Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Κιπ Θορν

{{πληροφορίες επιστήμονα
| όνομα = Κιπ Θορν [[Αρχείο:Nobel prize medal.svg|20px]]
}}
Ο '''Κιπ Στήβεν Θορν''' (''Kip Stephen Thorne,'' [[1 Ιουνίου]] [[1940]]) είναι [[ΗΠΑ|Αμερικανός]] [[Θεωρητική φυσική|θεωρητικός φυσικός]], γνωστός για τις συνεισφορές του στη θεωρία της [[βαρύτητα]]ς και στην [[αστροφυσική]]. Για χρόνια φίλος και συνάδελφος του [[Στήβεν Χώκινγκ|Στήβεν Χόκινγκ]] και του [[Καρλ Σαγκάν|Καρλ Σέιγκαν]], ήταν καθηγητής Θεωρητικής Φυσικής στο [[Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια]] (Caltech)<ref name="its.caltech.edu">[http://www.its.caltech.edu/~kip/scripts/biosketch.html "Kip S. Thorne: Biographical Sketch"]. Information Technology Services. California Institute of Technology. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2013.</ref> μέχρι το 2009 και ένας από τους κορυφαίους ειδικούς παγκοσμίως στην αστροφυσική της [[Γενική θεωρία της σχετικότητας|Γενικής θεωρίας της σχετικότητας]] του [[Άλμπερτ Αϊνστάιν|Αϊνστάιν]]. Συνεχίζει να ασχολείται με την επιστημονική έρευνα και ως επιστημονικός σύμβουλος, με πιο γνωστή τη συνεισφορά του στην κινηματογραφική ταινία ''[[Interstellar]]'' του Κρίστοφερ Νόλαν.<ref>{{cite web
 |url = http://www.mtv.com/news/1719107/interstellar-trailer-christopher-nolan/
 |title = Christopher Nolan’s ‘Interstellar’ Trailer: Watch Now
 |author = Kevin P. Sullivan
 |date = 16 Δεκεμβρίου 2013
 |publisher = [[MTV]]
 |accessdate = 30 Οκτωβρίου 2014
 |archive-date = 2015-08-02
 |archive-url = https://web.archive.org/web/20150802040025/http://www.mtv.com/news/1719107/interstellar-trailer-christopher-nolan/
 |url-status = 
 }}</ref><ref>{{cite web|url=http://video.wired.com/watch/exclusive-the-science-of-interstellar-wired|title=Watch Exclusive: The Science of Interstellar - WIRED - WIRED Video - CNE|work=WIRED Videos|accessdate=7 Δεκεμβρίου 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141205073511/http://video.wired.com/watch/exclusive-the-science-of-interstellar-wired|archivedate=2014-12-05|url-status=dead}}</ref> 

Το 2017 ο Θορν βραβεύθηκε, μαζί με τους [[Ράινερ Βάις]] και [[Μπάρι Μπάρις]], με το [[Βραβείο Νόμπελ Φυσικής|Νόμπελ Φυσικής]] για τις αποφασιστικές συνεισφορές του στον ανιχνευτή [[LIGO]] και την παρατήρηση [[βαρυτικό κύμα|βαρυτικών κυμάτων]].<ref>{{cite web | title = The Nobel Prize in Physics 2017 Press Release|publisher= Nobel Foundation |url= https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/2017/press.html|accessdate=2016-10-03}}</ref>

==Ζωή και σταδιοδρομία==
[[Αρχείο:École de Physique des Houches (Les Houches Physics School) main lecture hall 1972.jpg|thumb|255px|Συζήτηση στη [[Σχολή Φυσικής του Λεζού]] (Les Houches) το 1972. Από αριστερά διακρίνονται ο [[Γιουβάλ Νεεμάν]], ο [[Μπράις Ντεβίτ]], ο Θορν και ο [[Δημήτριος Χριστοδούλου]].]]
Ο Κιπ Θορν γεννήθηκε την 1η Ιουνίου [[1940]] στην πόλη [[Λόγκαν (Γιούτα)|Λόγκαν]] της [[Γιούτα]]. Αμφότεροι οι γονείς του ήταν καθηγητές στο [[Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Γιούτα]]: Ο Γουίν (Wynne) Θορν καθηγητής της αγρονομίας και η Άλισον, το γένος Κόρνις (Cornish), καθηγήτρια των οικονομικών.<ref>Grant Kimm: «Plaza of Heroines at Iowa State University», The College of Liberal Arts and Sciences at Iowa State University</ref> Μεγαλωμένα σε ακαδημαϊκό περιβάλλον, δύο από τα 4 αδέλφια του Κιπ έγιναν επίσης καθηγητές πανεπιστημίου.<ref>{{cite web
 | url =http://archiveswest.orbiscascade.org/ark:/80444/xv16235
 | title =D. Wynne Thorne Papers, 1936-1983
 | last =Jones
 | first =Zachary
 | date =2011
 | website =Archives West
 | publisher =Orbis Cascade Alliance
}}</ref><ref>{{cite web
 | url =http://www.legacy.com/obituaries/saltlaketribune/obituary.aspx?pid=2750617
 | title =Dr. Alison Comish Thorne 
 | date =2004-10-26
 | website =Legacy.com
 | publisher =The Salt Lake Tribune Obituaries
 | accessdate = 2016-09-07}}
</ref> Οι γονείς του ήταν [[Μορμόνοι]] και ο Κιπ μεγάλωσε ως Μορμόνος, παρότι σήμερα περιγράφει τον εαυτό του ως άθεο. Αναφορικά με τις απόψεις του για τη σχέση θρησκείας και επιστήμης έχει δηλώσει: «Υπάρχουν πολλοί από τους καλύτερους συναδέλφους μου που είναι πολύ ευσεβείς και πιστεύουν στον Θεό [...] Δεν υπάρχει κάποια θεμελιώδης ασυμβατότητα ανάμεσα στην επιστήμη και στη θρησκεία. Απλώς συμβαίνει εγώ να μη πιστεύω στον Θεό.»<ref>{{cite web|author1=Rory Carroll|title=Kip Thorne: physicist studying time travel tapped for Hollywood film|url=http://www.theguardian.com/science/2013/jun/21/kip-thorne-time-travel-scientist-film|publisher=Guardian News and Media Limited|accessdate=30 Οκτωβρίου 2014|date=21 Ιουνίου 2013}}</ref>

