Βρωμαιθανάλη

Από testwiki
Αναθεώρηση ως προς 18:15, 11 Αυγούστου 2024 από τον imported>MARKbot (Ρομπότ: Αυτόματη αντικατάσταση κειμένου (-{{PAGENAME}} +{{subst:PAGENAME}}).)
(διαφορά) ← Παλαιότερη αναθεώρηση | Τελευταία αναθεώρηση (διαφορά) | Νεότερη αναθεώρηση → (διαφορά)
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση

Πρότυπο:Πληροφορίες χημικής ένωσης

Η βρωμαιθανάλη ή βρωμακεταλδεΰδη είναι οργανική χημική ένωση με χημικό τύπο C2H3OBr και σύντομο συντακτικό τύπο BrCH2CHO (γράφεται συχνά με την ισοδύναμη μορφή CH2BrCHO). Είναι μια από τις απλούστερες αλαλδεΰδη, δηλαδή αλογονούχος αλδεΰδη. Όπως και κάποιες συγγενικές ενώσεις, η βρωμαιθανάλη είναι ένα ισχυρό ακυλιωτικό αντιδραστήριο και γι' αυτό ένα δυνάμει επικίνδυνο ακυλιωτικό μέσο.

Με βάση τον χημικό της τύπο, έχει τα ακόλουθα πέντε (5) ισομερή θέσης:

  1. Αιθανοϋλοβρωμίδιο, ένα ακυλαλογονίδιο, με σύντομο συντακτικό τύπο CH3COBr.
  2. Βρωμοξυαιθένιο, ένας εστέρας του υποβρωμιώδους οξέος (HOBr), με σύντομο συντακτικό τύπο CH2=CHOBr.
  3. 1-βρωμαιθενόλη, μια ασταθής αλενόλη, με σύντομο συντακτικό τύπο CH2=C(Br)OH, έλασσον ταυτομερές του αιθανοϋλοβρωμίδιου.
  4. 2-βρωμαιθενόλη, σε δύο (2) γεωμετρικά ισομερή, μια ασταθής αλενόλη, με σύντομο συντακτικό τύπο BrCH=CHOH, έλασσον ταυτομερές της βρωμαιθανάλης.
  5. Βρωμοξιράνιο, ένα αλογονοπαράγωγο του οξιρανίου.

Παραγωγή

Από βινυλοβρωμίδιο

Με βρωμίωση ένυδρου βινυλοβρωμίδιου, παράγεται τελικά βρωμαιθανάλη:

CH2=CHBr+Br2+H2OBrCH2CHO+HBr

Με καταλυτική οξείδωση (2-βρωμαιθυλο)βενζόλιου

Με καταλυτική οξείδωση (2-βρωμαιθυλο)βενζόλιου (PhCH2CH2Br) παράγεται φαινόλη (PhOH) και βρωμαιθανάλη:

PhCH2CH2Br+O2PhOH+BrCH2CHO

Με μερική οξείδωση 2-βρωμαιθανόλης

Με μερική οξείδωση 2-βρωμαιθανόλης, με σχετικά ήπια οξειδωτικά μέσα, όπως το τριοξείδιο του χρωμίου[1]:

3BrCH2CH2OH+2CrO33BrCH2CHO+Cr2O3+3H2O

Με οζονόλυση 1,4-διβρωμο-2-βουτένιου

Με οζονόλυση 1,4-διβρωμο-2-βουτενίου παράγεται τελικά βρωμαιθανάλη[2]:

BrCH2CH=CHCH2Br+23O32BrCH2CHO

Με επίδραση υπεριωδικού οξέως σε 1,4-διβρωμο-2,3-βουτανοδιόλη

Με επίδραση υπεριωδικού οξέος σε 1,4-διβρωμο-2,3-βουτανοδιόλη παράγεται βρωμαιθανάλη[3]:

BrCH2CH(OH)CH(OH)CH2Br+HIO42BrCH2CHO+HIO3+H2O

Με αποικοδόμηση τύπου Hunsdiecker

Με επίδραση βρωμίου σε φορμυλοαιθανικό άργυρο παράγεται βρωμαιθανάλη - Αντίδραση Hunsdiecker[4]:

OCHCH2COOAg+Br2BrCH2CHO+AgBr+CO2

Χημική συμπεριφορά και παράγωγα

Η βρωμαιθανόλη είναι μια διλειτουργική ένωση, αφού περιέχει δυο λειτουργικές ομάδες, το βρώμιο και την αλδεϋδομάδα. Το γεγονός αυτό την καθιστά μια ευέλικτη πρόδρομη ένωση, για πολλές ετεροκυκλικές ενώσεις και όχι μόνο. Για παράδειγμα, συμπυκνώνται με παράγωγα της θειουρίας, για να δώσει αμινοθειαζόλες. Η αντίδραση αυτή ήταν κάποτε σημαντική, ως πρόδρομη για την παραγωγή σουλφαθειαζόλης, ενός από τα πρώτα σουλφοφάρμακα[5].

Αντιδράσεις καρβονυλίου

Ταυτομέρεια με 2-βρωμαιθενόλη

Η βρωμαιθανάλη βρίσκεται πάντα σε χημική ισορροπία με την ταυτομερή της 2-βρωμαιθενόλη. Αυτή η χημική ισορροπία, μπορεί να καταλυθεί προς την επιθυμητή κατεύθυνση με παρουσία οξέων ή βάσεων[6]:

BrCH2CHOBrCH=CHOH

  • Το #2 άτομο άνθρακα συνδέεται με βρώμιο, που είναι λιγότερο ηλεκτραρνητικό από το οξυγόνο, με το οποίο συνδέεται το #1. Έτσι, σε αντιδράσεις προσθήκης ενώσεων τύπου δ+ABδ- σε αυτήν, το αποτέλεσμα θα είναι CH(Br)ACH(B)OH.

Αναγωγή προς 2-βρωμαιθανόλη

Με καταλυτική υδρογόνωση, μπορεί να αναχθεί η 2-βρωμαιθανάλη προς 2-βρωμαιθανόλη[7]:

BrCH2CHO+H2Niη´Pdη´PtBrCH2CH2OH

Οξείδωση προς βρωμαιθανικό οξύ

Μπορεί να οξειδωθεί προς βρωμαιθανικό οξύ[8];

1. Με υπερμαγγανικό κάλιο:

3BrCH2CHO+2KMnO4+H2SO43BrCH2COOH+2MnO2+K2SO4+H2O

2. Με τριοξείδιο του χρωμίου:

3BrCH2CHO+2CrO33BrCH2COOH+Cr2O3

3. Με οξυγόνο:

BrCH2CHO+O2BrCH2CO3H+BrCH2CHO2BrCH2COOH

4. Με αντιδραστήριο Tollens (αμμωνιακό διάλυμα νιτρικού αργύρου):

BrCH2CHO+Ag2ONH4NO3BrCH2COOH+2Ag

5. Με αντιδραστήρια Fehling:

BrCH2CHO+CuONH4NO3BrCH2COOH+Cu2O

  • Οι αντιδράσεις 4-5 παρουσιάζονται απλοποιημένες και χρησιμοποιούνται γενικά για την ανίχνχνευση αλδεϋδομάδας (-CHO).

Προσθήκη ύδατος

Με προσθήκη ύδατος σε βρωμαιθανάλη παράγεται, σε χημική ισορροπία, η μη απομονώσιμη ασταθής 2-βρωμο-1,1-αιθανοδιόλη[9]:

BrCH2CHO+H2OBrCH2CH(OH)2

Προσθήκη 1,2-αιθανοδιόλης

Με προσθήκη 1,2-αιθανοδιόλης παράγεται 2-βρωμομεθυλο-1,3-διοξολάνιο[10]:

BrCH2CHO+HOCH2CH2OHH+H2O+ 2-βρωμομεθυλο-1,3-διοξολάνιο

Προσθήκη 1,2-αιθανοδιθειόλης

Με προσθήκη 1,2-αιθανοδιθειόλης παράγεται 2-βρωμομεθυλο-1,3-διθειολάνιο[11]:

BrCH2CHO+HSCH2CH2SHH+H2O+ 2-βρωμομεθυλο-1,3-διθειολάνιο

2-βρωμομεθυλο-1,3-διθειολάνιο' +2H2NiCH3CH2Br+CH3CH3+2H2S

Συμπύκνωση με «ενεργές» μεθυλενομάδες

Με την επίδραση «ενεργών» μεθυλενομάδων, δηλαδή ενώσεων του γενικού τύπου XCH2Y, όπου X,Y ηλεκτραρνητικές ομάδες όπως π.χ. κυανομάδα (CN), καρβαλκοξυομάδα (COOR), έχουμε την αντίδραση Knoevenagel[12]:

BrCH2CHO+XCH2YOHBrCH2CH=CH(X)Y+H2O

Επίδραση φωσφοροϋλιδίων

Με επίδραση φωσφοροϋλιδίων [Ph3P+C-(R)R'] έχουμε τη λεγόμενη αντίδραση Wittig, με την οποία παράγεται 3-βρωμο-1,2-διαλκυλο-1-προπένιο[13]:

BrCH2CHO+Ph3P+C(R)R´BrCH2CH=CH(R)R´+Ph3PO

Προσθήκη διαφόρων πυρηνόφιλων αντιδραστηρίων

Είναι δυνατή η προσθήκη διαφόρων πυρηνόφιλων αντιδραστηρίων στο διπλό δεσμό C=Ο που περιέχει η 3-βρωμο-αιθανάλη. Π.χ.:[14]:

1. Με προσθήκη υδροκυανίου παράγεται αρχικά 3-βρωμο-2-υδροξυ-προπανονιτρίλιο, από το οποίο με υδρόλυση μπορεί να παραχθεί 2-υδροξυ-3-βρωμοπροπανικό οξύ:

BrCH2CHO+HCNBrCH2CH(OH)CN+2H2OBrCH2CH(OH)COONH4+HBrBrCH2CH(OH)COOH+NH4Br

2. Με προσθήκη όξινου θειικού νατρίου παράγεται 2-βρωμο-1-υδροξυαιθανοσουλφονικό οξύ:

BrCH2CHO+NaHSO3BrCH2CH(OH)SO3Na+HBrBrCH2CH(OH)SO3H+NaBr

3. Με προσθήκη πενταχλωριούχου φωσφόρου παράγεται 2-βρωμο-1,1-διχλωραιθάνιο:

BrCH2CHO+PCl5ClCH2CHClBr+POCl3

Αλογόνωση

Με επίδραση αλογόνου (X2) έχουμε προσθήκη του στην ταυτομερή 2-βρωμαιθενόλη. Παράγεται αρχικά η ασταθής 1,2-διαλο-2-βρωμαιθανόλη που αφυδραλογονώνεται σχηματίζοντας τελικά αλοβρωμαιθανάλη[15]:

BrCH=CHOH+X2CHBrXCH(X)OHCHBrXCHO+HX

Επίδραση υδραζωτικού οξέος

Με επίδραση υδραζωτικού οξέος παράγεται βρωμαιθανονιτρίλιο και βρωμομεθυλαμινομεθανάλη[16]:

2BrCH2CHO+HN3H2SO4BrCH2CN+BrCH2NHCHO+N2

Προσθήκη αλκοολών

Με προσθήκη αλκοόλης (ROH) παράγεται αρχικά 1-αλκοξυ-2-βρωμαιθανόλη και έπειτα, με περίσσεια αλκοόλης 2-βρωμo-1,1-διαλκοξυ-αιθάνιο[17]:

BrCH2CHO+ROHH+BrCH2CH(OR)OH+ROHBrCH2CH(OR)2+H2O

Τριμερισμός

Με επίδραση οξέος μπορεί να υποστεί τριμερισμό προς 2,4,6-τρι(βρωμομεθυλο)-1,3,5-τριοξάνιο[18]:

3BrCH2CHOH+ + 2,4,6-τρι(βρωμομεθυλο)-1,3,5-τριοξάνιο

Φωτοχημική προσθήκη σε αλκένια

Με επίδραση φθοραιθανάλης σε αιθένιο σχηματίζεται φωτοχημικά 2-βρωμομεθυλοξετάνιο (Αντίδραση Paterno–Büchi)[19] [20]:

CH2=CH2+BrCH2CHOhv 2-βρωμομεθυλοξετάνιο

Αντιδράσεις υποκατάστασης του βρωμίου

  • Οι αντιδράσεις είναι πιο γρήγορες σε σύγκριση με τις αντίστοιχες αλαιθανάλες των άλλων αλογόνων, πλην του ιωδίου.

