Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Μαγνητική αιώρηση

Η σελίδα αυτή αφορά το φυσικό φαινόμενο.

'''Μαγνητική ανύψωση (Magnetic levitation)''', '''maglev''', ή '''μαγνητική αιώρηση (magnetic suspension)''' είναι μια μέθοδος με την οποία ένα αντικείμενο αιωρείται χωρίς υποστήριξη πέρα από [[μαγνητικό πεδίο|μαγνητικά πεδία]]. Η [[Δύναμη Λόρεντζ|μαγνητική δύναμη]] χρησιμοποιείται για να εξουδετερώσει τις επιπτώσεις της [[επιτάχυνση της βαρύτητας|επιτάχυνσης της βαρύτητας]] και οποιονδήποτε άλλων επιταχύνσεων.

Τα δύο κύρια θέματα που υπάρχουν στην μαγνητική αιώρηση είναι οι ''δυνάμεις ανύψωσης (lifting forces)'': που παρέχουν μια ανοδική δύναμη αρκετή να εξουδετερώσει τη βαρύτητα και η ''σταθερότητα'': που εξασφαλίζει ότι το σύστημα δεν θα ολισθήσει ή δεν θα αναποδογυρίσει αυθόρμητα σε μια διαμόρφωση όπου η αιώρηση εξουδετερώνεται.

Η μαγνητική αιώρηση  χρησιμοποιείται για τα τρένα τύπου μαγνητικής αιώρησης (maglev)s, για ανέπαφη τήξη (contactless melting), για μαγνητικά έδρανα (ρουλεμάν) (magnetic bearings) και για σκοπούς εμφάνισης του προϊόντος.

==Αιώρηση==
[[File:Levitation superconductivity.JPG|thumb|Υπεραγωγός που ανυψώνει έναν μόνιμο μαγνήτη]]
Τα μαγνητικά υλικά και συστήματα μπορούν να έλκονται ή να απωθούνται μεταξύ τους με μια δύναμη που εξαρτάται από το μαγνητικό πεδίο και την επιφάνεια των μαγνητών. Παραδείγματος χάρη, το πιο απλό παράδειγμα αιώρησης θα ήταν ένα απλό μαγνητικό δίπολο τοποθετημένο στο μαγνητικό πεδίο ενός άλλου διπολικού μαγνήτη, με προσανατολισμό έτσι ώστε οι όμοιοι πόλοι να είναι απέναντι, έτσι ώστε η δύναμη μεταξύ των μαγνητών να απωθεί τους μαγνήτες.<ref>[http://www.magnetsales.com/design/calc_filles/pullandpushbetween2discmagnets.asp calculator] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140819233931/http://www.magnetsales.com/design/Calc_filles/PullAndPushBetween2DiscMagnets.asp |date=2014-08-19 }} for force between two disc magnets (retrieved April 16, 2014)</ref>

Ουσιαστικά, όλοι οι τύποι των μαγνητών έχουν χρησιμοποιηθεί για να προκαλέσουν ανύψωση στη μαγνητική αιώρηση· μόνιμοι μαγνήτες, ηλεκτρομαγνήτες, σιδηρομαγνήτες, διαμαγνήτες, υπεραγώγιμοι μαγνήτες και μαγνήτες από επαγωγικά ρεύματα σε αγωγούς.

Για να υπολογιστεί η ανύψωση, μπορεί να οριστεί μια μαγνητική πίεση.

Παραδείγματος χάρη, η μαγνητική πίεση ενός μαγνητικού πεδίου σε έναν υπεραγωγό μπορεί να υπολογιστεί από:
:<math>P_{mag} = \frac {B^2} {2 \mu_0}</math>
όπου <math>P_{mag}</math> είναι η δύναμη ανά μονάδα επιφάνειας σε [[Πασκάλ (μονάδα μέτρησης)|πασκάλ]], <math>B</math> είναι το [[μαγνητικό πεδίο]] ακριβώς πάνω από τον υπεραγωγό σε [[Τέσλα (μονάδα μέτρησης)|τέσλα]] και <math>\mu_0</math> = 4π×10<sup>−7</sup>&nbsp;N·A<sup>−2</sup> είναι η [[Μαγνητική διαπερατότητα|διαπερατότητα]] του κενού.<ref>Lecture 19 MIT 8.02 Electricity and Magnetism, Spring 2002</ref>

{{clear}}

==Σταθερότητα==
Το θεώρημα του Earnshaw αποδεικνύει ότι με τη χρήση μόνο [[παραμαγνητισμός|παραμαγνητικών υλικών]] είναι αδύνατο ένα στατικό σύστημα να αιωρηθεί σταθερά ενάντια στη βαρύτητα.<ref>[http://www.popsci.com/diy/article/2004-02/ignorance-maglev-bliss Ignorance = Maglev = Bliss ''For 150 years scientists believed that stable magnetic levitation was impossible. Then Roy Harrigan came along.'' By Theodore Gray Posted February 2, 2004]</ref>

Παραδείγματος χάρη, το πιο απλό παράδειγμα αιώρησης με δύο απλά απωθούμενα μαγνητικά δίπολα είναι ιδιαίτερα ασταθές, αφού ο επάνω μαγνήτης μπορεί να ολισθήσει πλάγια, ή να αναποδογυρίσει και αποδεικνύεται ότι καμιά διαμόρφωση μαγνητών δεν μπορεί να παραγάγει σταθερότητα.

