Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Υδροβρώμιο

{{ανακατεύθυνση|HBr|το οξύ |Υδροβρωμικό οξύ}}

{{Πληροφορίες χημικής ένωσης
|όνομα                          = Υδροβρώμιο
|χρώμα τίτλου                   = #5D8AA8
|χρώμα                          = #5D8AA8
|εικόνα δομή                    = Hydrogen-bromide-2D-dimensions.svg
|μέγεθος εικόνας δομή           = 120
|λεζάντα εικόνας δομή           = 
|εικόνα χημική                  = Hydrogen-bromide-3D-balls.png
|μέγεθος εικόνα χημική          = 120
|λεζάντα εικόνα χημική          =
|εικόνα 3D                      = Hydrogen-bromide-3D-vdW.svg
|μέγεθος εικόνας 3D             = 120
|λεζάντα εικόνας 3D             = 
|εικόνα 2                       = 
|μέγεθος εικόνας 2              = 
|λεζάντα εικόνας 2              =
|εικόνα 3                       =
|μέγεθος εικόνας 3              = 
|λεζάντα εικόνας 3              = 
|όνομα IUPAC                    = Βρωμίδιο του υδρογόνου
|άλλη ονομασία                  = Υδροβρώμιο<br />Βρωμάνιο
<!-------Ενότητα : Χημικά Αναγνωριστικά------>
|χημικός τύπος                  = HBr
|μοριακή μάζα                   = 80,912 ± 0,001 [[amu]]
|σύντομος συντακτικός τύπος     = 
|συντομογραφίες                 = 
|CAS numb.                      = 10035-10-6 
|SMILES ident.                  = Br
|InChI ident.                   = 1S/BrH/h1H
|EINECS numb.                   = 233-113-0
|RTECS num.                     = MW3850000
|UN num.                        = 1048
|PubChem CID                    = 260
|ChemSpiderID                   = 255 
|κωδικός προσθέτου τροφίμων     = 
|αντίστοιχες τριπλέτες          = 
<!-------- Ενότητα : Ισομέρεια ------->
|ισομέρεια                      = 
|ισομερή θέσης                  = 
|γεωμετρικά ισομερή             =
|οπτικά ισομερή                 = 
<!-------- Ενότητα : Δομή ----------->
|δομή                           = ναι
|διπολική ροπή                  = 0,8272 ± 0,0003 D
|κρυσταλλική δομή στερεού       = 
|μήκος δεσμού                   = 141,4 pm
|είδος δεσμού                   = πολωμένος ομοιοπολικός
|πόλωση δεσμού                  = 11% (H<sup>+</sup>-Br<sub>-</sub>)
|γωνία δεσμού                   = 0°
|μοριακή γεωμετρία              = γραμμική
<!-------- Ενότητα : Φυσικές ιδιότητες----------->
|σημείο τήξης                   = –86,80&nbsp;°C
|σημείο βρασμού                 = –66,38&nbsp;°C
|κρίσιμη θερμοκρασία            = 90,5&nbsp;°C
|κρίσιμη πίεση                  = 84,382 atm
|κρίσιμος όγκος                 = 
|σταθερά α                      =
|σταθερά β                      =
|πυκνότητα                      = 3,6452 (0&nbsp;°C) kg/m³
|διαλυτότητα στο νερό           = 22,1 kg/m³ (0&nbsp;°C)<br>20,4 kg/m³ (15&nbsp;°C)<br>19,3 kg/m³ (20&nbsp;°C)<br>13,0 kg/m³ (100&nbsp;°C)
|διαλυτότητα σε διαλύτες        = Διαλυτό σε<br>[[Αιθανόλη]]<br>οργανικούς διαλύτες
|ιξώδες                         = 0,84 cP
|δείκτης διάθλασης              = 1,325
|τάση ατμών                     = 2.308 MPa (21&nbsp;°C)
|εμφάνιση                       = 
<!---------Ενότητα : Χημικες ιδιότητες--------->
|οξύτητα                        = -9
|pI                             = 
|θερμότητα πλήρους καύσης       = 
|βαθμός οκτανίου                = 
|βαθμός κετανίου
|ελάχιστη θερμοκρασία ανάφλεξης = 
|σημείο αυτανάφλεξης            =
|αυτοδιάσπαση                   = 
|αυτοδιμερισμός                 =
|αυτοϊσομερίωση                 =
<!--------Ενότητα : Επικινδυνότητα ---------------->
|επικινδυνότητα                 = ναι
|εικόνα κινδύνου 1              = Hazard C.svg
|εικόνα κινδύνου 2              =
|εικόνα κινδύνου 3              =
|εικόνα κινδύνου 4              =
|προσδιορισμός κινδύνων         = 
|φράση-R                        = 35, R37
|φράση-S                        = 1/2 7/9, 26, S45
|LD50                           = 2.858 ppm (αρουραίοι, 1 ώρα)<br>814 ppm (ποντίκια, 1 ώρα)
|MSDS                           = 
|NFPA1                          = 3
|NFPA2                          = 0
|NFPA3                          = 0
|NFPA4                          = 
|άλλοι κίνδυνοι                 = 
<!------Ενότητα : Εκρηκτικό------>
|εκρηκτικό                      = 
|ευαισθησία στην κρούση         =
|ευαισθησία στην τριβή          =
|ταχύτητα έκρηξης               =
<!------Υποσημειώσεις ----->
|υποσημειώσεις                  = 
}}

