Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Δείκτης ανθρώπινης ανάπτυξης

[[Αρχείο:Countries by Human Development Index (2021).svg|thumb|Παγκόσμιος χάρτης της κατάταξης των χωρών με βάση τον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης  (βασισμένος σε δεδομένα του 2021, δημοσιεύτηκε το 2022).
{| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" style="width:100%; background:none;"
|-
|valign="top"|
{{Legend|#001a00|≥ 0,950}}
{{Legend|#003c00|0,900–0,950}}
{{Legend|#007f00|0,850–0,899}} 
{{Legend|#00c400|0,800–0,849}}
{{Legend|#00f900|0,750–0,799}}
|valign="top"|
{{Legend|#d3ff00|0,700–0,749}}
{{Legend|#ffee00|0,650–0,699}}
{{Legend|#ffd215|0,600–0,649}}
{{Legend|#ffa83c|0,550–0,599}}
{{Legend|#ff852f|0,500–0,549}}
|valign="top"|
{{Legend|#ff5b00|0,450–0,499}}
{{Legend|#ff0000|0,400–0,449}}
{{Legend|#a70000|≤ 0,399}}
{{Legend|#C0C0C0|Μη διαθέσιμα στοιχεία}}
|}|455x430px]]

Ο '''Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης''' ''(ΔΑΑ), ([[Αγγλική γλώσσα|αγγλικά]]: Human Development Index, HDI)'' είναι στατιστικός δείκτης ο οποίος χρησιμοποιείται για να κατατάσσει τις χώρες με βάση την «ανθρώπινη ανάπτυξη». Αποτελεί ένα σύνθετο μέτρο που κατασκευάζεται με βάση τρεις επί μέρους δείκτες οι οποίοι σχετίζονται με το προσδόκιμο ζωής, τον βαθμό εκπαίδευσης και την ποιότητα ζωής. Με βάση το ΔΑΑ γίνεται χαρακτηρισμός μιας χώρας σε [[Υπανάπτυκτες χώρες|υποανάπτυκτη]], [[Αναπτυσσόμενες χώρες|αναπτυσσόμενη]] ή [[Ανεπτυγμένη χώρα|ανεπτυγμένη]]. Χρησιμοποιείται επίσης για να μετρήσει την επίδραση των οικονομικών πολιτικών στην ποιότητα ζωής.

Ο ΔΑΑ δημιουργήθηκε από τον Πακιστανό οικονομολόγο [[Μαχμπούμπ ουλ Χακ]] (1934 - 1998) και την ομάδα επιστημόνων που σύστησε. Στην ομάδα αυτή συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, ο Γκουστάβ Ράνις του [[Πανεπιστήμιο Γέιλ|πανεπιστημίου Γέιλ]] και ο Λόρδος Μεγκνάντ Ντεσάι του "London School of Economics". Ο βραβευμένος με Νόμπελ Ινδός οικονομολόγος [[Αμάρτυα Σεν|Αμάρτια Σεν]] θεμελίωσε το εννοιολογικό πλαίσιο στο οποίο στηρίζεται ο δείκτης. 

Ο ΔΑΑ χρησιμοποιείται έκτοτε από τον [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|ΟΗΕ]] στην ετήσια Αναφορά Ανθρώπινης Ανάπτυξης. Χαρακτηρίστηκε από τον Σεν ως «κοινό μέτρο» λόγω των περιορισμών του, αλλά παρ'όλα αυτά εστιάζει την προσοχή του σε ευρύτερες διαστάσεις ανάπτυξης από το κατά κεφαλήν εισόδημα που εκτόπισε.

Ο ΔΑΑ μετράει τα επιτεύγματα μιας χώρας στις τρεις βασικές συνιστώσες της ανθρώπινης ανάπτυξης:

* Μια μεγάλης διάρκειας και υγιή ζωή, όπως χαρακτηρίζεται από το προσδόκιμο ζωής στην γέννηση
* Γνώση και μόρφωση, όπως χαρακτηρίζεται από το ποσοστό αναλφαβητισμού και το αναμενόμενο βαθμό εκπαίδευσης
* Μια ευπρεπή ποιότητα ζωής, όπως χαρακτηρίζεται από το [[Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν]] (ΑΕΠ) κατά κεφαλήν και την αγοραστική ισότιμη δύναμη.

Κάθε χρόνο, [[Κατάλογος χωρών κατά Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης|τα μέλη του ΟΗΕ καταχωρούνται και κατατάσσονται]] σύμφωνα με το ΔΑΑ τους. 