Ο Κιπ Θορν γρήγορα αρίστευσε στις σπουδές του και έγινε ένας από τους νεαρότερους σε ηλικία καθηγητές α΄ βαθμίδας στην ιστορία του Καλτέκ. Πήρε το πτυχίο του στη φυσική από το ίδιο πανεπιστήμιο το 1962 και το [[διδακτορικό]] του από το [[Πανεπιστήμιο Πρίνστον]] το [[1965]]. Εκπόνησε τη [[διδακτορική διατριβή]] του, με τίτλο ''[[Γεωμετροδυναμική]] των κυλινδρικών συστημάτων'', υπό την επίβλεψη του [[Τζων Γουίλερ]]. Ο Θορν επέστρεψε στο Καλτέκ ως αναπληρωτής καθηγητής το 1967 και έγινε καθηγητής α΄ βαθμίδας της Θεωρητικής Φυσικής το 1970. Συνταξιοδοτήθηκε τον Ιούνιο του 2009.

Κατά τη διάρκεια της μακράς σταδιοδρομίας του, ο Θορν καθοδήγησε και επόπτευσε τα διδακτορικά πολλών σπουδαίων θεωρητικών που ερευνούν σήμερα θέματα της γενικής σχετικότητας. Συνολικά επόπτευσε περί τα 50 διδακτορικά<ref name="its.caltech.edu"/>, μεταξύ των οποίων αυτά του [[Άλαν Λάιτμαν]] και του αναπληρωτή καθηγητή του [[ΕΚΠΑ|Πανεπιστημίου Αθηνών]] Θεοχάρη Αποστολάτου.

Ο Θορν έγινε γνωστός για την ικανότητά του να μεταδίδει τη σημασία και τη συναρπαστικότητα των ανακαλύψεων στη βαρύτητα και στην αστροφυσική, τόσο σε πανεπιστημιακούς όσο και στο γενικό κοινό. Το 1999 προέβη σε μερικές εικασίες ως προς το τι θα ανακαλυφθεί τον 21ο αιώνα ως απαντήσεις στα εξής ερωτήματα<ref>{{cite web
 | url =https://www.kitp.ucsb.edu/activities/pls99-thorne
 | title =Spacetime Warps and the Quantum: A Glimpse of the Future
 | date =1999
 | website =THE KITP PUBLIC LECTURE SERIES
 | publisher =KAVLI INSTITUTE FOR THEORETICAL PHYSICS
}}</ref><ref>{{cite web
 | url =http://online.itp.ucsb.edu/online/plecture/thorne/
 | title =Space-Time Warps and the Quantum: A Glimpse of the Future
 | last =Kip
 | first =Thorne
 | date =24 Φεβρουαρίου 1999
 | website =KITP Public Lectures
 | publisher =KAVLI INSTITUTE FOR THEORETICAL PHYSICS
}}</ref>:

* Υπάρχει μια «σκοτεινή πλευρά» του Σύμπαντος που «κατοικείται» από αντικείμενα όπως οι [[μαύρες τρύπες]];
* Μπορούμε να παρατηρήσουμε τη γένεση του Σύμπαντος και τη σκοτεινή πλευρά του με τη χρήση [[Βαρυτικό κύμα|βαρυτικών κυμάτων]];
* Θα αποκαλύψει η τεχνολογία του 21ου αιώνα [[Κβαντική μηχανική|κβαντική]] συμπεριφορά σε αντικείμενα ανθρώπινου μεγέθους;

Οι παρουσιάσεις του πάνω σε θέματα όπως οι μαύρες τρύπες, τα βαρυτικά κύματα, η θεωρία της σχετικότητας, το [[ταξίδι στον χρόνο]] και οι [[Σκουληκότρυπα|σκουληκότρυπες]] έχουν περιληφθεί σε ντοκιμαντέρ ή άλλες εκπομπές του [[PBS]] (στις ΗΠΑ) και του [[BBC]] (στο Ηνωμένο Βασίλειο).