Το '''υδροβρώμιο'''<ref>Για εναλλακτικές ονομασίες δείτε τον πίνακα πληροφοριών.</ref> ([[Αγγλική γλώσσα|αγγλικά]] ''hydrogen bromide'') είναι [[Ανόργανη ένωση|ανόργανη]] [[Διατομικό μόριο|διατομική]] δυαδική [[Ομοιοπολικός δεσμός|ομοιοπολική]] [[χημική ένωση]] με [[Χημικός τύπος|μοριακό τύπο]] '''[[Υδρογόνο|H]][[Βρώμιο|Br]]'''. Το χημικά καθαρό υδροβρώμιο, στις «[[Κανονικές συνθήκες|κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος]]», δηλαδή σε [[θερμοκρασία]] 25[[Κλίμακα Κελσίου|°C]] και υπό [[πίεση]] 1 [[Ατμόσφαιρα (μονάδα)|atm]], είναι [[αέριο]]. Το υδροβρωμικό οξύ σχηματίζεται με τη [[Διάλυμα|διάλυση]] του υδροβρωμίου σε [[νερό]]. Αντίστροφα όμως, το υδροβρώμιο μπορεί να ελευθερωθεί από διαλύματα υδροβρωμικού οξέος με την προσθήκη ενός [[Αφυδατικό|αφυδατικού μέσου]], αλλά όχι και με [[απόσταξη]]. Για τους παραπάνω λόγους το υδροβρώμιο και το υδροβρωμικό οξύ είναι συγγενικά, αλλά δεν ταυτίζονται. Τόσο το άνυδρο υδροβρώμιο, όσο και τα υδατικά του διαλύματα είναι συνηθισμένα [[Αντιδραστήριο|αντιδραστήρια]] για την παραγωγή βρωμιούχων ενώσεων.

Το υδροβρώμιο είναι πολύ υδατοδιαλυτό, σχηματίζοντας διάλυμα υδροβρωμικού οξέος (όταν προστίθεται σε νερό), που γίνεται κορεσμένο όταν η συγκέντρωση του υδροβρωμίου φθάσει στο 68,85% κατά [[βάρος]], στη θερμοκρασία δωματίου (20&nbsp;°C). Τα υδατικά διαλύματα υδροβρωμίου που έχουν συγκέντρωση 47,6% κατά βάρος φθάνουν σε [[Αζεοτροπικό μίγμα|αζεοτροπικό μείγμα]] με κανονική [[θερμοκρασία βρασμού]] 124,3&nbsp;°C. Βράζοντας λιγότερο πυκνά διαλύματα υδροβρωμίου εκλύονται υδρατμοί, μέχρι η συγκέντρωση να φθάσει στην αναλογία του αζεοτροπικού μείγματος.

== Δομή ==
[[Αρχείο:HX-polarity-montage-3D-balls-horizontal.png|μικρογραφία|δεξιά|350px|Επιφάνειες van der Waals που αναπαριστούν την πυκνότητα ηλεκτρονικού φορτίου στα τέσσερα υδραλογόνα. <br />Από αριστερά προς τα δεξιά : HF, HCl, '''HBr''', HI]]
Το [[μόριο]] του υδροβρωμίου είναι ασταθέστερο του υδροχλωρίου. Στους 1.000&nbsp;°C διασπάται το 7 ‰ των μορίων του. Ο δεσμός Η — Br έχει 11 % [[ετεροπολικός δεσμός|ετεροπολικό χαρακτήρα]] και επομένως το μόριο HBr δεν είναι τόσο πολωμένο όσο το μόριο του [[υδροφθόριο|υδροφθορίου]] ή του [[Υδροχλώριο|υδροχλωρίου]]. Μεταξύ των μορίων του υδροβρωμίου δεν σχηματίζονται [[δεσμός υδρογόνου|δεσμοί υδρογόνου]].
{| class="wikitable"
| colspan="6" align="center" |'''Δεσμοί'''<ref>Τα δεδομένα προέρχονται από τους πίνακες δεδομένων των στοιχείων άνθρακα, πυριτίου και υδρογόνου και τις πηγές«Table of periodic properties of thw Ellements», Sagrent-Welch Scientidic Company και «Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982»</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.chem.tamu.edu/rgroup/connell/linkfiles/bonds.pdf|title=chem.tamu.edu|last=|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180128081241/http://www.chem.tamu.edu/rgroup/connell/linkfiles/bonds.pdf|archivedate=2018-01-28|accessdate=|url-status=dead}}</ref><ref name=":02">Baum 84</ref><ref>{{Cite web|url=https://sites.google.com/site/chempendix/bond-energies|title=chempendix/bond-energies|last=|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.sartep.com/chem/chartsandtools/bondenergy.cfm|title=sartep.com/chem/chartsandtools/bondenergy.cfm|last=|first=|date=|website=|publisher=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180202210421/http://www.sartep.com/chem/chartsandtools/bondenergy.cfm|archivedate=2018-02-02|accessdate=|url-status=dead}}</ref>
|-
!Δεσμός
!τύπος δεσμού
!ηλεκτρονική δομή
!Μήκος δεσμού
!Ιονισμός
!Ισχύς δεσμού
|-
|Η-Br
|[[Δεσμός σ|σ]]
|1s-4p
|141,4 [[Πικόμετρο|pm]]
|11% Br<sup>+</sup> F<sup>-</sup>
|362  k[[Τζάουλ (μονάδα μέτρησης)|J]]/[[Γραμμομόριο|mol]]
|-
| colspan="2" align="center" |'''Στατιστικό ηλεκτρικό φορτίο<ref>Υπολογισμένο βάση του ιονισμού από τον παραπάνω πίνακα</ref>'''
|-
|Br
| -0,11
|-
|H
| +0,11
|}