Όμως, σερβομηχανισμοί (servomechanisms), η χρήση [[διαμαγνητισμός|διαμαγνητικών]] υλικών, η [[υπεραγωγιμότητα]], ή συστήματα που εμπεριέχουν ρεύματα Φουκό (eddy currents) επιτρέπουν την επίτευξη σταθερότητας.

Σε κάποιες περιπτώσεις η δύναμη αιώρησης παρέχεται από μαγνητική αιώρηση, αλλά η σταθερότητα παρέχεται από μια μηχανική υποστήριξη που φέρει μικρό φορτίο. Αυτό ορίζεται ως ψευδοαιώρηση (pseudo-levitation).

===Στατική σταθερότητα===
Στατική σταθερότητα σημαίνει ότι οποιαδήποτε μικρή μετατόπιση πέρα από τη σταθερή ισορροπία προκαλεί μια συνισταμένη δύναμη που το ωθεί πίσω στο σημείο ισορροπίας.

Το θεώρημα του Earnshaw απέδειξε οριστικά ότι δεν είναι δυνατή η σταθερή αιώρηση με τη χρήση μόνο στατικών, μακροσκοπικών πεδίων. Οι δυνάμεις που δρουν σε οποιοδήποτε παραμαγνητικό αντικείμενο σε οποιονδήποτε συνδυασμό των [[βαρυτικό πεδίο|βαρυτικών]], [[ηλεκτρικό πεδίο|ηλεκτροστατικών]] και [[μαγνητοστατική|μαγνητοστατικών πεδίων]] θα καταστήσει τη θέση του αντικειμένου, στην καλύτερη περίπτωση, ασταθές σε έναν τουλάχιστον άξονα και μπορεί να βρεθεί σε [[μηχανική ισορροπία|ασταθή ισορροπία]] σε όλους τους άξονες. Όμως, υπάρχουν αρκετές πιθανότητες για να καταστεί η αιώρηση εφαρμόσιμη, παραδείγματος χάρη, η χρήση της ηλεκτρονικής σταθεροποίησης ή [[διαμαγνητισμός|διαμαγνητικά]] υλικά (επειδή η σχετική [[μαγνητική διαπερατότητα]] είναι μικρότερη από ένα<ref>{{cite journal|author=Braunbeck, W. |title=Freischwebende Körper im elektrischen und magnetischen Feld|journal= Zeitschrift für Physik|volume= 112|issue= 11|pages=753–763 |year=1939|doi=10.1007/BF01339979|bibcode = 1939ZPhy..112..753B }}</ref>)· μπορεί να αποδειχθεί ότι τα διαμαγνητικά είναι σταθερά τουλάχιστον σε έναν άξονα και μπορεί να είναι σταθερά σε όλους τους άξονες. Οι αγωγοί μπορούν να έχουν μια σχετική διαπερατότητα σε εναλλασσόμενα μαγνητικά πεδία κάτω από ένα, έτσι κάποιες ρυθμίσεις χρησιμοποιούν απλούς ηλεκτρομαγνήτες με εναλλασσόμενο ρεύμα που σταθεροποιούνται από μόνοι τους.

===Δυναμική σταθερότητα===
Η δυναμική σταθερότητα εμφανίζεται όταν το σύστημα αιώρησης μπορεί να αποσβέσει οποιαδήποτε κίνηση δόνησης που μπορεί να συμβεί. 

Τα μαγνητικά πεδία είναι συντηρητικά πεδία δυνάμεων και συνεπώς κατ' αρχήν δεν έχει ενσωματωμένη απόσβεση και στην πράξη πολλά σχήματα αιώρησης είναι ασθενώς αποσβενόμενα και σε κάποιες περιπτώσεις αρνητικά αποσβενόμενα. <ref>{{cite journal|doi=10.1109/20.996030|title=Review of dynamic stability of repulsive-force maglev suspension systems|year=2002|last1=Rote|first1=D.M.|last2=Yigang Cai|journal=IEEE Transactions on Magnetics|volume=38|issue=2|pages=1383|bibcode = 2002ITM....38.1383R }}</ref> Αυτό μπορεί να επιτρέψει την ύπαρξη καταστάσεων δόνησης που μπορούν να προκαλέσουν το στοιχείο να αφήσει τη σταθερή περιοχή.

Η απόσβεση της κίνησης γίνεται με διάφορους τρόπους:

* με την υποστήριξη εξωτερικής μηχανικής απόσβεσης, όπως αποσβεστήρας ταλαντώσεων, αντίσταση αέρα κλπ.
* απόσβεση ρεύματος Φουκό (επαγωγικό μέταλλο επηρεαζόμενο από πεδίο)
* αποσβεστήρες ρυθμιζόμενης μάζας στο αιωρούμενο αντικείμενο
* ηλεκτρομαγνήτες που ελέγχονται ηλεκτρονικά

==Μέθοδοι==
Για πετυχημένη αιώρηση και έλεγχο και των έξι αξόνων (βαθμοί ελευθερίας; 3 μεταφορικοί και 3 περιστροφικοί) ένας συνδυασμός από μόνιμους μαγνήτες και ηλεκτρομαγνήτες ή διαμαγνήτες ή υπεραγωγούς καθώς και ελκτικά και απωστικά πεδία μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Από το θεώρημα του Earnshaw τουλάχιστον ένας σταθερός άξονας πρέπει να είναι παρών ώστε το σύστημα να αιωρηθεί επιτυχώς, αλλά οι άλλοι άξονες μπορούν να σταθεροποιηθούν με τη χρήση σιδηρομαγνητισμού.