Ο Θορν νυμφεύθηκε τη Λίντα Τζην Πήτερσον (Linda Jean Peterson) το [[1960]]. Απέκτησαν δύο παιδιά, την Καρες-Ανν και τον Μπρετ Κάρτερ, και πήραν διαζύγιο το 1977. Ο Θορν νυμφεύθηκε τη δεύτερη σύζυγό του, την Καρολή Τζόυς Γουίνστιν (Carolee Joyce Winstein), καθηγήτρια της [[κινησιολογία]]ς και της [[φυσικοθεραπεία]]ς στο [[Πανεπιστήμιο της νότιας Καλιφόρνια]], το [[1984]].<ref name=Thorne_CV>{{cite web
 | url =https://www.its.caltech.edu/~kip/scripts/cv.html
 | title =Kip S. Thorne: Curriculum Vitae
 | last =Kondrashov
 | first =Veronica
 | website =Kip S. Thorn
 | publisher =California Institute of Technology
}}</ref>

==Ερευνητικά αποτελέσματα==
[[Αρχείο:Kip S. Thorne, 1972.jpg|thumb|Ο Κιπ Θορν το 1972]]
Οι έρευνες του Θορν επικεντρώθηκαν στη [[Γενική θεωρία της σχετικότητας|σχετικιστική]] [[αστροφυσική]] και στη [[Βαρύτητα|βαρυτική φυσική]], με έμφαση στους [[αστέρες νετρονίων]], στις [[μαύρες τρύπες]] και ιδιαίτερα στα [[βαρυτικά κύματα]].<ref name="its.caltech.edu"/> Στο ευρύ κοινό είναι ίσως περισσότερο γνωστός για την αμφιλεγόμενη θεωρία του ότι οι [[Σκουληκότρυπα|σκουληκότρυπες]] θα μπορούσαν θεωρητικά να χρησιμοποιηθούν για ταξίδι μέσα στον χρόνο.<ref>{{cite web
 | url =http://www.space.com/28000-physicist-kip-thorne-wildest-theories.html
 | title =Time Travel and Wormholes:Physicist Kip Thorne’s Wildest Theories
 | last =Cofield
 | first =Cala
 | date =19 Δεκεμβρίου 2014
 | publisher =Space.com
}}</ref> Ωστόσο, οι συνεισφορές του στην επιστήμη, που φθάνουν μέχρι τη μελέτη της φύσεως του χώρου, του χρόνου και της βαρύτητας, καλύπτουν όλα τα θέματα της γενικής σχετικότητας.

===Τα βαρυτικά κύματα και το LIGO===
Η έρευνα του Θορν είχε προβλέψει τις αναμενόμενες εντάσεις και τις χρονικές «υπογραφές» των βαρυτικών κυμάτων που προέρχονται από διάφορες πηγές, όπως αυτά θα καταγράφονταν στη Γη. Αυτό το θέμα αφορά άμεσα το [[LIGO]] (Laser Interferometer Gravitational wave Observatory, Παρατηρητήριο Βαρυτικών κυμάτων με Συμβολομετρία Λέιζερ), ένα συνεργατικό πείραμα ανιχνεύσεως βαρυτικών κυμάτων του οποίου ο Θορν υπήρξε βασικός υποστηρικτής – το 1984 υπήρξε ένας από τους ιδρυτές του Προγράμματος LIGO (είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα που χρηματοδοτήθηκε ποτέ από το [[Εθνικό Ίδρυμα Επιστήμης (ΗΠΑ)|NSF]]<ref name=NSFcost>{{cite web
 | url =https://www.nsf.gov/news/news_summ.jsp?cntn_id=103042
 | title =LIGO: The Search for Gravitational Waves
 | publisher =National Science Foundation
 | accessdate =9 Σεπτεμβρίου 2016
 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20160915004424/https://www.nsf.gov/news/news_summ.jsp?cntn_id=103042
 | archivedate =2016-09-15
 | url-status =dead
 }}</ref>). Μία σημαντική πτυχή της έρευνας του Θορν ήταν το ότι ανέπτυξε τα απαραίτητα [[μαθηματικά]] για την ανάλυση της παραγωγής των βαρυτικών κυμάτων από αστροφυσικά σώματα.<ref>[http://pass.maths.org.uk/issue18/features/thorne/index.html «Catching waves with Kip Thorne»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080725093609/http://pass.maths.org.uk/issue18/features/thorne/index.html |date=2008-07-25 }}. ''Plus Magazine'', 1η Δεκεμβρίου 2001</ref> Ο Θορν ασχολήθηκε επίσης με αναλύσεις του μηχανικού σχεδιασμού για χαρακτηριστικά του LIGO που δεν μπορούν να αναπτυχθούν με πειραματικές μεθόδους και συμβούλευσε σχετικά με τους [[Αλγόριθμος|αλγορίθμους]] για την [[ανάλυση δεδομένων]], δια των οποίων θα ανιχνεύονταν τα βαρυτικά κύματα. Η θεωρητική του υποστήριξη για το LIGO περιελάμβανε επίσης την ταυτοποίηση πηγών βαρυτικών κυμάτων που θα έπρεπε να στοχεύσει το LIGO και (σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα του Βλαντίμιρ Μπραγκίνσκυ στη Μόσχα) την επινόηση  σχεδίων για μετρήσεις ελάχιστης κβαντικής αβεβαιότητας (quantum nondemolition) για την κατασκευή προηγμένων ανιχνευτών βαρυτικών κυμάτων και μεθόδων για τη μείωση του σοβαρότερου είδους θορύβου σε αυτούς: του [[Θόρυβος Johnson-Nyquist|θερμοελαστικού]]. Μαζί με τον Κάρλτον Κέιβς (Carlton M. Caves) ο Θορν επινόησε την προσέγγιση «αποφυγής αναδράσεων» (back-action-evasion approach) σε μετρήσεις ελάχιστης κβαντικής αβεβαιότητας [[Απλή αρμονική ταλάντωση|αρμονικών ταλαντωτών]] – μια τεχνική που μπορεί να εφαρμοσθεί τόσο στην ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων όσο και στην [[κβαντική οπτική]].<ref name="its.caltech.edu"/>