== Ιστορία ανακάλυψης ==
Η πρώτη μελέτη και παραγωγή υδροβρωμίου έχει πιστωθεί στο [[Γαλλία|γάλλο]] [[Χημικός|χημικό]] [[Αντουάν Ζερόμ Μπαλάρ]] (Antoine-Jérôme Balard), κατά τη διάρκεια της ανακάλυψης ύπαρξης βρωμίου στα (διαλυμένα) [[Άλας|άλατα]] στα [[Έλος|έλη]] κοντά στο [[Μονπελιέ]].

== Φυσική παρουσία ==

Το υδροβρώμιο δε βρίσκεται ελεύθερο στη φύση. Αναφέρθηκαν μόνο εμφανίσεις των αλάτων του, όπως ο [[βρωμιοκαρναλλίτης]] (KBr·MgBr<sub>2</sub>·6H<sub>2</sub>O).

== Παραγωγή ==

=== Βιομηχανική ===
Το υδροβρώμιο (μαζί με το υδροβρωμικό οξύ) παράγεται σε πολύ μικρότερη κλίμακα από ότι το συγγενικό [[υδροχλώριο]]. Στην πρωτογενή [[Βιομηχανία|βιομηχανική]] παραγωγή, το υδρογόνο και το βρώμιο συνδυάζονται σε θερμοκρασίες 200&nbsp;°C - 400&nbsp;°C. Η αντίδραση, [[Κατάλυση|καταλύεται]] συνήθως από [[Λευκόχρυσος|επιπλατινωμένο]] [[αμίαντος|αμίαντο]] και πραγματοποιείται μέσα σε σωλήνες από [[χαλαζίας|χαλαζία]]:
<div style="text-align: center;">
<math>
\mathrm{
H_2 + Br_2 \xrightarrow[200^o-400^oC]{Pt\;,\;SiO_2} 2HBr}
</math>
</div>

=== Εργαστηριακές ===

Το υδροβρώμιο μπορεί να παραχθεί σύμφωνα με τις γενικές μεθόδους παρασκευής των [[Υδραλογόνα|υδραλογόνων]] με μια ποικιλία μεθόδων:

1. Μπορεί να παραχθεί εργαστηριακά με συναπόσταξη διαλύματος [[Βρωμιούχο νάτριο|βρωμιούχου νατρίου]] (NaBr) ή [[Βρωμιούχο κάλιο|βρωμιούχου καλίου]] (KBr), με [[φωσφορικό οξύ]] (H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub>) ή με αραιό [[θειικό οξύ]] (H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>):<ref name=":0">M. Schmeisser "Chlorine, Bromine, Iodine" in Handbook of Preparative Inorganic Chemistry, 2nd Ed. Edited by G. Brauer, Academic Press, 1963, NY. Vol. 1. p. 282.</ref><div style="text-align: center;">
<math>
\mathrm{3NaBr + H_3PO_4 \xrightarrow{} Na_3PO_4 + 3HBr}
</math>