Οι κύριες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στα τρένα τύπου μαγνητικής αιώρησης είναι ηλεκτρομαγνητική αιώρηση σταθεροποιημένη με σερβομηχανισμό (servo-stabilized electromagnetic suspension ή EMS), ηλεκτροδυναμική αιώρηση (electrodynamic suspension ή EDS).

=== Μηχανικός περιορισμός (ψευδοαιώρηση)===

Με έναν μικρό μηχανικό περιορισμό για σταθερότητα, η επίτευξη ψευδοαιώρησης είναι μια σχετικά απλή διαδικασία.

Αν δύο [[μαγνήτης|μαγνήτες]] είναι μηχανικά περιορισμένοι σε έναν μοναδικό άξονα, παραδείγματος χάρη, και τοποθετημένοι ώστε να αλληλοαπωθούνται πολύ ισχυρά, αυτό θα δράσει ώστε να αιωρήσει έναν από τους μαγνήτες πάνω από τον άλλον.

Μια άλλη γεωμετρία είναι όταν οι μαγνήτες έλκονται, αλλά περιορίζονται από το να εφάπτονται με ένα στοιχείο σε [[Εφελκυσμός|εφελκυσμό]], όπως ένα  καλώδιο ή μια χορδή.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι η φυγόκεντρος τύπου (Zippe-type centrifuge) όπου ένας κύλινδρος αιωρείται κάτω από έναν μαγνήτη έλξης και σταθεροποιείται από ένα βελονωτό έδρανο (ρουλεμάν) από κάτω.

===Σερβομηχανισμοί===
[[File:Maglev june2005.jpg|thumb|Το σύστημα Transrapid χρησιμοποιεί σερβομηχανισμούς για να ανυψώσει το τρένο και να διατηρήσει ένα σταθερό κενό, ενώ ταξιδεύει με υψηλή ταχύτητα.]]

Η έλξη από ένα μαγνήτη σταθερής δύναμης μειώνεται με την αύξηση της απόστασης και αυξάνεται σε κοντινές αποστάσεις. Αυτό είναι ασταθές. Για ένα σταθερό σύστημα, χρειάζεται το αντίθετο, οι διακυμάνσεις από μια σταθερή θέση πρέπει να το γυρίζουν στην επιθυμητή θέση.

Η σταθερή μαγνητική αιώρηση μπορεί να επιτευχθεί μετρώντας τη θέση και την [[ταχύτητα]] του αιωρούμενου αντικειμένου και χρησιμοποιώντας έναν βρόχο ανάδρασης (feedback loop) που ρυθμίζει συνεχώς έναν ή περισσότερους ηλεκτρομαγνήτες για να διορθώνει την κίνηση του αντικειμένου, σχηματίζοντας συνεπώς έναν σερβομηχανισμό.

Πολλά συστήματα χρησιμοποιούν την μαγνητική έλξη για ώθηση προς τα πάνω αντίθετα προς τη βαρύτητα, επειδή αυτή δίνει κάποια έμφυτη πλευρική σταθερότητα, αλλά κάποια άλλα συστήματα χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό μαγνητικής έλξης και άπωσης για την προς τα πάνω ώθηση.

Και τα δύο συστήματα αντιπροσωπεύουν παραδείγματα ηλεκτρομαγνητικής αιώρησης (EMS). Παραδείγματος χάρη, κάποιες επιδείξεις αιώρησης χρησιμοποιούν αυτήν την αρχή και το αντικείμενο αποκόπτει μια δέσμη φωτός για να μετρηθεί η θέση του αντικειμένου. Ο ηλεκτρομαγνήτης είναι πάνω από το αιωρούμενο αντικείμενο· ο ηλεκτρομαγνήτης απενεργοποιείται όποτε το αντικείμενο πλησιάζει υπερβολικά και επανεργοποιείται όταν απομακρύνεται. Ένα τέτοιο σύστημα δεν είναι πολύ δυνατό· υπάρχουν πολύ πιο αποτελεσματικά συστήματα ελέγχου, αλλά αυτό δείχνει τη βασική ιδέα.

Τα τρένα μαγνητικής αιώρησης (magnetic levitation train ή EMS) βασίζονται σε αυτό το είδος αιώρησης· το τρένο περιβάλλει την σιδηροτροχιά και ωθείται προς τα πάνω από κάτω. Ο σερβομηχανισμός ελέγχει την ασφαλή διατήρηση σε μια σταθερή απόσταση από τη σιδηροτροχιά.