Στις 11 Φεβρουαρίου [[2016]] μία ομάδα 4 φυσικών που αντιπροσώπευαν το LIGO ανακοίνωσε ότι τον Σεπτέμβριο του 2015, το LIGO είχε καταγράψει την «υπογραφή» βαρυτικών κυμάτων που είχαν συγκρουσθεί 1,3 δισεκατομμύριο έτη φωτός μακριά μας. Αυτή ήταν η [[Πρώτη παρατήρηση βαρυτικών κυμάτων|πρώτη απευθείας παρατήρηση βαρυτικών κυμάτων]] και επιβεβαίωσε μία σημαντική πρόβλεψη της Γενικής θεωρίας της σχετικότητας.<ref>{{cite web|url=https://www.ligo.caltech.edu/news/ligo20160211|title=Gravitational Waves Detected 100 Years After Einstein's Prediction |publisher=ligo.caltech.edu|date=11 Φεβρουαρίου 2016}}</ref><ref>{{Cite news |title= Gravitational Waves Exist: The Inside Story of How Scientists Finally Found Them|url= http://www.newyorker.com/tech/elements/gravitational-waves-exist-heres-how-scientists-finally-found-them|newspaper = The New Yorker|accessdate = 2016-02-11|issn = 0028-792X|first = Nicola|last = Twilley}}</ref><ref name="PRL-20160211">{{cite journal |author=Abbott, B.P. |title=Observation of Gravitational Waves from a Binary Black Hole Merger |url=http://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.116.061102 |journal=Phys. Rev. Lett. |volume=116 |pages=061102 |year=2016 |doi=10.1103/PhysRevLett.116.061102 |display-authors=etal|arxiv= 1602.03837 |bibcode= 2016PhRvL.116f1102A }}</ref>

===Μαύρες τρύπες===
[[Αρχείο:Cylindrical Bundle of Magnetic Field Lines.svg|thumb|205px|Μια κυλινδρική δέσμη δυναμικών γραμμών μαγνητικού πεδίου]]
Ενώ ακόμα ο Θορν εκπονούσε τη διδακτορική του διατριβή στο Πρίνστον, ο καθηγητής του [[Τζον Γουίλερ]] του είχε δώσει ένα πρόβλημα να το σκεφθεί: Να βρεθεί αν μια κυλινδρική δέσμη δυναμικών γραμμών μαγνητικού πεδίου μπορεί να συμπτυχθεί μόνη της υπό την επίδραση της δικής της ελκτικής βαρυτικής δυνάμεως. Μετά από αρκετούς μήνες πάλης με αυτό το πρόβλημα, ο Θορν κατάφερε να αποδείξει ότι θα ήταν αδύνατο να γίνει κάτι τέτοιο.<ref name="Thorne1994"/>{{rp|262-265}}

Γιατί μια κυλινδρική δέσμη γραμμών ισχυρότατου μαγνητικού πεδίου δεν θα καταρρεύσει βαρυτικά όπως ένας σφαιρικός αστέρας, παρότι και η πυκνότητα ενέργειας που περιέχει ασκεί και δέχεται επίσης βαρυτικές δυνάμεις σύμφωνα με τη Γενική θεωρία της σχετικότητας; Ο Θορν εξερεύνησε τη θεωρητική διαφορά ανάμεσα στα δύο φαινόμενα, για να διαπιστώσει τελικά ότι η βαρυτική δύναμη μπορεί να υπερνικήσει κάθε εσωτερική δύναμη ή πίεση μόνο όταν ένα σώμα συμπιέζεται από όλες τις διευθύνσεις. Προκειμένου να εκφράσει αυτή τη διαπίστωση, ο Θορν πρότεινε τη λεγόμενη «εικασία του στεφανιού» (hoop conjecture), που περιγράφει ένα άστρο που καταρρέει σε μαύρη τρύπα όταν η κρίσιμη περιφέρεια του στεφανιού μπορεί να χωρέσει γύρω του και να τεθεί σε περιστροφή. Δηλαδή οποιοδήποτε αντικείμενο μάζας M γύρω από το οποίο μπορεί να περιστραφεί ένα στεφάνι περιμέτρου <math>\begin{matrix} \frac{4 \pi GM}{c^2} \end{matrix}</math> πρέπει να είναι μαύρη τρύπα.<ref name="Thorne1994">{{cite book|author=Kip S. Thorne|title=Black Holes and Time Warps: Einstein's Outrageous Legacy|url=https://archive.org/details/blackholestimewa0000kips|year=1994|publisher=W.W. Norton|isbn=978-0-393-31276-8}}</ref>{{rp|266-267}}<ref name="FrolovNovikov2012">{{cite book|author1=V. Frolov|author2=I. Novikov|title=Black Hole Physics: Basic Concepts and New Developments|date=6 Δεκεμβρίου 2012|publisher=Springer Science & Business Media|isbn=978-94-011-5139-9}}</ref>{{rp|189-190}} 