<math>
\mathrm{2NaBr + H_2SO_4 \xrightarrow{} Na_2SO_4 + 2HBr}
</math>

<math>
\mathrm{3KBr + H_3PO_4 \xrightarrow{} K_3PO_4 + 3HBr}
</math>

<math>
\mathrm{2KBr + H_2SO_4 \xrightarrow{} K_2SO_4 + 2HBr}
</math>
</div>Αποφεύγεται η χρήση πυκνού θειικού οξέος ως αναποτελεσματική, επειδή η περίσσεια πυκνού θειικού οξέος τελικά οξεδώνει το παραγώμενο HBr σε στοιχειακό βρώμιο:<div style="text-align: center;">
<math>
\mathrm{2HBr + H_2SO_4 \xrightarrow{} Br_2 + SO_2 + H_2O}
</math>
</div>2. Μπορεί να παραχθεί με [[Αντίδραση σύνθεσης|ολική σύνθεση]], δηλαδή από τα χημικά στοιχεία από τα οποία αποτελείται, στους 150&nbsp;°C, παρουσία καταλύτη λευκόχρυσου:<div style="text-align: center;">
<math>
\mathrm{
H_2 + Br_2 \xrightarrow[150^oC]{Pt} 2HBr}
</math>
</div>
3. Άνυδρο υδροβρώμιο μπορεί επίσης να παραχθεί, σε μικρή κλίμακα, με θερμόλυση βρωμιούχου τριφαινυλοφωσφωνίου σε [[ξυλόλιο]] με αναρροή<ref>Hercouet, A.;LeCorre, M. (1988) Triphenylphosphonium bromide: A convenient and quantitative source of gaseous hydrogen bromide. Synthesis, 157-158.</ref>:
<div style="text-align: center;">
<math>
\mathrm{[Ph_3PH]Br \xrightarrow[\xi \upsilon \lambda \acute{o} \lambda \iota o]{\triangle} HBr + Ph_3P}
</math>
</div>
4. Το υδροβρωμικό οξύ μπορεί να παραχθεί, επίσης, και με αρκετές άλλες μεθόδους, που συμπεριλαμβάνουν την αντίδραση στοιχειακού βρωμίου με στοιχειακό [[Φωσφόρος|φωσφόρο]] και νερό ή με στοιχειακό [[θείο]] και νερό:<ref name=":0" />
<div style="text-align: center;"><div style="text-align: center;">
<math>
\mathrm{3Br_2 + 2P + 3H_2O \xrightarrow{} 6HBr + P_2O_3}
</math>
</div>
<math>
\mathrm{2Br_2 + S + 2H_2O \xrightarrow{} 4HBr + SO_2}
</math>
</div>
5. Εναλλακτκά, το υδροβρωμικό οξύ μπορεί να παραχθεί με (τετρα)βρωμίωση της [[τετραλίνη]]ς (1,2,3,4-τετραϋδροναφθαλίνιου)<ref name=":0" />. Η απόδοση είναι περίπου 94%:
<div style="text-align: center;">
[[Αρχείο:Tetralin.svg|100 px]]<math>
\mathrm{ + 4Br_2 \xrightarrow{} 4HBr + C_{10}H_8Br_4}
</math>
</div>6. Επίσης, στοιχειακό βρώμιο μπορεί να αναχθεί με [[φωσφορώδες οξύ]]<ref>Greenwood, N. N.; Earnshaw, A. Chemistry of the Elements; Butterworth-Heineman: Oxford, Great Britain; 1997; pp. 809-812.</ref>:
<div style="text-align: center;">
<math>
\mathrm{Br_2 + H_2PO_3 + H_2O \xrightarrow{} 2HBr + H_3PO_4}
</math>
</div>
7. Με αντικατάσταση του θείου (S) στο [[υδρόθειο]] (H<sub>2</sub>S) από [[βρώμιο]]:
<div style="text-align: center;">
<math>
\mathrm{
Br_2 + H_2S \xrightarrow{} S + 2HBr}
</math>
</div>
8. Με [[υδρόλυση]] του [[Τριβρωμιούχος φωσφόρος|τριβρωμιούχου]] ή [[Πενταβρωμιούχος φωσφόρος|πενταβρωμιούχου φωσφόρου]]:
<div style="text-align: center;">
<math>
\mathrm{
PBr_3 + 3H_2O \xrightarrow{} H_3PO_3 + 3HBr}
</math> <br />ή<br /><math>
\mathrm{
PBr_5 + 4H_2O \xrightarrow{} H_3PO_4 + 5HBr}
</math>
</div>Το υδροβρώμιο που παράγεται με τις παραπάνω μεθόδους μπορεί να [[Πρόσμειξη|προσμειχθεί]] με στοιχειακό βρώμιο, που μπορεί να αφαιρεθεί με διέλευση του παραγώμενου αερίου μέσω ενός διαλύματος [[φαινόλη]]ς σε [[τετραχλωράνθρακα]] (ή σε άλλο κατάλληλο διαλύτη), σε θερμοκρασία δωματίου. Οι τυχούσες προσμείξεις στοιχειακού βρωμίου μετατρέπουν τη φαινόλη σε 2,4,6-τριβρωμοφαινόλη, συμπαράγοντας μάλιστα και επιπλέον υδροβρώμιο. Εναλλακτικά, το παραγώμενο αέριο υδροβρώμιο μπορεί να διέλθει μέσω [[Χαλκός|χάλκινου]] σπιράλ, σε υψηλή θερμοκρασία<ref>Ruhoff, J. R.; Burnett, R. E.; Reid, E. E. "Hydrogen Bromide (Anhydrous)" Organic Syntheses, Vol. 15, p.35 (Coll. Vol. 2, p.338). (<nowiki>http://www.orgsyn.org/demo.aspx?prep=CV2P0338</nowiki>)</ref>.