===Επαγωγικά ρεύματα===
Αυτά τα σχήματα δουλεύουν λόγω της απώθησης που οφείλεται στο [[κανόνας του Λεντς|κανόνα του Λεντς]]. Όταν ένας αγωγός εμφανίζεται με χρονικά μεταβαλλόμενα ηλεκτρικά ρεύματα σε μαγνητικό πεδίο, ο αγωγός μπορεί να ρυθμιστεί ώστε να δημιουργήσει μαγνητικό πεδίο που προκαλεί απωστικά αποτελέσματα.

Αυτά τα είδη συστημάτων εμφανίζουν συνήθως μια εγγενή σταθερότητα, αν και απαιτείται, κάποιες φορές, επιπρόσθετη απόσβεση.

====Σχετική κίνηση μεταξύ αγωγών και μαγνητών====
Αν κάποιος μετακινήσει μια βάση που κατασκευάστηκε από έναν πολύ καλό ηλεκτρικό αγωγό όπως ο [[χαλκός]], το [[αργίλιο|αλουμίνιο]] ή ο [[άργυρος]] κοντά σε έναν μαγνήτη, επάγεται ένα δινορεύμα στον αγωγό που αντιτίθεται στις μεταβολές του πεδίου και δημιουργεί ένα αντίθετο πεδίο που απωθεί τον μαγνήτη ([[κανόνας του Λεντς]]). Με έναν πολύ υψηλό ρυθμό κίνησης, ένας αιωρούμενος μαγνήτης θα αιωρήσει το μέταλλο, ή αντίστροφα ένα αιωρούμενο μέταλλο θα αιωρήσει τον μαγνήτη. Το καλώδιο Λίτζ (Litz wire) παρασκευάζεται από καλώδιο πιο λεπτό από το επιδερμικό βάθος (skin depth) έτσι ώστε οι συχνότητες που εμφανίζονται από το μέταλλο να είναι πιο αποτελεσματικές από τους στερεούς αγωγούς.

Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα περίπτωση τεχνολογικά εμφανίζεται όταν κάποιος χρησιμοποιεί μια διάταξη Halbach (Χάλμπακ) αντί για έναν μοναδικό πόλο μόνιμου μαγνήτη, επειδή αυτή η διάταξη σχεδόν διπλασιάζει την ένταση του πεδίου, που με τη σειρά του σχεδόν διπλασιάζει την ένταση των δινορευμάτων. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ο υπερτριπλασιασμός της δύναμης ανύψωσης. Η χρήση δύο αντίθετων διατάξεων Halbach αυξάνει την ένταση του πεδίου ακόμα παραπάνω.<ref>[https://www.llnl.gov/str/November03/Post.html S&TR | November 2003: Maglev on the Development Track for Urban Transportation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121010161003/https://www.llnl.gov/str//November03/Post.html |date=2012-10-10 }}. Llnl.gov (2003-11-07). Retrieved on 2013-07-12.</ref>

Οι διατάξεις Χάλμπακ είναι κατάλληλοι επίσης στη μαγνητική αιώρηση και σταθεροποίηση των αξόνων των [[γυροσκόπιο|γυροσκοπίων]], των [[ηλεκτρικός κινητήρας|ηλεκτρικών κινητήρων]] και των [[γεννήτρια|γεννητριών]].

====Ταλαντούμενα ηλεκτρομαγνητικά πεδία====
Ένας [[αγωγός]] μπορεί να ανυψωθεί πάνω από έναν ηλεκτρομαγνήτη (ή αντίστροφα) αν ρέει από μέσα του ένα [[εναλλασσόμενο ρεύμα]]. Αυτό προκαλεί σε οποιονδήποτε κανονικό αγωγό να συμπεριφέρεται ως διαμαγνήτης, λόγω των δημιουργούμενων δινορρευμάτων στον αγωγό.<ref>Thompson, Marc T. [http://www.classictesla.com/download/ieee_potentials_2000.pdf Eddy current magnetic levitation, models and experiments]. (PDF) . Retrieved on 2013-07-12.</ref><ref>[http://sprott.physics.wisc.edu/demobook/chapter5.htm Levitated Ball-Levitating a 1 cm aluminum sphere]. Sprott.physics.wisc.edu. Retrieved on 2013-07-12.</ref> Επειδή τα δινορρεύματα δημιουργούν τα δικά τους πεδία που αντιτίθενται στο μαγνητικό πεδίο, το αγώγιμο αντικείμενο απωθείται από τον ηλεκτρομαγνήτη και οι περισσότερες δυναμικές γραμμές του μαγνητικού πεδίου δεν διεισδύουν πια στο αγώγιμο αντικείμενο.

Αυτό το φαινόμενο απαιτεί μη σιδηρομαγνητικά, αλλά πολύ αγώγιμα υλικά όπως αλουμίνιο ή χαλκό, επειδή τα σιδηρομαγνητικά υλικά έλκονται επίσης ισχυρά στον ηλεκτρομαγνήτη (αν και σε υψηλές συχνότητες το πεδίο μπορεί ακόμα να απωθείται) και τείνουν να έχουν μια πιο υψηλή ειδική αντίσταση δίνοντας χαμηλότερα δινορρεύματα. Και πάλι, τα καλώδια Λιτζ δίνουν τα καλύτερα αποτελέσματα.