Ως εργαλείο προς χρήση σε αμφότερους τους κλάδους, την αστροφυσική και τη θεωρητική φυσική, ο Θορν και οι φοιτητές του ανέπτυξαν μια ασυνήθιστη προσέγγιση στη θεωρία της μαύρης τρύπας, την οποία ονόμασαν «υπόδειγμα της μεμβράνης» (Membrane paradigm), και τη χρησιμοποίησαν για να διευκρινίσουν τον λεγόμενο «μηχανισμό Blandford-Znajek» με τον οποίο οι μαύρες τρύπες μπορεί να δίνουν ενέργεια σε κάποιους [[κβάζαρ]] και [[Ενεργός Γαλαξίας|ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες]].<ref name="Thorne1994"/>{{rp|405-411}} 

Ο Θορν έχει ερευνήσει την κβαντική προέλευση της [[εντροπία]]ς μιας μαύρης τρύπας. Με τον μεταδιδάκτορα ερευνητή του Wojciech Zurek, απέδειξε ότι η εντροπία μιας μαύρης τρύπας ισούται με τον [[Λογάριθμος|λογάριθμο]] του αριθμού των τρόπων με τους οποίους θα μπορούσε να είχε προκύψει η συγκεκριμένη τρύπα.<ref name="Thorne1994"/>{{rp|445-446}}

Μαζί με τους [[Ιγκόρ Νόβικοφ]] και Ντον Πέιτζ ο Θορν ανέπτυξε τη γενική σχετικιστική θεωρία των λεπτών [[Δίσκος προσαύξησης|δίσκων προσαυξήσεως]] γύρω από μαύρες τρύπες. Με χρήση αυτής της θεωρίας βρήκε ότι με διπλασιασμό της μάζας της από έναν τέτοιο δίσκο μια μαύρη τρύπα θα επιταχύνει την περιστροφή της μέχρι το 0,998 του μέγιστου ρυθμού περιστροφής που επιτρέπει η γενική σχετικότητα, αλλά ποτέ περισσότερο από αυτό το όριο. Αυτή είναι πιθανώς η ταχύτερη περιστροφή μαύρης τρύπας που επιτρέπεται στη φύση. Ας σημειωθεί ότι μέχρι και το 30% της μάζας του δίσκου που πέφτει στη μαύρη τρύπα μετατρέπεται σε ενέργεια.<ref name="its.caltech.edu"/>

===Σκουληκότρυπες και ταξίδι στον χρόνο===
[[Αρχείο:Wormhole-demo.png|thumb|225px|Μια σκουληκότρυπα είναι ένα «κόψιμο δρόμου» που συνδέει δύο διαχωρισμένες περιοχές του χώρου. Στην εικόνα η πράσινη γραμμή δείχνει τη σύντομη διαδρομή δια της σκουληκότρυπας, ενώ η κόκκινη γραμμή δείχνει τη μακρά διαδρομή που διασχίζει τον κανονικό χώρο.]]
Ο Θορν και οι συνεργάτες του στο Καλτέκ ερεύνησαν το αν οι νόμοι της φυσικής επιτρέπουν την πολλαπλή σύνδεση χώρου και χρόνου, δηλαδή αν μπορούν να υπάρξουν κλασικές διασχίσιμες [[Σκουληκότρυπα|σκουληκότρυπες]] και «[[Ταξίδι στο χρόνο|μηχανές του χρόνου]]».<ref>{{cite web|title=How to build a time machine|work=Paul Davies|url=http://www.scientificamerican.com/article/how-to-build-a-time-machine-2006-02/|date=1 Φεβρουαρίου 2006|publisher=Scientific American|accessdate=19 Ιουνίου 2016}}</ref> Με τον Σουνγ-Γουόν Κιμ, ο Θορν βρήκε έναν παγκόσμιο φυσικό μηχανισμό (την εκρηκτική αύξηση της [[Πόλωση κενού|πολώσης κενού]] των [[Κβαντική θεωρία πεδίου|κβαντικών πεδίων]]) που ίσως να αποτρέπει τον χωρόχρονο από το να αναπτύσσει [[Κλειστή χρονοειδής καμπύλη|κλειστές χρονοειδείς καμπύλες]] και έτσι να αποτρέπει το ταξίδι στο παρελθόν.<ref>{{cite journal|last1=Kim|first1=Sung-Won|last2=Thorne|first2=Kip S.|title=Do vacuum fluctuations prevent the creation of closed timelike curves?|journal=Physical Review D|volume=43|issue=12|pages=3929|doi=10.1103/PhysRevD.43.3929 |date=1991}}</ref>