== Γενική περιγραφή και χαρακτηριστικά. ==

Στη θερμοκρασία δωματίου, δηλαδή σε θερμοκρασία 20&nbsp;°C και υπό πίεση 1 atm, το υδροβρώμιο είναι ένα μη [[Ευφλεκτότητα|εύφλεκτο]] αέριο με μια έντονη ερεθιστική [[οσμή]], που θολώνει σε [[Ατμόσφαιρα της Γης|ατμόσφαιρα]] με [[υγρασία]], εξαιτίας του σχηματισμού σταγονιδίων υδροβρωμικού οξέος. Το υδροβρώμιο είναι πολύ διαλυτό στο νερό, σχηματίζοντας υδροβρωμικό οξύ, που είναι «κορεσμένο» σε [[συγκέντρωση|περιεκτικότητα]] 68,85% κατά [[βάρος]], σε θερμοκρασία δωματίου. Τα υδατικά διαλύματα υδροβρωμίου με περιεκτικοτητα 47,6% κατά βάρος σχηματίζουν ένα [[μείγμα]] σταθερού σημείου ζέσεως (αντίστροφο αζεοτροπικό μείγμα), που βράζει στους 124,3&nbsp;°C. Βράζοντας λιγότερο πυκνά διαλύματα απελευθερώνεται νερό μέχρι η περιεκτικότητα υδροβρωμίου να φθάσει στο μείγμα σταθερού σημείου ζέσεως.

Το υδατικό διάλυμα, υδροβρωμικό οξύ, όταν εκτίθεται στο φως οξειδώνεται και χρωματίζεται κίτρινο λόγω σχηματισμού στοιχειακού βρωμίου.

== Χημικές ιδιότητες ==
=== Το υδροβρωμικό οξύ ===
{{Κύριο|Υδροβρωμικό οξύ}}
Το υδροβρωμικό οξύ είναι υδατικό διάλυμα υδροβρωμίου και είναι ισχυρό [[οξύ]], ισχυρότερο του [[Υδροχλωρικό οξύ|υδροχλωρικού]] (HCl).

=== Οξεοβασικές και μεταθετικές αντιδράσεις ===

1. Σαν οξύ αντιδρά με [[βάση|βάσεις]] και [[οξείδιο|βασικά οξείδια]] και σχηματίζει βρωμιούχα [[άλας|άλατα]] :
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{
NaOH + HBr \xrightarrow{} NaBr + H_2O}
</math>
<br />
<math>
\mathrm{
MgO + 2HBr \xrightarrow{} MgBr_2 + H_2O}
</math>
</div>
2. Αντιδρά με άλατα που προέρχονται από ασθενέστερα οξέα και με άλατα που σχηματίζουν δυσδιάλυτα<ref>Τα βρωμιούχα άλατα είναι ευδιάλυτα εκτός από τα : AgBr, PbBr<sub>2</sub>, CuBr, Hg<sub>2</sub>Br<sub>2</sub>.</ref> βρωμιούχα άλατα :
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{
Na_2CO_3 + 2HBr \xrightarrow{} 2NaBr + H_2O + CO_2 \uparrow}
</math>
<br />
<math>
\mathrm{
AgNO_3 + HBr \xrightarrow{} AgBr \downarrow + HNO_3}
</math>
</div>

=== Αντιδράσεις [[οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις|οξειδοαναγωγής]] ===

