Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Ενέργεια

{{πηγές|02|10|2013}}
{{άλλεςχρήσεις}}

{{Κλασική μηχανική}}
[[File:Sun_in_February_(black_version).jpg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sun_in_February_(black_version).jpg|μικρογραφία|Ο [[Ήλιος]] είναι η κύρια πηγή ενέργειας για την διατήρηση της ζωής στη [[Γη]]. ]]
[[File:Lightning_over_Oradea_Romania_zoom.jpg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Lightning_over_Oradea_Romania_zoom.jpg|μικρογραφία|Μια [[αστραπή]], περιέχει περίπου 500 [[Τζάουλ (μονάδα μέτρησης)|γκιγκατζάουλ]] ηλεκτρικής ενέργειας]]
[[File:Energy_and_life.svg|σύνδεσμος=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Energy_and_life.svg|μικρογραφία|Αναπαράσταση της ενέργειας που προσλαμβάνουν οι άνθρωποι από την κατανάλωση τροφής]]
Κάθε φυσικό σύστημα περιέχει (ή εναλλακτικά αποθηκεύει) μία [[ποσότητα]] που ονομάζεται '''ενέργεια'''. Ενέργεια, συνεπώς, είναι η ικανότητα ενός σώματος ή συστήματος να παραγάγει [[Έργο (φυσική)|έργο]].

Είναι [[βαθμωτό]] ή μονόμετρο

Η ενέργεια χαρακτηρίζεται, τόσο στη θεωρία όσο και στη πράξη, περισσότερο ως μια λογιστική έννοια, που δίνει τη δυνατότητα πρόβλεψης της εξέλιξης ή της κίνησης ενός συστήματος. Ορίζεται σαν το ποσό του [[Έργο (φυσική)|έργου]] που απαιτείται προκειμένου το σύστημα να πάει από μια αρχική κατάσταση σε μια τελική. Ακριβώς πόση ενέργεια περιέχεται σε ένα σύστημα μπορεί να υπολογιστεί παίρνοντας το άθροισμα ή το ολοκλήρωμα ενός αριθμού ειδικών εξισώσεων (όπως οι [[εξισώσεις Λαγκράνζ]] ή οι [[εξισώσεις Χάμιλτον]]), καθεμιά από τις οποίες δίνει την ενέργεια που έχει αποθηκευτεί κατά έναν ιδιαίτερο τρόπο. Ανάλογα με τον τρόπο που έχει αποκτηθεί, ανταλλαχθεί ή αποθηκευτεί, μπορούμε να μιλήσουμε για πολλές μορφές ενέργειας:
# [[Μηχανική ενέργεια]], που συνδυάζει την [[Κινητική ενέργεια|κινητική]] και τη [[Δυναμική ενέργεια|δυναμική]].
# [[Ηλεκτρομαγνητική ενέργεια]], που συνδυάζει την [[Ηλεκτρική ενέργεια|ηλεκτρική]] και τη [[Φωτεινή ενέργεια|φωτεινή]] ή [[ενέργεια ακτινοβολίας]], 
# [[Πυρηνική ενέργεια]]
# [[Θερμική ενέργεια]]
# [[Χημική ενέργεια]]
# [[Υλο-ενέργεια]]
Γενικά, η παρουσία της ενέργειας ανιχνεύεται από έναν παρατηρητή κάθε φορά που υπάρχει αλλαγή στις ιδιότητες ενός αντικειμένου ή ενός συστήματος.

Η κυριότερη ιδιότητά της είναι ότι ''η συνολική ενέργεια ενός απομονωμένου (κλειστού) συστήματος είναι σταθερή'', πρόταση που έχει αποδειχθεί από πλήθος πειραμάτων και χαρακτηρίζεται ως μία από τις πλέον θεμελιώδεις [[Αρχή διατήρησης|αρχές διατήρησης]] της φυσικής.