Ένας εναλλακτικός δείκτης στο ΔΑΑ, που εστιάζει στο ποσοστό φτώχειας της κάθε χώρας, είναι ο [[Δείκτης Ανθρώπινης Φτώχειας]].

{|  class="wikitable"
|+ '''Υπολογιστικά παραδείγματα.'''
|-
! style="background: #ffdead;" | Δείκτης
! style="background: #efefef;" | Μέτρο
! style="background: #efefef;" | Ελάχιστη τιμή
! style="background: #efefef;" | Μέγιστη τιμή 
! style="background: #efefef;" | Τύπος
|-
! style="background: #ffdead;" | Μακροβιότητα
| Προσδόκιμο ζωής στην γέννηση (LE)
| align="center" |  25 χρονών
| align="center" |  85 χρονών
| <math>L = \frac{\mathrm{LE}-25}{60}</math>
|-
! style="background: #ffdead;" rowspan="2" | Μόρφωση 
| Δείκτης ενήλικου αναλφαβητισμού (LR)
| align="center" |    0%
| align="center" |  100%
| rowspan="2" | <math>E = \frac{2\mathrm{LR} + \mathrm{CGER}}{3}</math>
|-
| Δείκτης εγγραφών στο εκπαιδευτικό σύστημα (CGER)
| align="center" |    0%
| align="center" |  100%
|-
! style="background: #ffdead;" | ΑΕΠ
| [[ΑΕΠ]] κατά κεφαλήν (Ισότιμη αγοραστική δύναμη) (GDPpc)
| align="center" |    100 [[USD]]<br /> 
| align="center" | 40.000 [[USD]]<br /> 
| <math>G = \frac{\log_{10}\mathrm{GDPpc}-2}{2\mathrm{.}60206}</math>
|}

== Αναφορά του 2006 ==
:{{Κύριο|Κατάλογος χωρών κατά δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (2006) }}

== Αναφορά του 2007 ==
:{{Κύριο|Κατάλογος χωρών κατά δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (2007)}}

Η αναφορά του [[2007]] πραγματοποιήθηκε στη [[Βραζιλία]] στις [[27 Νοεμβρίου]] [[2007]]. Τα περισσότερα δεδομένα στην αναφορά προέρχονται από το [[2005]] ή και πιο πριν, συνεπώς δείχνουν τον ΔΑΑ του [[2005]]. Μερικά μέλη του [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|ΟΗΕ]] επιλέγουν να μην δώσουν ή δεν μπορούν να δώσουν στατιστικά.

Η αναφορά έδειξε μια μικρή αύξηση στο παγκόσμιο ΔΑΑ σε σύγκριση με την περσινή αναφορά. 

Ένας δείκτης κάτω από το 0,5 δείχνει «μικρή ανάπτυξη». Όλες οι 22 χώρες σε αυτή την κατηγορία ανήκουν στην ήπειρο της [[Αφρική]]ς.

Ένας δείκτης από 0,8 και πάνω δείχνει «μεγάλη ανάπτυξη». Αυτό περιλαμβάνει όλες τις [[Ανεπτυγμένη χώρα|ανεπτυγμένες χώρες]], όπως αυτές στην [[Βόρεια Αμερική]], [[Δυτική Ευρώπη]], [[Ωκεανία]] και [[Ανατολική Ασία]], καθώς και κάποιες [[αναπτυσσόμενες χώρες]] στην [[Ανατολική Ευρώπη]], [[Κεντρική Αμερική]] και [[Νότια Αμερική]], Νοτιοανατολική Ασία και την [[Καραϊβική]]. Αρκετές χώρες εντάχθηκαν σε αυτή την κατηγορία και έφυγαν από την μεσαία κατάταξη: [[Αλβανία]], [[Λευκορωσία]], [[Βραζιλία]], [[Λιβύη]], [[Βόρεια Μακεδονία]], [[Ρωσία]] και [[Σαουδική Αραβία]].

=== Προηγούμενες κορυφαίες χώρες ===

Η χώρα που έφτασε στην πρώτη θέση της κατάταξης κάθε χρόνο.