Το υδροβρώμιο συμπεριφέρεται ως [[αναγωγικό σώμα|αναγωγικό]] γιατί το [[ανιόν]] Br<sup>–</sup> έχει μικρό [[αριθμός οξείδωσης|αριθμό οξείδωσης]], -1. Επομένως αυτός μπορεί μόνο να αυξηθεί (φαινόμενο [[οξείδωση]]ς). Πράγματι το HBr μετατρέπεται σε Br<sub>2</sub> όπου το Br έχει αριθμό οξείδωσης 0. <br />Αντιδρά με [[μέταλλο|μέταλλα]], που βρίσκονται πάνω από το υδρογόνο στην [[ηλεκτροχημική σειρά των μετάλλων]], οπότε εκλύεται Η<sub>2</sub> και σχηματίζεται το βρωμιούχο άλας με το μικρότερο αριθμό οξείδωσης του [[μέταλλο|μετάλλου]] :
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{
Fe + 2HBr \xrightarrow{} FeBr_2 + H_2 \uparrow}
</math>
</div>
Το [[φθόριο]] αντικαθιστά το βρώμιο :
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{
F_2 + 2HBr \xrightarrow{} Br_2 + 2HF}
</math>
</div>
Οξειδώνεται από [[οξειδωτικό σώμα|οξειδωτικά]] όπως το [[υπερμαγγανικό κάλιο]], το [[διχρωμικό κάλιο]], το [[οξείδιο του μαγγανίου]], το [[χρωμικό κάλιο]] :
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{
2KMnO_4 + 16HBr \xrightarrow{} 2MnBr_2 + 2KBr + 5Br_2 + 8H_2O }
</math> <br /><math>
\mathrm{
K_2Cr_2O_7 + 14HBr \xrightarrow{} 2CrBr_3 + 2KBr + 3Br_2 + 7H_2O }
</math> <br /><math>
\mathrm{
MnO_2 + 4HBr \xrightarrow{} MnBr_2 + Br_2 + 2H_2O }
</math> <br /><math>
\mathrm{
4KCrO_4 + 8HBr + O_2 \xrightarrow{} 2K_2Cr_2O_7 + 4KBr + 2Br_2 + 4H_2O }
</math>
</div>
Με άλατα όπως το [[νιτρικό νάτριο]] (NaNO<sub>3</sub>), το [[χλωρικό κάλιο]] (KClO<sub>3</sub>) και η [[χλωράσβεστος]] (CaOCl<sub>2</sub>) έχουμε:
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{
KClO_3 + 6HBr \xrightarrow{} KCl + 3Br_2 + 3H_2O }
</math><br /><math>
\mathrm{
2NaNO_3 + 8HBr \xrightarrow{} 2NaBr + 2NO + 3Br_2 + 4H_2O }
</math> <br /><math>
\mathrm{
CaOCl_2 + 2HBr \xrightarrow{} CaCl_2 + Br_2 + H_2O }
</math>
</div>
Με το [[υπεροξείδιο του υδρογόνου]] (H<sub>2</sub>O<sub>2</sub>), του νατρίου (Na<sub>2</sub>O<sub>2</sub>) και το θειικό οξύ (H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>) έχουμε:
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{
2KMnO_4 + 16HBr \xrightarrow{} 2MnBr_2 + 2KBr + 5Br_2 + 8H_2O }
</math><br /><math>
\mathrm{
H_2O_2 + 2HBr \xrightarrow{} Br_2 + 2H_2O }
</math> <br /><math>
\mathrm{
Na_2O_2 + 4HBr \xrightarrow{} 2NaBr + Br_2 + 2H_2O }
</math> <br /><math>
\mathrm{
H_2SO_4 + 2HBr  \xrightarrow{} SO_3 + Br_2 + 2H_2O }
</math>
</div>
Με το Ο<sub>2</sub> και το [[όζον]] έχουμε:
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{
O_2 + 4HBr \xrightarrow{} 2Br_2 + 2H_2O }
</math><br /><math>
\mathrm{
O_3 + 2HBr \xrightarrow{} O_2 + Br_2 + H_2O }
</math>
</div>
Επίσης και από το [[επιτεταρτοξείδιο του μολύβδου]] (Pb<sub>3</sub>O<sub>4</sub> ή PbO<sub>2</sub>·2PbO) :
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{
PbO_2 \cdot 2PbO + 8HBr \xrightarrow{} 3PbBr_2 + Br_2 + 4H_2O}
</math>
</div>

=== Αντιδράσεις με οργανικές ενώσεις ===

==== Αντιδράσεις προσθήκης ====

1. Η [[Αντιδράσεις προσθήκης|προσθήκη]] του υδροβρωμίου<ref>Αποφεύγεται η χρήση υδροβρωμικού οξέος για να μην γίνει ταυτόχρονα προσθήκη νερού στο αλκένιο.</ref> στο διπλό δεσμό άνθρακα-άνθρακα καθορίζεται από τον κανόνα του Μαρκόβνικοβ (Markovnikov)<ref>Το Br προστίθεται στον άνθρακα του διπλού δεσμού με τα λιγότερα υδρογόνα</ref> ή αντι-Μαρκόβνικοβ, παρουσία υπεριώδους φωτός ή υπεροξειδίων. Π.χ.<ref name="ReferenceA">Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 156, §6.8.1.</ref>:
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{RC=CH + HBr \xrightarrow{} RCHBrCH_3 }
</math>
</div>

2. Η αντίδραση του υδροβρωμίου με αλκίνια είναι ηλεκτρονιόφιλη προσθήκη και ακολουθεί τον ίδιο μηχανισμό όπως και στα [[αλκένια]] δηλ. μέσω ενός καρβοκατιόντος. Η [[στερεοχημεία]] αυτής της αντίδρασης είναι συνήθως ''αντί-''. Π.χ.<ref>Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 158, §6.9.1.</ref>:
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{RC \equiv CH + HBr \xrightarrow{} RCBr=CH_2 \xrightarrow{+HBr} RCBr_2CH_3}
</math>
</div>

3. Η αντίδραση του υδροβρωμίου με συζυγή αλκαδιένια αντιστοιχεί κυρίως σε 1,4-προσθήκη, αν και είναι επίσης δυνατές η 1,2-προσθήκη και η 3,4-προσθήκη, με τη χρήση κατάλληλων συνθηκών. Π.χ<ref name="ReferenceA"/>:
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{RCH=CHCH=CH_2 + HBr \xrightarrow{} RCH_2BrCH=CHCH_3}
</math> (1,4-προσθήκη)<br /><math>
\mathrm{RCH=CHCH=CH_2 + HBr \xrightarrow{} RCH=CHCHBrCH_3} 
</math> (1,2-προσθήκη)<br /><math>
\mathrm{RCH=CHCH=CH_2 + HBr \xrightarrow{} \frac{1}{2} RCHBrCH_2CH=CH_2 + \frac{1}{2} RCH_2CHBrCH=CH_2} 
</math> (3,4-προσθήκη)
</div>