Μαζί με τους Μάικ Μόρις και Ούλβι Γιούρτσεβερ ο Θορν απέδειξε ότι οι διασχίσιμες (λορεντζιανές) σκουληκότρυπες μπορούν να υπάρξουν στη δομή του [[Χωροχρόνος|χωρόχρονου]] μόνο αν αποτελούνται από κβαντικά πεδία ευρισκόμενα σε [[Κβαντική κατάσταση|κβαντικές καταστάσεις]] που παραβιάζουν τη συνθήκη της μέσης μηδενικής ενέργειας (δηλαδή που έχουν αρνητική επανακανονικοποιημένη ενέργεια εξαπλωμένη σε μια αρκετά μεγάλη περιοχή).<ref>{{cite journal|last1=Morris|first1=Michael S.|last2=Thorne|first2=Kip S.|last3=Yurtsever|first3=Ulvi|title=Wormholes, Time Machines, and the Weak Energy Condition|journal=Physical Review Letters|volume=61|issue=13|pages=1446|doi=10.1103/PhysRevLett.61.1446 |date=1988}}</ref> Το συμπέρασμα αυτό προκάλεσε έρευνες για την ικανότητα των κβαντικών πεδίων να έχουν τέτοια εκτεταμένη [[αρνητική ενέργεια]]. Πρόσφατοι υπολογισμοί του Θορν υπέδειξαν ότι απλές μάζες που διασχίζουν τέτοιες σκουληκότρυπες δεν θα μπορούσαν ποτέ να προκαλέσουν [[Παράδοξο|παράδοξα]] – δεν υπάρχουν αρχικές συνθήκες που να οδηγούν σε παράδοξα με την εισαγωγή του ταξιδιού στον χρόνο. Αν τα αποτελέσματα αυτά μπορούσαν να γενικευθούν, θα υποδείκνυαν ότι κανένα από τα υποτιθέμενα παράδοξα που διατυπώνονται σε ιστορίες ταξιδιών στον χρόνο δεν μπορεί να προκύψει σε ένα ακριβές φυσικό επίπεδο. Η ''κάθε'' κατάσταση σε μία ιστορία ταξιδιού στον χρόνο αποδεικνύεται ότι επιτρέπει ''πολλές'' αυτοσυνεπείς λύσεις.

===Σχετικιστικοί αστέρες, πολυπολικές ροπές και άλλα===
Μαζί με την Αννα Ν. Ζύτκοφ ο Θορν προέβλεψε το 1977 την ύπαρξη [[Ερυθρός γίγαντας|ερυθρών γιγάντων αστέρων]] που έχουν ως πυρήνες τους [[αστέρες νετρονίων]] («[[Αντικείμενο Thorne-Żytkow|αντικείμενα Θορν-Ζίτκοφ]]»).<ref name=tz77>{{cite journal | title = Stars with degenerate neutron cores. I - Structure of equilibrium models | first1 = Kip S. | last1 = Thorne | first2 = Anna N. | last2 = Żytkow | journal = [[The Astrophysical Journal]]| volume = 212 | issue = 1 | date = 15 Μαρτίου 1977 | pages = 832–858 | doi = 10.1086/155109 | bibcode = 1977ApJ...212..832T}}</ref> Επίσης, έθεσε τα θεμέλια για τη θεωρία των ταλαντώσεων των αστέρων νετρονίων και της βαρυτικής ακτινοβολίας (βαρυτικών κυμάτων) που αυτοί εκπέμπουν. Μαζί με τον [[Τζέιμς Χαρτλ]] ο Θορν εξήγαγε από τη γενική σχετικότητα τους νόμους της κινήσεως και της μεταπτώσεως για τις μαύρες τρύπες και για άλλα σχετικιστικά σώματα, καθώς και την επίδραση της συζεύξεως των [[Πολυπολική ανάπτυξη|πολυπολικών ροπών]] τους με την καμπυλότητα του χωροχρόνου γειτονικών σωμάτων.<ref>{{cite journal|last1=Hartle|first1=James|last2=Thorne|first2=Kip S.|title=Laws of motion and precession for black holes and other bodies|journal=Physical Review D|volume=31|issue=8|pages=1815|doi=10.1103/PhysRevD.31.1815 |date=1985}}</ref> Επιπλέον, ο Θορν έχει προβλέψει θεωρητικά την ύπαρξη «εξωτικής ύλης» με πάντοτε απωστική βαρύτητα – το στοιχείο που είναι απαραίτητο για να επιταχύνει τη διαστολή του Σύμπαντος, να διατηρεί ανοικτές τις διασχίσιμες σκουληκότρυπες και να καθιστά δυνατές τις [[Χωροχρόνος Minkowski|χρονοειδείς]] [[Γεωδαισιακή|γεωδαισιακές]] ελεύθερες [[Διαδρομή Alcubierre|διαδρομές Αλκουμπιέρε]]. Με τον Κλίφορντ Γουίλ<ref>{{cite journal|last2=Will|first2=Clifford|last1=Thorne|first1=Kip S.|title=Theoretical Frameworks for Testing Relativistic Gravity. I. Foundations|journal=The Astrophysical Journal|volume=163|issue=|pages=595–610|bibcode=1971ApJ...163..595T |date=1971|doi=10.1086/150803}}</ref> και άλλους φοιτητές του, ο Θορν θεμελίωσε θεωρητικές ερμηνείες πειραματικών ελέγχων σχετικιστικών θεωριών της βαρύτητας (τις οποίες ανέπτυξαν αργότερα ο Γουίλ και άλλοι). Τελευταίως ο Θορν ενδιαφερόταν για το πώς μπορεί να προέκυψε ο κλασικός χώρος και χρόνος από τον [[Κβαντικός αφρός|κβαντικό αφρό]] της θεωρίας της [[Κβαντική βαρύτητα|κβαντικής βαρύτητας]].