{{col-begin}}
{{col-break}}
* [[2007]] – {{flagcountry|Iceland}}
* [[2006]] – {{flagcountry|Norway}}
* [[2005]] – {{flagcountry|Norway}}
* [[2004]] – {{flagcountry|Norway}}
* [[2003]] – {{flagcountry|Norway}}
{{col-break}}

* [[2002]] – {{flagcountry|Norway}}
* [[2001]] – {{flagcountry|Norway}}
* [[2000]] – {{flagcountry|Canada}}
* [[1999]] – {{flagcountry|Canada}}
* [[1998]] – {{flagcountry|Canada}}
{{col-break}}

* [[1997]] – {{flagcountry|Canada}}
* [[1996]] – {{flagcountry|Canada}}
* [[1995]] – {{flagcountry|Canada}}
* [[1994]] – {{flagcountry|Canada}}
* [[1993]] – {{flagcountry|Japan}}
{{col-break}}

* [[1992]] – {{flagcountry|Canada}}
* [[1991]] – {{flagcountry|Japan}}
* [[1990]] – {{flagcountry|Canada}}
* [[1985]] – {{flagcountry|Canada}}
* [[1980]] – {{flagcountry|Switzerland}}

{{col-end}}

== Αναθεώρηση 2008 ==
:{{Κύριο|Κατάλογος χωρών κατά δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (2008) }}
Το 2008 η κατάταξη των χωρών αναθεωρήθηκε. Τα στατιστικά στοιχεία δημοσιεύτηκαν στις [[18 Δεκεμβρίου]] του [[2008]]<ref>{{Cite web |url=http://hdr.undp.org/en/mediacentre/news/title,15493,en.html |title=Media Centre {{!}} News {{!}} Human Development Reports (HDR) {{!}} United Nations Development Programme (UNDP)<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος --> |accessdate=2009-01-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090625124419/http://hdr.undp.org/en/mediacentre/news/title,15493,en.html |archivedate=2009-06-25 |url-status=dead }}</ref>. Περιλαμβάνει συνολικά '''179''' χώρες (μεταξύ των οποίων 177 από τις 192 συνολικά χώρες που είναι μέλη του [[Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών|ΟΗΕ]]), το [[Χονγκ Κονγκ]] τα [[Παλαιστινιακά εδάφη]] και τη [[Δημοκρατία της Κίνας]]. Πρώτη στον κατάλογο των χωρών είναι η [[Ισλανδία]] και τελευταία η [[Σιέρα Λεόνε]].

== Αναθεώρηση 2009 ==
:{{Κύριο|Κατάλογος χωρών κατά δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (2009) }}

== Αναθεώρηση 2010 ==
:{{Κύριο|Κατάλογος χωρών κατά δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (2010) }}
Η επόμενη έκθεση δημοσιεύτηκε στις 4 Νοεμβρίου του 2010 και σε αυτήν οι χώρες κατατάσσονται όχι ανά τρεις αλλά ανά τέσσερις κατηγορίες (με πολύ υψηλή - αναπτυγμένες χώρες-, υψηλή, μεσαία και χαμηλή ανάπτυξη).

== Αναθεώρηση 2011 ==
:{{Κύριο|Κατάλογος χωρών κατά δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (2011)}}

== Έκθεση 2013 ==
:{{Κύριο|Κατάλογος χωρών κατά δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (2013)}}

== Έκθεση 2014 ==
:{{Κύριο|Κατάλογος χωρών κατά δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης (2014)}}

== Έκθεση 2018 ==
Η Έκθεση του 2018 δημοσιεύτηκε στις 14 Σεπτεμβρίου του 2018.

== Πιο πρόσφατη έκθεση 2020 ==
Η πιο [[Κατάλογος χωρών κατά δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης|πρόσφατη]] λίστα με τις χώρες ανά Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης δημοσιεύτηκε τον Δεκέμβριο του 2020.

== Δείτε επίσης ==
* [[Κατάλογος χωρών κατά δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης]]
* [[Ανεπτυγμένη χώρα]]
* [[Αναπτυσσόμενες χώρες]]
* [[Δείκτης Ανθρώπινης Φτώχειας]]

== Παραπομπές ==
<references />

== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{commonscat}}
* [http://hdr.undp.org/ Human Development Report Office]
* [http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-hdi Human Development Index]
* [http://hdr.undp.org/en/statistics/ Human Development Tools and Rankings]
* [https://web.archive.org/web/20060428125704/http://www.nationmaster.com/graph-T/eco_hum_dev_ind Κατάλογος των χωρών κατά HDI στο NationMaster.com]
* [http://explomap.free.fr/?p=1 Χάρτης της ανθρώπινης ανάπτυξης]

{{authority control}}

[[Κατηγορία:Οικονομικοί δείκτες]]