Πλέον, η συζήτηση για την ενέργεια έχει πάρει μια διαφορετική μορφή, για τις [[Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας]] (ΑΠΕ), το [[Περιβάλλον]] καθώς και την [[Αειφόρος ανάπτυξη|Αειφόρο ανάπτυξη]].

== Μέτρηση της Ενέργειας ==

* Κύρια μονάδα μέτρησης της Ενέργειας, Θερμότητας, Έργου στο SI είναι το [[τζάουλ]] (J),
Ισχύει J = Ν * m δηλ. 1 τζάουλ = 1 Νιούτον * 1 μέτρο.

=== Κινητική ενέργεια ===

Κινητική ενέργεια, είναι η ενέργεια που έχει ένα σώμα όταν κινείται και αναφέρεται στην ικανότητά του να παράγει έργο και εξαρτάται από τους παρακάτω παράγοντες: τη μάζα και την ταχύτητα ενός κινούμενου σώματος.

=== Δυναμική ενέργεια ===

Ως '''δυναμική ενέργεια''' ορίζεται η ενέργεια που κατέχει ένα σώμα λόγω της θέσεως ή της κατάστασής του, είναι δηλαδή η δυνατότητα του σώματος να παράγει [[Έργο (φυσική)|έργο]] επειδή βρίσκεται μέσα σε κάποιο [[πεδίο δυνάμεων]]. Συγκεκριμένα, η δυναμική ενέργεια διακρίνεται σε ενέργεια θέσεως (π.χ. ένα σώμα σε πεδίο [[βαρύτητα]]ς που έχει τη δυνατότητα να κινηθεί σε χαμηλότερη θέση παράγοντας έργο) και ενέργεια μορφής η αλλιώς παραμόρφωσης, που εμφανίζεται όταν συστρέφουμε, συμπιέζουμε, τεντώνουμε ή λυγίζουμε ένα υλικό αλλάζοντας τη φυσική του μορφή (π.χ. το παραμορφωμένο ελατήριο ή λάστιχο). Στην περίπτωση αυτή, το σώμα μπορεί να παράγει έργο επανερχόμενο στη "φυσική" του μορφή..

Στην περίπτωση ενός ομογενούς δυναμικού πεδίου, δηλαδή ενός πεδίου όπου η δύναμη είναι σταθερή σε όλη την έκτασή του, η δυναμική ενέργεια ενός σώματος ορίζεται ως το γινόμενο της [[δύναμη (φυσική)|δύναμης]] που ασκείται επάνω του επί την απόστασή του από την περιοχή του πεδίου, όπου θεωρούμε συμβατικά ότι η δυναμική ενέργεια έχει μηδενική τιμή:

<math>E_{\delta\upsilon\nu} = F \cdot r</math>

όπου F = δύναμη του πεδίου που ασκείται στο σώμα, r = απόσταση από το σημείο με μηδενική δυναμική ενέργεια. Εάν το πεδίο δεν είναι ομογενές, δηλαδή η δύναμη μεταβάλλεται κατά μέτρο και φορά από σημείο σε σημείο, ο παραπάνω ορισμός ισχύει μόνο τοπικά, δηλαδή μας δίνει τη ''μεταβολή'' της δυναμικής ενέργειας για μια απειροστή μετακίνηση μέσα στο πεδίο, κατά την οποία η δύναμη είναι περίπου σταθερή. Η συνολική μεταβολή της δυναμικής ενέργειας δίνεται από το άθροισμα τέτοιων απειροστών μετατοπίσεων ([[ολοκλήρωμα]]) μεταξύ δύο θέσεων (από τις οποίες η μία μπορεί να είναι το σημείο όπου ορίσαμε μηδενική τη δυναμική ενέργεια). Για να έχει νόημα η δυναμική ενέργεια, πρέπει ο παραπάνω υπολογισμός να μην εξαρτάται από τη διαδρομή που ακολουθήσαμε μεταξύ των δύο σημείων. Ένα δυναμικό πεδίο με την ιδιότητα αυτή ονομάζεται '''[[Συντηρητική δύναμη|συντηρητικό]]''' ή '''διατηρητικό'''.