Το φαινόμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διαφημιστικά κόλπα όπως η αιώρηση ενός τηλεφωνικού καταλόγου κρύβοντας έναν δίσκο αλουμινίου μέσα του.

Σε υψηλές συχνότητες (μερικές δεκάδες κιλοχέρτζ (kH) ) και ισχύ μερικών κιλοβάτ (kW) μικρές ποσότητες από μέταλλα μπορούν να ανυψωθούν και να λιώσουν χρησιμοποιώντας τήξη με αιώρηση (levitation melting) χωρίς τον κίνδυνο της μόλυνσης του μετάλλου από το χωνευτήρι.<ref>{{cite journal|title=Magnetic levitation of liquid metals|doi=10.1017/S0022112082001505|year=2006|last1=Mestel|first1=A. J.|journal=Journal of Fluid Mechanics|volume=117|pages=27|bibcode = 1982JFM...117...27M }}</ref>

Μια πηγή ταλαντούμενου μαγνητικού πεδίου που χρησιμοποιείται είναι ο γραμμικός επαγωγικός κινητήρας (linear induction motor). Αυτός μπορεί να χρησιμοποιηθεί για αιώρηση και προώθηση.

===Διαμαγνητικά σταθεροποιημένη αιώρηση===

Το θεώρημα του Έρνσο (Earnshaw's theorem) δεν εφαρμόζεται σε διαμαγνήτες. Οι διαμαγνήτες συμπεριφέρονται αντίθετα από τους κανονικούς μαγνήτες επειδή η σχετική τους [[μαγνητική διαπερατότητα]] ''μ''<sub>''r''</sub> είναι μικρότερη από 1 (δηλαδή αρνητική [[μαγνητική επιδεκτικότητα]]). Η διαμαγνητική αιώρηση μπορεί να είναι εγγενώς σταθερή.

Ένας μόνιμος μαγνήτης μπορεί να αιωρείται σταθερά με διάφορους συνδυασμούς ισχυρών μόνιμων μαγνητών και ισχυρών διαμαγνητών. Όταν χρησιμοποιούνται υπεραγώγιμοι μαγνήτες, η αιώρηση ενός μόνιμου μαγνήτη μπορεί ακόμα και να σταθεροποιηθεί με τον μικρό διαμαγνητισμό του νερού στα ανθρώπινα δάκτυλα.<ref>[http://netti.nic.fi/~054028/images/LeviTheory.pdf Diamagnetically stabilized magnet levitation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160603070115/http://netti.nic.fi/~054028/images/LeviTheory.pdf |date=2016-06-03 }}. (PDF) . Retrieved on 2013-07-12.</ref>

===Διαμαγνητική αιώρηση===
{{Δείτε επίσης|Διαμαγνητισμός}}
[[File:Diamagnetic graphite levitation.jpg|thumb|right|Διαμαγνητική αιώρηση του πυρολυτικού άνθρακα]]
Ο διαμαγνητισμός είναι η ιδιότητα ενός σώματος που του προκαλεί τη δημιουργία μαγνητικού πεδίου αντίθετα προς το εξωτερικά εφαρμοζόμενο μαγνητικό πεδίο, προκαλώντας συνεπώς την απώθηση του σώματος από τα μαγνητικά πεδία. Τα διαμαγνητικά υλικά προκαλούν την καμπύλωση προς τα έξω από το υλικό των γραμμών της [[Μαγνητική ροή|μαγνητικής ροής]]. Ειδικά, ένα εξωτερικό μαγνητικό πεδίο αλλάζει την [[τροχιακή ταχύτητα]] των ηλεκτρονίων γύρω από τους πυρήνες τους, που αλλάζει τη μαγνητική διπολική ροπή. Σύμφωνα με τον νόμο του Λέντζ , αυτό αντιτίθεται προς το εξωτερικό πεδίο. Οι διαμαγνήτες είναι υλικά με μαγνητική διαπερατότητα μικρότερη από μ<sub>0</sub> (μια σχετική διαπερατότητα μικρότερη από 1). Συνεπώς, ο διαμαγνητισμός είναι μια μορφή μαγνητισμού που εμφανίζεται από μια ουσία μόνο παρουσία εξωτερικά εφαρμοζόμενου μαγνητικού πεδίου. Είναι γενικά ένα αρκετά ασθενές φαινόμενο στα περισσότερα υλικά, αν και οι υπεραγωγοί εμφανίζουν ένα ισχυρό φαινόμενο.

====Άμεση διαμαγνητική αιώρηση====
[[File:Frog diamagnetic levitation.jpg|thumb|Ένας ζωντανός βάτραχος αιωρείται μέσα σε μια κάθετη οπή [[διάμετρος|διαμέτρου]] 32 [[χιλιοστόμετρο|mm]] ενός σωληνοειδούς Μπίτερ (Bitter solenoid) σε ένα μαγνητικό πεδίο περίπου 16 [[Τέσλα (μονάδα μέτρησης)|teslas]]]]

Μια ουσία που είναι [[διαμαγνητισμός|διαμαγνητική]] απωθεί το μαγνητικό πεδίο. Όλα τα υλικά έχουν διαμαγνητικές ιδιότητες, αλλά η επίδραση είναι πολύ ασθενής και συνήθως υπερνικάται από τις [[παραμαγνητισμός|παραμαγνητικές]] ή [[σιδηρομαγνητισμός|σιδηρομαγνητικές]] ιδιότητες του αντικειμένου, που δρουν αντίθετα. Οποιοδήποτε υλικό στο οποίο η διαμαγνητική συνιστώσα είναι πιο ισχυρή θα απωθείται από τους μαγνήτες.