4. Η αντίδραση του υδροβρωμίου με [[κυκλοπροπάνιο]] αντιστοιχεί με 1,3-προσθήκη με διάνοιξη δακτυλίου. Παράγεται [[1-βρωμοπροπάνιο]]<ref>SCHAUM'S OUTLINE SERIES, ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ, Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999, §6.3., σελ. 79, εφαρμογή για κυκλοαλκάνια και για Ε = Η και Nu = Br σε συνδυασμό με Ν. Αλεξάνδρου, Α. Βάρβογλη, Δ. Νικολαΐδη: Χημεία Ετεροχημικών Ενώσεων, Θεσσαλονίκη 1985, §1.2., σελ. 22-25</ref>::
<div style='text-align: center;'>
[[Αρχείο:Cyclopropane-skeletal.png|50 px]] <math> \mathrm{+ HBr \xrightarrow{} CH_3CH_2CH_2Br}
</math>
</div>

5. Η αντίδραση του υδροβρωμίου με [[οξιράνιο]] αντιστοιχεί με 1,3-προσθήκη με διάνοιξη δακτυλίου Παράγεται [[2-βρωμαιθανόλη]]<ref>Ν. Αλεξάνδρου, Α. Βάρβογλη, Δ. Νικολαΐδη: Χημεία Ετεροχημικών Ενώσεων, Θεσσαλονίκη 1985, §2.1., σελ. 16-17. Εφαρμογή γενικού τύπου για A = Br και B = H.</ref>.:
<div style='text-align: center;'>
[[Αρχείο:Ethylene oxide.svg|50 px]] <math> \mathrm{+ HBr \xrightarrow{} BrCH_2CH_2OH}
</math>
</div>

==== Πυρηνόφιλη υποκατάσταση σε αλκοόλες ====

Με χρήση υδροβρωμίου είναι δυνατή η πυρηνόφιλη υποκατάσταση υδροξυλίου από βρώμιο σε [[αλκοόλες]] (ROH).<ref>Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.199, §8.4.2γ.</ref>:
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{ROH + HBr \xrightarrow{} RBr + H_2O}
</math>
</div>

Π.χ. για την [[1-βουτανόλη]]:
<div style='text-align: center;'>
<math>
\mathrm{C_4H_9OH + HBr \xrightarrow{} C_4H_9Br + H_2O}
</math>
</div>
Για την [[κυκλοεξανόλη]]:
<div style='text-align: center;'>
[[Αρχείο:Cyclohexanol acsv.svg|80px]]<math>
\mathrm{+ HBr \xrightarrow{} H_2O +}
</math>[[Αρχείο:Cyclohexyl bromide.svg|40px]]
</div>
Η αντίδραση γίνεται είτε διαβιβάζοντας ξηρό αέριο υδροβρώμιο στην αλκοόλη<ref>Μερικές φορές το υδροβρώμιο παράγεται παρουσία της αλκοόλης από την αντίδραση θειικού οξέος και βρωμιούχου νατρίου : H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> + 2NaBr → Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> + 2HBr</ref> είτε θερμαίνοντας την αλκοόλη με πυκνό υδροβρωμικό οξύ.

== Τοξικότητα - Προφυλάξεις ==
Σημαντική έκθεση στο υδροβρώμιο εμφανίζεται συνήθως στους εργαζόμενους στις βιομηχανίες όπου αυτό παράγεται ή χρησιμοποιείται. Θέρμανση, ψεκασμός, διαρροές και [[εξάτμιση]] δημιουργούν συνθήκες που αυξάνουν τους κινδύνους. Ο γενικός πληθυσμός μπορεί να εκτεθεί στο υδροβρώμιο από αναπνοή μολυσμένου αέρα, πίνοντας μολυσμένο νερό ή με την κατανάλωση τροφίμων που έχουν μολυνθεί. Τέτοιο σενάριο όμως θεωρείται απίθανο.<br />Το υδροβρώμιο ερεθίζει τα μάτια, το δέρμα και τους βλεννογόνους του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Έκθεση μερικών λεπτών σε ατμόσφαιρα με υδροβρώμιο 5 [[ppm (μονάδα μέτρησης)|ppm]] προκαλεί ερεθισμό στη μύτη σε ποσοστό 100 % των ανθρώπων και ερεθισμό στο λαιμό σε ποσοστό 17 %. Η μακροχρόνια έκθεση μπορεί να προκαλέσει χρόνια ρινικά προβλήματα και χρόνια δυσπεψία. Κατάποση υγρού υδροβρωμίου προκαλεί εγκαύματα στο στόμα και το στομάχι. Σε υψηλές συγκεντρώσεις, η εισπνοή μπορεί να προκαλέσει βλάβη στους πνεύμονες ή θάνατο.<br />Έκθεση σε συγκεντρώσεις μεταξύ 1300 και 2000 ppm, έχει ως αποτέλεσμα το θάνατο.
Το δοχείο όπου φυλάσσεται υδροβρώμιο πρέπει να διατηρείται κάτω από τους 50&nbsp;°C σε καλά αεριζόμενο μέρος.