Υποκατάσταση από υδροξύλιο

Κατά την υδρόλυσή του με εναιώρημα υδροξειδίου του αργύρου (AgOH) σχηματίζεται υδροξυαιθανάλη [21]:

BrCH2CHO+AgOHHOCH2CHO+AgBr

Υποκατάσταση από αλκοξύλιο

Με αλκοολικά άλατα (RONa) σχηματίζει αλκοξυαιθανάλη[21]:

BrCH2CHO+RONaROCH2CHO+NaBr

Υποκατάσταση από αλκινύλιο

Με αλκινικά άλατα (RC≡CNa) σχηματίζει αλκινυλαιθανάλη. Π.χ.[21]:

BrCH2CHO+RCCNaRCCCH2CHO+NaBr

Υποκατάσταση από ακύλιο

Με καρβονικά άλατα (RCOONa) σχηματίζει φορμυλομεθυλεστέρα (RCOOCH2CH3)[21]:

BrCH2CHO+RCOONaRCOOCH2CHO+NaBr

Υποκατάσταση από κυάνιο

Με κυανιούχο νάτριο (NaCN) σχηματίζει φορμυλαιθανονιτρίλιο[21]:

BrCH2CHO+NaCNOCHCH2CN+NaBr

Υποκατάσταση από αλκύλιο

Με αλκυλολίθιο (RLi) σχηματίζει αλδεΰδη[21]:

BrCH2CHO+RLiRCH2CHO+LiBr

Υποκατάσταση από σουλφυδρίλιο

Με όξινο θειούχο νάτριο (NaSH) σχηματίζει υδροθειαιθανάλη[21]:

BrCH3CHO+NaSHHSCH2CHO+NaBr

Υποκατάσταση από σουλφαλκύλιο

Με θειολικό νάτριο (RSNa) σχηματίζει αλκυλοθειαιθανάλη[21]:

BrCH2CHO+RSNaRSCH2CHO+NaBr

Υποκατάσταση από ιώδιο

Με ιωδιούχο νάτριο (NaI) σχηματίζει ιωδαιθανάλη[21]:

BrCH3CHO+NaIICH2CHO+NaBr

Υποκατάσταση από φθόριο

Με επίδραση φθοριούχου υφυδραργύρου (Hg2F2) σε βρωμαιθανάλη, παράγεται φθοραιθανάλη[22]:

2BrCH2CHO+Hg2F22FCH2CHO+Hg2Br2

Υποκατάσταση από νιτροομάδα

Με νιτρώδη άργυρο (AgNO2) σχηματίζει νιτραιθανάλη[23]:

BrCH3CHO+AgNO2O2NCH2CHO+AgBr

Υποκατάσταση από φαινύλιο

Με επίδραση τύπου Friedel-Crafts σε βενζολίου παράγεται φαινυλαιθανάλη[24]:

PhH+BrCH2CHOAlBr3PhCH2CHO+HBr

Αναγωγή

1. Με λιθιοαργιλλιοϋδρίδιο (LiAlH4) παράγεται αιθανόλη[25]:

4BrCH2CHO+2LiAlH44CH3CH2OH+LiBr+AlBr3+LiAlO2

2. Με «υδρογόνο εν τω γενάσθαι», δηλαδή μέταλλο + οξύ παράγεται αιθανόλη[26]:

BrCH2CHO+2Zn+3HBrCH3CH2OH+2ZnBr2

3. Με σιλάνιο, παρουσία τριφθοριούχου βορίου, παράγεται αιθανάλη[27]:

BrCH2CHO+SiH4BF3CH3CHO+SiH3Br

4. Αναγωγή από ένα αλκυλοκασσιτεράνιο. Π.χ.[28]:

BrCH2CHO+RSnH3CH3CHO+RSnH2Br

Αντίδραση απόσπασης

Με απόσπαση υδροβρωμίου (HBr) από βρωμαιθανάλη παράγεται αιθενόνη[29]:

BrCH2CHO+NaOHROHCH2=CO+NaBr+H2O

Επίδραση καρβενίων

Παρεμβολή καρβενίων, π.χ. με μεθυλενίου παράγονται 3-βρωμοπροπανάλη, βρωμοπροπανόνη και βρωμομεθυλοξιράνιο[30]:

BrCH2CHO+CH2N2hv12BrCH2CH2CHO+14BrCH2COCH3+N2+14 βρωμομεθυλοξιράνιο

Η βρωμαιθανάλη και τα γονίδια

Η βρωμαιθανάλη χρησιμοποιήθηκε για τη μελέτη της δευτεροταγούς δομής του DNA[31]

Αρκετές μεταβολές της χρωματίνης, που εξαρτώνται από διέγερση, μπορούν να ανιχνευθούν με τεχνικές «χαρτογράφησης», χρησιμοποιώντας τέσσερις (4) διαφορετικούς παράγοντες: DNAάση I, Micrococcus νουκλεάση, βρωμαιθανάλη και μεθυλιοδιοπροπυλ X-EDTA σιδηρο(ΙΙ)[32].

Αναφορές και σημειώσεις

  1. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.216, §9.2.2.
  2. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.216, §9.2.4.
  3. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.216, §9.2.6.
  4. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982: Σελ.285, §12.4.3δ.
  5. Reinhard Jira, Erwin Kopp, Blaine C. McKusick, Gerhard Röderer, Axel Bosch, Gerald Fleischmann “Chloroacetaldehydes“ in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, 2007, Wiley-VCH, Weinheim. doi:10.1002/14356007.a06_527.pub2.
  6. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.218, §9.5.1.
  7. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.218, §9.5.2. και σελ. 187, §7.3.3α.
  8. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.221, §9.6.1,2.
  9. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.218, §9.5.5α.
  10. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.218, §9.5.5β.
  11. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.218, §9.5.2 και §9.5.5β
  12. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.219, §9.5.9.
  13. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.219, §9.5.11.
  14. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.220, §9.5.12.
  15. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.220, §9.5.13.
  16. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.220, §9.5.15.
  17. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.221, §9.6.3.
  18. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.221, §9.6.5b.
  19. Πρότυπο:Cite journal
  20. Πρότυπο:Cite journal
  21. 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 21,6 21,7 21,8 Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 186, §7.3.1.
  22. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 185, §7.2.8.
  23. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 244, §10.3.Α.
  24. Α. Βάρβογλη, «Χημεία Οργανικών Ενώσεων», παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1991, §3.2. σελ.54
  25. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 187, §7.3.3α
  26. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 187, §7.3.3β.
  27. Α. Βάρβογλη, «Χημεία Οργανικών Ενώσεων», παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1991, σελ. 291-293, §19.1.
  28. SCHAUM'S OUTLINE SERIES, ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ, Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999, Σελ. 42, §4.3.
  29. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ.153, §6.3.1α.
  30. Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982, σελ. 155, §6.7.3.
  31. Fluorescence study of secondary structure of DNA within bacteriophage lambda. Shurdov, M.A., Kiyanov, S.V. FEBS Lett. (1983) [Pubmed].
  32. Chromatin structure and induction-dependent conformational changes of human interferon-beta genes in a mouse host cell. Bode, J., Pucher, H.J., Maass, K. Eur. J. Biochem. (1986) [Pubmed]

Πηγές

  • Γ. Βάρβογλη, Ν. Αλεξάνδρου, Οργανική Χημεία, Αθήνα 1972
  • Α. Βάρβογλη, «Χημεία Οργανικών Ενώσεων», παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1991
  • SCHAUM'S OUTLINE SERIES, ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ, Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999
  • Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας Ν. Α. Πετάση 1982
  • Δημήτριου Ν. Νικολαΐδη: Ειδικά μαθήματα Οργανικής Χημείας, Θεσσαλονίκη 1983.

Πρότυπο:Αλδεΰδες