Η διαμαγνητική αιώρηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ανυψώσει πολύ ελαφριά κομμάτια από πυρολυτικό μαγνήτη ή [[βισμούθιο]] πάνω από έναν μέτρια ισχυρό μόνιμο μαγνήτη.  Επειδή το [[νερό]] είναι κυρίως διαμαγνητικό, αυτή η τεχνική έχει χρησιμοποιηθεί για την αιώρηση σταγονιδίων νερού και ακόμα ζωντανών ζώων, όπως ακρίδα, βάτραχο και ποντίκι.<ref name="geim">[http://www.ru.nl/hfml/research/levitation/diamagnetic/ "The Frog That Learned to Fly"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130827232750/http://www.ru.nl/hfml/research/levitation/diamagnetic/|date=2013-08-27}}. [[Radboud University Nijmegen]]. Retrieved 19 October 2010. For Geim's account of diamagnetic levitation, see Geim, Andrey. {{cite web|url=http://www.ru.nl/publish/pages/561854/everyonesmagnetism.pdf|title="Everyone's Magnetism}}{{Dead link|date=Σεπτέμβριος 2019}}&nbsp;{{small|(688&nbsp;KB)}}. ''[[Physics Today]]''. September 1998. pp.&nbsp;36–39. Retrieved 19 October 2010. For the experiment with Berry, see [[Michael Berry (physicist)|Berry, M. V.]]; Geim, Andre. (1997). {{cite web|url=http://www.ru.nl/publish/pages/561854/frog-ejp.pdf|title="Of flying frogs and levitrons"|archiveurl=https://www.webcitation.org/5txsxCmCf?url=http://www.ru.nl/publish/pages/561854/frog-ejp.pdf|archivedate=2010-11-03|url-status=dead|accessdate=2017-01-03}}&nbsp;{{small|(228&nbsp;KB)}}. ''[[European Journal of Physics]]'' '''18''': 307–313. Retrieved 19 October 2010.</ref> Όμως, τα απαιτούμενα μαγνητικά πεδία για αυτό είναι πολύ ισχυρά, συνήθως γύρω στα 16 [[Τέσλα (μονάδα μέτρησης)|teslas]] και συνεπώς δημιουργούν σημαντικά προβλήματα αν [[σιδηρομαγνητισμός|σιδηρομαγνητικά]] υλικά βρίσκονται κοντά.

Το ελάχιστο όριο για διαμαγνητική αιώρηση είναι <math> B \frac{dB}{dz} = \mu_0 \, \rho \, \frac{g}{\chi} </math>, όπου:
* <math> \chi </math> είναι η [[μαγνητική επιδεκτικότητα]]
* <math> \rho </math> είναι η [[πυκνότητα]] του υλικού
* <math> g    </math> είναι η τοπική [[επιτάχυνση της βαρύτητας]] (−9.8 [[μέτρο|m]]/[[δευτερόλεπτο|s]]<sup>2</sup> στη Γη)
* <math> \mu_0</math> είναι η [[Μαγνητική διαπερατότητα|διαπερατότητα του ελεύθερου χώρου]]
* <math> B    </math> είναι το [[μαγνητικό πεδίο]]
* <math> \frac{dB}{dz}</math> είναι ο ρυθμός μεταβολής του μαγνητικού πεδίου στον κάθετο άξονα.

Υποθέτοντας ιδανικές συνθήκες στην κατεύθυνση ''z'' του σωληνοειδούς μαγνήτη:
* Το [[νερό]] αιωρείται στα <math>B \frac{dB}{dz} \approx 1400\ \mathrm{T^2/m}</math>
* Ο [[γραφίτης]] αιωρείται στα <math>B \frac{dB}{dz} \approx 375\ \mathrm{T^2/m}.</math>

===Υπεραγωγοί===

Οι [[Υπεραγωγιμότητα|υπεραγωγοί]] μπορούν να θεωρηθούν '''τέλειοι διαμαγνήτες''' και απωθούν πλήρως τα μαγνητικά πεδία λόγω του  [[φαινόμενο Μάισνερ|φαινομένου Μάισνερ]] όταν σχηματίζεται αρχικά η υπεραγωγιμότητα· συνεπώς η υπεραγώγιμη αιώρηση μπορεί να θεωρηθεί ως ένα ιδιαίτερο στιγμιότυπο της διαμαγνητικής αιώρησης. Σε έναν υπεραγωγό τύπου ΙΙ, η αιώρηση του μαγνήτη σταθεροποιείται παραπέρα λόγω της αγκύρωσης ροής (flux pinning) μέσα στον υπεραγωγό· αυτό τείνει να σταματήσει τη μετακίνηση του υπεραγωγού ως προς το μαγνητικό πεδίο, ακόμα κι αν το αιωρούμενο σύστημα αντιστραφεί.