== Εφαρμογές ==
Το υδροβρώμιο χρησιμοποιείται ως αντιδραστήριο σε οργανικές συνθέσεις (βλέπε και χημικές ιδιότητες). Ενδεικτικά αναφέρονται :<br />Η παραγωγή αλκυλοβρωμιδίων από αλκοόλες : ROH + HBr → RBr + H<sub>2</sub>O<br />Η παραγωγή μεγάλου αριθμού [[οργανικές ενώσεις|οργανικών ενώσεων]] με προσθήκη σε αλκένια ή αλκίνια : RCH=CH<sub>2</sub> + HBr → RCH(Br)–CH<sub>3</sub> και RC≡CH + HBr → RC(Br)=CH<sub>2</sub> και μετά RC(Br)=CH<sub>2</sub> + HBr → RC(Br<sub>2</sub>)–CH<sub>3</sub>.<br />Επίσης χρησιμοποιείται στην αλκυλίωση [[αρωματικές ενώσεις|αρωματικών ενώσεων]], στη διάνοιξη του δακτυλίου εποξειδίων και λακτονών, στη σύνθεση βρωμοακεταλών καθώς και στην ισομεριωση συζυγών αλκαδιενίων αλλά και ως καταλύτης σε ελεγχόμενες οξειδώσεις σε μεγάλη ποικιλία οργανικών αντιδράσεων.<br />Χρησιμοποιείται επίσης στην παρασκευή πολλών ανόργανων ενώσεων.

{{Δυαδικά βρωμίδια}}

== Αναφορές και σημειώσεις ==
<references />

== Πηγές ==
# [http://www.webelements.com/compounds/hydrogen/hydrogen_bromide.html webelements]
# [http://en.wikipedia.org/wiki/Hydrogen_bromide Υδροβρώμιο από την wikipedia]
# Μανουσάκης Γ.Ε. "Γενική και Ανόργανη Χημεία", Τόμοι 1ος και 2ος, Θεσσαλονίκη 1981.
# Μανωλκίδης Κ., Μπέζας Κ. "Στοιχεία Ανόργανης Χημείας", Έκδοση 14η, Αθήνα 1984.
# Μανωλκίδης Κ., Μπέζας Κ. "Χημικές Αντιδράσεις", Αθήνα 1976.
# Δημητριάδης Θ. Γ. "Test Οξειδοαναγωγής", Αθήνα 1989.
# Βασιλικιώτης Γ. Σ. "Ποιοτική Ανάλυση", Θεσσαλονίκη 1980.
# Βάρβογλης Α. "Χημεία Οργανικών Ενώσεων", Θεσσαλονίκη 1986.
# Μανωλκίδης Κ., Μπέζας Κ. "Στοιχεία οργανικής χημείας", Έκδοση 13η, Αθήνα 1985.
# Morrison R. T., Boyd R. N. "Οργανική Χημεία" Τόμοι 1ος,2ος,3ος, Μετάφραση:Σακαρέλλος-Πηλίδης-Γεροθανάσης, Ιωάννινα 1991.
# Meislich H., Nechamkin H., Sharefkin J. "Οργανική Χημεία", Μετάφραση:Βάρβογλης Α., Αθήνα 1983.
# Ιακώβου Π. "Οργανική Χημεία. Σύγχρονη Θεωρία και Ασκήσεις", Θεσσαλονίκη 1995
# Τσακιστράκης Α. "Οργανική Χημεία", Αθήνα 1993
# Κεφαλλωνίτης Ι. "Συμβολισμός-Ονοματολογία-Ισομέρεια στην Ανόργανη και Οργανική Χημεία", Αθήνα 1989.
# Μπαζάκης Ι. Α. "Γενική Χημεία", Αθήνα.

== Δείτε επίσης ==
* [[Υδροβρωμικό οξύ]]
* [[Υδροχλώριο]]
* [[Υδροφθόριο]]

== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
* [http://www.chemguide.co.uk/mechanisms/freerad/alkenehbr.html Υδροβρώμιο και αλκένια - Φαινόμενο υπεροξειδίου]
* [http://hiq.linde-gas.com/international/web/lg/spg/like35lgspg.nsf/repositorybyalias/spec_hydrogen_bromide/$file/hydrogen%20bromide%20msds.pdf Φύλλο ασφαλείας υδροβρωμίου]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}


{{Ανόργανες ενώσεις υδρογόνου}}
{{Ανόργανες ενώσεις βρωμίου}}
{{Οξέα}}
{{Authority control}}

[[Κατηγορία:Υδραλογόνα]]
[[Κατηγορία:Ανόργανες ενώσεις βρωμίου]]