Η Κινητική και η Δυναμική ενέργεια θεωρούνται ως οι δύο μορφές της Μηχανικής ενέργειας. Κατά την κίνηση ενός σώματος ή φορτίου σε συντηρητικό πεδίο δυνάμεων, και εφόσον δεν υπάρχουν τριβές, η δυναμική ενέργεια μετατρέπεται σε κινητική ενέργεια και το αντίστροφο, το άθροισμά τους όμως είναι πάντα σταθερό και ίσο με τη μηχανική ενέργεια που αρχικά είχε το σώμα.Δυναμική είναι η ενέργεια που έχουν τα σώματα, λόγω της κατάστασής τους ή της θέσης τους. Δυναμική είναι η ενέργεια του βέλους σε τεντωμένο τόξο, του συμπιεσμένου ελατηρίου αλλά και του νερού της λίμνης ή της πέτρας που βρίσκεται σε μεγάλο υψόμετρο.

=== Πυρηνική ενέργεια ή Ατομική ενέργεια ===

Πυρηνική ενέργεια ή Ατομική ενέργεια ονομάζεται η ενέργεια που απελευθερώνεται όταν μετασχηματίζονται ατομικοί πυρήνες. Είναι δηλαδή η [[δυναμική ενέργεια]] που είναι εγκλεισμένη στους πυρήνες των [[άτομο|ατόμων]] λόγω της αλληλεπίδρασης των σωματιδίων που τα συνιστούν. Η πυρηνική ενέργεια απελευθερώνεται κατά τη [[πυρηνική σχάση|σχάση]] ή [[πυρηνική σύντηξη|σύντηξη]] των πυρήνων και εφόσον οι πυρηνικές αντιδράσεις είναι ελεγχόμενες (όπως συμβαίνει στην καρδιά ενός [[πυρηνικός αντιδραστήρας|πυρηνικού αντιδραστήρα]]) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καλύψει ενεργειακές ανάγκες.

=== Θερμική ενέργεια ===

Η '''θερμική ενέργεια''' είναι το σύνολο της [[κινητική ενέργεια|κινητικής ενέργειας]] των σωματιδίων που συγκροτούν τα υλικά σώματα, καθώς αυτά κινούνται στο εσωτερικό τους. Με τον όρο θερμότητα εννοούμε ειδικά την ενέργεια που μεταφέρεται από ένα σώμα υψηλής [[θερμοκρασία]]ς σε άλλο με χαμηλότερη θερμοκρασία, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η κινητική ενέργεια των σωματιδίων του. Η θερμική ενέργεια μπορεί να είναι αποτέλεσμα της ηλιακής ενέργειας του ήλιου.

=== Ηλεκτρική ενέργεια ===

Η ηλεκτρική ενέργεια αναφέρεται στην κινητική ενέργεια των κινούμενων [[Ηλεκτρόνιο|ηλεκτρονίων]], λόγω της ύπαρξης [[Διαφορά δυναμικού|διαφοράς δυναμικού]] ή τάσης στα άκρα ενός [[Αγωγός|αγωγού]].

=== Χημική ενέργεια ===

Η χημική ενέργεια είναι το σύνολο της δυναμικής ενέργειας που απαιτείται για τη συγκρότηση μορίων χημικών ουσιών από διάφορα άτομα, κάτω από την αλληλεπίδραση ηλεκτρομαγνητικών δυνάμεων. Η χημική ενέργεια αποδίδεται συνήθως ως θερμική ή ηλεκτρική, όταν τα μόρια διασπώνται και πάλι σε άτομα ή μετασχηματίζεται στους οργανισμούς σε θερμική και κινητική, με βιολογικούς μηχανισμούς, και ονομάζεται ζωική ενέργεια.

=== Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας<ref>{{Cite web|url=https://www.mytexnologia.gr/2019/11/blog-post_29.html|title=Τεχνολογία ενέργειας Τεχνολογία Α΄Γυμνασίου|accessdate=2022-07-01}}</ref> ===

Όσον αφορά στους φυσικούς πόρους - πηγές που χρησιμοποιούμε για να την αποκτήσουμε, η ενέργεια διακρίνεται σε ανανεώσιμη και μη ανανεώσιμη ή συμβατική. Οι [[Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας]] (ΑΠΕ) είναι οι παρακάτω :

* [[Ηλιακή ενέργεια]]
* [[Αιολική ενέργεια]]
* [[Γεωθερμική ενέργεια]]
* [[Υδροηλεκτρική ενέργεια]]
* Παλιρροϊκή
* [[Βιομάζα]]
* [[Ηλεκτρομαγνητική ενέργεια]]

Οι μη ανανεώσιμες ή Συμβατικές προέρχονται από [[ορυκτά καύσιμα]] τα οποία διακρίνονται σε:

* Στερεά (άνθρακας)
* Υγρά (πετρέλαιο)
* Αέρια (φυσικό αέριο)

Στις μη ανανεώσιμες ανήκει και η Πυρηνική ενέργεια, καθότι για την παραγωγή της καίμε το ορυκτό καύσιμο ουράνιο ή άλλα ασταθή στοιχεία, τα οποία μετατρέπονται σε ελαφρύτερα στοιχεία.

== Βιβλιογραφία-Πηγές ==
* Tong David, [http://www.damtp.cam.ac.uk/user/tong/dynamics/one.pdf Classical Dynamics], University of Cambridge, Cambridge CB3 OBA, UK, (2005).
* Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων-© Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
* Εκπαιδευτικό Σχολικό Σύγγραμμα-Φυσική Γ' Γυμνασίου-Έτος 2001 [http://www.pi-schools.gr/lessons/physics/ Διδακτικά Πακέτα Φυσικής Γυμνασίου]

{{refbegin}}
* {{Cite book|title=Energy and Entropy|url=https://archive.org/details/EnergyAndEntropy|first=G. N.|last=Alekseev|publisher=Mir Publishers|year=1986|location=Moscow}}
* {{cite book|title=Light and Matter|first=Benjamin|last=Crowell|publisher=Light and Matter|year=2011|origyear=2003|location=Fullerton, California|url=http://www.lightandmatter.com/html_books/lm/ch11/ch11.html|access-date=2016-08-14|archive-date=2013-05-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20130501170408/http://www.lightandmatter.com/html_books/lm/ch11/ch11.html|url-status=}}
* {{cite web|url=http://www.physnet.org/modules/pdf_modules/m20.pdf|title=Work, Power, Kinetic Energy|last=Ross|first=John S.|date=23 April 2002|work=Project PHYSNET|publisher=Michigan State University}}
* {{Cite book|title=Energy in nature and society: general energetics of complex systems|author=Smil, Vaclav|publisher=MIT Press|isbn=0-262-19565-8|year=2008|location=Cambridge, USA}}
* {{Cite book|title=New Century Senior Physics|author1=Walding, Richard|author2=Rapkins, Greg|publisher=Oxford University Press|isbn=0-19-551084-4|date=1999-11-01|location=Melbourne, Australia|author3=Rossiter, Glenn}}
{{refend}}

== Παραπομπές ==
<references />

==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
{{βικιλεξικό}}
{{commonscat}}
΄ΚΜΡΤΤΚΞΙΟΥΉΡ{{Ενέργεια}}
{{Authority control}}
{{Portal bar|Φυσική}}


{{φυσική-επέκταση}}

[[Κατηγορία:Θεμελιώδεις έννοιες της φυσικής]]
[[Κατηγορία:Ενέργεια| ]]