Αυτές οι αρχές αξιοποιούνται από την ηλεκτροδυναμική αιώρηση (Electrodynamic Suspension ή EDS), τα υπεραγώγιμα μαγνητικά  έδρανα (ρουλεμάν) (Magnetic bearing), τους σφονδύλους (flywheels), κλπ.

Απαιτείται ένα πολύ ισχυρό μαγνητικό πεδίο για να αιωρηθεί ένα τρένο. Τα τρένα JR–Maglev έχουν υπεραγώγιμα μαγνητικά πηνία, αλλά η αιώρησή τους δεν οφείλεται στο φαινόμενο Μάισνερ.

===Περιστροφική σταθεροποίηση===
[[File:Levitron-levitating-top-demonstrating-Roy-M-Harrigans-spin-stabilized-magnetic-levitation.ogg|thumb|right|Η σβούρα της εταιρείας  Levitron είναι ένα παράδειγμα μαγνητικής αιώρησης περιστροφικά σταθεροποιημένης]]
Ένας μαγνήτης ή μια κατάλληλα συναρμολογημένη διάταξη μαγνητών με δακτυλιοειδές πεδίο μπορεί να αιωρηθεί σταθερά ενάντια προς τη βαρύτητα όταν σταθεροποιηθεί  [[γυροσκόπιο|γυροσκοπικά]] με αγκύρωσή του σε ένα δεύτερο δακτυλιοειδές πεδίο που δημιουργήθηκε από μια βάση δακτυλίων μαγνητών. Όμως, αυτό δουλεύει μόνο όσο ο ρυθμός μετάπτωσης (precession) είναι μεταξύ και των δύο άνω και κάτω κρίσιμων ορίων—η περιοχή σταθερότητας είναι αρκετά στενή και από πλευράς χώρου και από πλευράς ρυθμού μετάπτωσης. Η πρώτη ανακάλυψη αυτού του φαινομένου ήταν από τον Roy M. Harrigan, ενός εφευρέτη από το Βέρμοντ που κατοχύρωσε μια συσκευή αιώρησης το 983 με βάση αυτό το φαινόμενο.<ref>{{US patent reference|number= 4382245|y=1983|m=05|d=03| inventor= Harrigan, Roy M.| title= Levitation device}}</ref> Πολλές συσκευές που χρησιμοποιούν περιστροφική σταθεροποίηση (όπως το δημοφιλές παιχνίδι αιώρησης ''Levitron'') έχουν αναπτυχθεί με βάση αυτήν την ευρεσιτεχνία. Μη εμπορικές συσκευές έχουν δημιουργηθεί για ερευνητικά εργαστήρια πανεπιστημίων, που χρησιμοποιούν γενικά μαγνήτες υπερβολικά ισχυρούς για ασφαλή δημόσια αλληλεπίδραση.

===Ισχυρή εστίαση===
Η θεωρία Έρνσο (Earnshaw's theory) εφαρμόζεται αυστηρά μόνο σε στατικά πεδία. Εναλλασσόμενα μαγνητικά πεδία, ακόμα και καθαρά εναλλασσόμενα ελκτικά πεδία,<ref name="alt">{{cite journal|title=Attractive levitation for high-speed ground transport with largeguideway clearance and alternating-gradient stabilization |doi=10.1109/20.42275|year=1989|last1=Hull|first1=J.R.|journal=IEEE Transactions on Magnetics|volume=25|issue=5|pages=3272|bibcode = 1989ITM....25.3272H }}</ref> μπορούν να επάγουν σταθερότητα και να περιορίσουν μια τροχιά μέσω ενός μαγνητικού πεδίου για να δώσουν το φαινόμενο της αιώρησης.

Αυτό χρησιμοποιείται σε [[Επιταχυντής σωματιδίων|επιταχυντές σωματιδίων]] για να περιορίσουν και να ανυψώσουν φορτισμένα σωματίδια και έχει προταθεί, επίσης, για τρένα μαγνητικής αιώρησης.<ref name="alt"/>