==Δημοσιεύσεις==
Ο Θορν έχει γράψει και επιμεληθεί βιβλία σε θέματα βαρυτικής θεωρίας και αστροφυσικής υψηλών ενεργειών. Το [[1973]] έγραψε μαζί με τους [[Τσαρλς Μίσνερ]] και [[Τζων Γουήλερ]] το σύγγραμμα  ''Gravitation'' («Βαρύτητα»)<ref>{{cite book| last = Misner  | first = Charles W.  |author2=Kip S. Thorne |author3=John Archibald Wheeler | title = Gravitation  | url = https://archive.org/details/gravitation0000misn  | publisher = W.H. Freeman | location = San Francisco  |date=Σεπτέμβριος 1973 | isbn = 0-7167-0344-0 }}</ref>, το οποίο κατά τους [[Τζων Κ. Μπάιεζ]] και Κρις Χίλμαν είναι ένα από τα μεγάλα επιστημονικά βιβλία όλων των εποχών και έχει εμπνεύσει δύο γενιές φοιτητών<ref>{{cite web|title=A Guide to Relativity books|url=http://math.ucr.edu/home/baez/physics/Administrivia/rel_booklist.html|date=1998|work=John Baez, Chris Hillman|publisher=Department of Mathematics, University of California at Riverside|accessdate=19 Ιουνίου 2016}}</ref> Το 1994 δημοσίευσε ένα εκλαϊκευτικό βιβλίο με τίτλο ''Black Holes and Time Warps: Einstein's Outrageous Legacy'' (= «Μαύρες τρύπες και χρονοστρεβλώσεις: Η εξωφρενική κληρονομιά του Αϊνστάιν»), το οποίο βραβεύθηκε με πολλά βραβεία και μεταφράσθηκε σε 6 γλώσσες, με εκδόσεις στην κινεζική, στην ιταλική, στην τσέχικη και στην πολωνική. Το 2014 κυκλοφόρησε το βιβλίο του ''The Science of Interstellar'', όπου εξηγεί την επιστήμη πίσω από την κινηματογραφική ταινία ''[[Interstellar]]'' του [[Κρίστοφερ Νόλαν]]. Ο Νόλαν έγραψε τον πρόλογο του βιβλίου. Παλαιότερα, ο Θορν είχε συνεισφέρει ιδέες σχετικά με το ταξίδι μέσα από σκουληκότρυπες στον Καρλ Σέιγκαν για να τις εντάξει στο μυθιστόρημά του ''[[Η επαφή (μυθιστόρημα)|Η επαφή]]''.<ref name=Tech>{{cite web | url = http://contact-themovie.warnerbros.com/cmp/technology.html | title = Contact – High Technology Lends a Hand/Science of the Soundstage | publisher = [[Warner Bros.]] |accessdate= 2014-09-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20010304211755/http://contact-themovie.warnerbros.com/cmp/technology.html |archivedate=2001-03-04}}</ref>

`Αρθρα του Θορν έχουν εμφανισθεί σε εκδόσεις όπως το περιοδικό ''[[Scientific American]]'', το ''Yearbook of Science and Technology'' των εκδόσεων McGraw-Hill και η ''[[Collier's Encyclopedia]]''. Επιπλέον, έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 150 εργασίες σε ερευνητικά περιοδικά.

==Τιμητικές διακρίσεις==
Ο Θορν έχει εκλεγεί μέλος της [[Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών|Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών]] (1972)<ref name=AAAS>{{cite web|title=Book of Members, 1780–2010: Chapter T|url=http://www.amacad.org/publications/BookofMembers/ChapterT.pdf|publisher=American Academy of Arts and Sciences|accessdate=15 Απριλίου 2011}}</ref>, της [[Εθνική Ακαδημία Επιστημών (ΗΠΑ)|αμερικανικής Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών]], της [[Ρωσική Ακαδημία Επιστημών|Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών]] και της [[Αμερικανική Φιλοσοφική Εταιρεία|Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας]].

Επίσης, έχει τιμηθεί μεταξύ άλλων και με τα παρακάτω βραβεία και μετάλλια:

* Βραβείο επιστημονικής συγγραφής στη φυσική και αστρονομία του [[Αμερικανικό Ινστιτούτο Φυσικής|Αμερικανικού Ινστιτούτου Φυσικής]]
* [[Βραβείο Λίλιενφελντ]] της [[Αμερικανική Εταιρεία Φυσικής|Αμερικανικής Εταιρείας Φυσικής]]
* [[Μετάλλιο Καρλ Σβάρτσιλντ]] της [[Astronomische Gesellschaft|Γερμανικής Αστρονομικής Εταιρείας]] (1996)
* Βραβείο Ρόμπινσον για την Κοσμολογία από το [[Πανεπιστήμιο του Νιούκασλ]] της Αγγλίας
* Το «California Scientist of the Year Award» του Κέντρου Επιστημών της Καλιφόρνια (2003)
* [[Μετάλλιο Άλμπερτ Αϊνστάιν]] (2009)
* [[Βραβείο Θεμελιώδους Φυσικής]] (2016)
* [[Βραβείο Κοσμολογίας Γκρούμπερ]] (2016)
* [[Βραβείο Σω]] (2016) μαζί με τους [[Ρόναλντ Ντρέβερ]] και [[Ράινερ Βάις]].<ref>{{Cite web |url=http://www.shawprize.org/en/shaw.php?tmp=3&twoid=102&threeid=254&fourid=476 |title=Shaw Prize 2016 |accessdate=2016-11-15 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180303094456/http://www.shawprize.org/en/shaw.php?tmp=3&twoid=102&threeid=254&fourid=476 |archivedate=2018-03-03 |url-status=dead }}</ref>
* Βραβείο Tomalla (2016) για εξέχουσες συνεισφορές στη γενική σχετικότητα και τη βαρύτητα.<ref name="Tomalla Foundation">{{cite web
|url=http://www.tomalla.ch/prize_winner.htm
|title=The Tomalla prize holders
|publisher=The Tomalla Foundation
|accessdate=18 Σεπτεμβρίου 2016
|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110707003824/http://www.tomalla.ch/prize_winner.htm
|archivedate=2011-07-07
|url-status=dead
}}</ref>
* Βραβείο «[[Ζωρζ Λεμαίτρ]]» (2016)
* [[Βραβείο Νόμπελ Φυσικής]] (2017)

Ο Θορν έχει υπάρξει υπότροφος των ιδρυμάτων Γούντροου Γουίλσον, Ντάνφορθ, Γκούγκενχάιμ και του [[Πρόγραμμα Φουλμπράιτ|Προγράμματος Φουλμπράιτ]]. Επίσης, έχει υπάρξει μέλος της Διεθνούς Επιτροπής Γενικής Σχετικότητας και Βαρύτητας, της Επιτροπής Συνεργασίας ΗΠΑ-ΕΣΣΔ στη Φυσική και του συμβουλίου Διαστημικής Επιστήμης της αμερικανικής Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών, που έχει συμβουλεύσει τη [[NASA]] και το Κογκρέσο σε θέματα διαστημικής πολιτικής.

Ο Κιπ Θορν επιλέχθηκε από το περιοδικό ''[[Time]]'' στον ετήσιο κατάλογο των 100 «πιο επιδραστικών» προσώπων στις ΗΠΑ το [[2016]].<ref>{{cite web|title=Kip Thorne|url=http://time.com/4299639/kip-thorne-2016-time-100/|work=Christopher Nolan|publisher=Time magazine|date=21 Απριλίου 2016|accessdate=8 Μαΐου 2016}}</ref>

==Μερική βιβλιογραφία==
* Thorne, K.S., in 300 Years of Gravitation, (Eds.) S.W. Hawking and W. Israel, 1987, (Chicago: Univ. of Chicago Press), ''Gravitational Radiation''.
* Thorne, K.S., Price, R.H. and Macdonald, D. M., ''Black Holes, The Membrane Paradigm'', 1986, (New Haven: Yale Univ. Press).
* Friedman, J., Morris, M.S., Novikov, I.D., Echeverria, F., Klinkhammer, G., Thorne, K.S. and Yurtsever, U., Physical Review D., 1990

==Δείτε επίσης==
* [[LIGO]]
* [[Ταξίδι στον χρόνο]]


==Παραπομπές==
<references />

==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
* [http://www.its.caltech.edu/~kip/ Προσωπική ιστοσελίδα]
* [http://www.imdb.com/name/nm0861399/ Ο Κιπ Θορν] στην [[Internet Movie Database]]

{{Βραβευμένοι με Νόμπελ φυσικής 2001-2025}}

{{Authority control}}


{{DEFAULTSORT:Θορν, Κιπ}}

[[Κατηγορία:Αμερικανοί φυσικοί]]
[[Κατηγορία:Αστροφυσικοί]]
[[Κατηγορία:Αμερικανοί άθεοι]]
[[Κατηγορία:Γενική σχετικότητα]]
[[Κατηγορία:Θεωρητικοί της σχετικότητας]]
[[Κατηγορία:Μέλη της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των Ηνωμένων Πολιτειών]]
[[Κατηγορία:Βραβευμένοι με Νόμπελ Φυσικής]]
[[Κατηγορία:Αμερικανοί νομπελίστες]]