==Χρήσεις==

===Μεταφορές μαγνητικής αιώρησης===
Η μαγνητική αιώρηση οχημάτων '''Maglev ή magnetic levitation''', είναι ένα σύστημα μεταφορών που αιωρείται, καθοδηγεί και προωθεί οχήματα, κυρίως τρένα, με τη χρήση μαγνητικής αιώρησης από έναν πολύ μεγάλο αριθμό μαγνητών για αιώρηση και προώθηση. Αυτή η μέθοδος έχει την ικανότητα να είναι πιο γρήγορη, πιο ήσυχη και πιο ομαλή από τα συστήματα μαζικής μεταφοράς με τροχούς. Η τεχνολογία έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει τα 6.400&nbsp;km/h (4.000&nbsp;mi/h), εάν χρησιμοποιηθεί σε μια σήραγγα [[κενό|κενού]].<ref>[http://www.popsci.com/scitech/article/2004-04/trans-atlantic-maglev Trans-Atlantic MagLev | Popular Science]. Popsci.com. Retrieved on 2013-07-12.</ref> Εάν δεν χρησιμοποιηθεί σε κενό η απαιτούμενη δύναμη για την ανύψωση δεν είναι συνήθως ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό και το μεγαλύτερο ποσοστό της απαιτούμενης δύναμης χρησιμοποιείται για να ξεπεράσει την [[Αντίσταση (μηχανική ρευστών)|αντίσταση]] του αέρα, όπως και οποιοδήποτε άλλο τρένο υψηλής ταχύτητας.
Κάποια πρότυπα οχήματα μαγνητικής αιώρησης τύπου υπερβρόχου (Hyperloop) αναπτύχθηκαν το 2015–2016 και αναμένεται να κάνουν τις αρχικές δοκιμές τους σε κενό προς το τέλος του 2016.<ref name=mit20160201>
{{Cite web|title = MIT engineers win Hyperloop pod competition, will test prototype in mid-2016|url = http://www.gizmag.com/mit-hyperloop-competition/41589|website = www.gizmag.com|access-date = 2016-02-01|date = 2016-01-31|first = Nick|last = Lavars}}</ref>

Η υψηλότερη καταγραμμένη ταχύτητα τρένου μαγνητικής αιώρησης είναι 603 χιλιόμετρα την ώρα (374,69&nbsp;mph) και επετεύχθη στην Ιαπωνία στις 21 Απριλίου 2015, 28,2&nbsp;km/h πιο μεγάλη από την αντίστοιχη ταχύτητα συμβατικού TGV.

===Τήξη με αιώρηση (Levitation melting)===
Η '''ηλεκτρομαγνητική αιώρηση (Electromagnetic levitation ή EML)''', που κατοχυρώθηκε από τον Muck το 1923,<ref>Muck, O. German patent no. 42204 (Oct. 30, 1923)</ref> είναι μια από τις πιο παλιές τεχνικές αιώρησης που χρησιμοποιούνται για πειράματα χωρίς περιέκτη.<ref>{{cite journal|author1=Nordine, Paul C. |author2=Weber, J. K. Richard |author3=Abadie, Johan G.  |lastauthoramp=yes |journal=Pure and Applied Chemistry|title=Properties of high-temperature melts using levitation|year=2000|volume=72|pages=2127–2136|doi=10.1351/pac200072112127|issue=11}}</ref> Η τεχνική ενεργοποιεί την αιώρηση ενός αντικειμένου χρησιμοποιώντας ηλεκτρομαγνήτες. Ένα τυπικό πηνίο EML έχει ανεστραμμένη την περιέλιξη του πάνω και κάτω τμήματος που παίρνουν ενέργεια από μια παροχή [[ραδιοσυχνότητα]]ς.

==Παραπομπές==
<references />

==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
{{div col|2}}
*[http://www.magnet.fsu.edu/education/community/slideshows/maglev/index.html Maglev Trains]{{Dead link|date=Σεπτέμβριος 2019 }} Audio slideshow from the National High Magnetic Field Laboratory discusses magnetic levitation, the Meissner Effect, magnetic flux trapping and superconductivity
* [https://web.archive.org/web/20100905184855/http://www.levitationfun.com/index.html Magnetic Levitation – Science is Fun]
* [https://www.youtube.com/watch?v=nWTSzBWEsms&feature=related Magnetic (superconducting) levitation experiment (YouTube)]
* [https://web.archive.org/web/20161011232444/http://www.imp.kiev.ua/~kord/levitation/ Superconducting Levitation Demos]
* [https://web.archive.org/web/20070124094228/http://users.bigpond.net.au/com/maglevvideogallery/ Maglev video gallery]
* [http://my.execpc.com/~rhoadley/maglev.htm How can you magnetically levitate objects?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070917210339/http://my.execpc.com/~rhoadley/maglev.htm |date=2007-09-17 }}
* [http://sprott.physics.wisc.edu/demobook/chapter5.htm Levitated aluminum ball (oscillating field)]
* [http://www.coilgun.info/levitation/home.htm Instructions to build an optically triggered feedback maglev demonstration]
* [https://web.archive.org/web/20041013200536/http://www.hfml.sci.kun.nl/levitation-movies.html Videos of diamagnetically levitated objects, including frogs and grasshoppers]
* [https://web.archive.org/web/20060325163541/http://www.larryspring.com/class_motors.html Larry Spring's Mendocino Brushless Magnetic Levitation Solar Motor]
* [http://arxiv.org/abs/0803.3090 A Classroom Demonstration of Levitation...]
* [https://www.youtube.com/watch?v=Y_WG4YStMxs&feature=related 25kg MAGLEV suspension setup]
* [https://www.youtube.com/watch?v=kXodf7WKiFs 25kg MAGLEV suspension control via Classical control strategy]
* [https://www.youtube.com/watch?v=TsgoF13KvYk&feature=related 25kg MAGLEV suspension via State feedback control strategy]
* [https://web.archive.org/web/20101230180250/http://www.physics.org/facts/frog-really.asp Frogs levitate in a strong enough magnetic field]
{{div col end}}

[[Κατηγορία:Μαγνητισμός]]
[[Κατηγορία:Αιώρηση]]
[[Κατηγορία:Ανύψωση]]