Βοήθεια:TeX εκτενώς

Από testwiki
Αναθεώρηση ως προς 19:20, 29 Δεκεμβρίου 2024 από τον imported>MARKELLOS
(διαφορά) ← Παλαιότερη αναθεώρηση | Τελευταία αναθεώρηση (διαφορά) | Νεότερη αναθεώρηση → (διαφορά)
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση

Μια συνοπτική παρουσίαση για το πώς γράφουμε μαθηματικούς τύπους στην Βικιπαίδεια θα βρείτε στην σελίδα Βοήθεια:Μαθηματικοί τύποι TeX.

Από τον Ιανουάριο του 2003 υπάρχει η δυνατότητα απεικόνισης μαθηματικών τύπων μέσω TeX-Markup. Παράγεται είτε εικόνα-PNG είτε απλός κώδικας HTML, αναλόγως με την πολυπλοκότητα της μαθηματικής έκφρασης. Στις προτιμήσεις χρήστη πρέπει να επιλεχθεί στον στηλοθέτη (tab) TeX PNG ή HTML. Εφόσον αυτό μελλοντικά υποστηρίζεται από τους φυλλομετρητές θα υπάρχει η δυνατότητα παραγωγής enhanced HTML ή ακόμα και μια γλώσσα XML για μαθηματικές εκφράσεις: η MathML

Οι τύποι περικλείονται σε <math>-ετικέτες π. χ.: <math>3\vec x+3</math> δίνει: 3x+3. Μέχρι στιγμής παρατηρούνται ορισμένα προβλήματα στην παρουσίαση εντός συνεχούς κειμένου, καθώς η γραφή είναι πολύ μεγάλη και η στοίχιση (align) δεν είναι ενιαία.

Αλλαγές σειράς εντός των math-ετικετών μπορεί να είναι εύχρηστες για την διακριτότητα του κείμενου κατά την συγγραφή δεν εμφανίζονται όμως στην παράγωγη εικόνα. Μέσω ειδικών TeX-συμβόλων (βλ.κάτωθι) είναι δυνατή η αλλαγή σειράς και σε αυτήν την περίπτωση.

Εντός ενός τομέα math επιτρέπεται μόνον η χρήση χαρακτήρων από την κώδικα αναπαράστασης ASCII, όχι όμως Βικισύνταξη όπως text. Εντός του \mbox είναι εμφανίσιμα και κείμενα με ειδικούς χαρακτήρες και με κενά. Η χρήση ειδικών χαρακτήρων μέσω ονοματισμένων οντοτήτων (αγγλ. named enities) ή σε αριθμητική Unicode-σημειογραφία δεν είναι δυνατή.

Καλό είναι οι μαθηματικοί τύποι να πλαισιώνονται πάντοτε από επεξηγηματικό κείμενο. Αυτό συνεισφέρει στην κατανόηση, διότι στην βιβλιογραφία συχνά χρησιμοποιούνται διαφορετικά σύμβολα για στην πραγματικότητα ταυτόσημες διατυπώσεις.

Γενικά

Παράμετροι

Οι παράμετροι στο TeX περικλείονται με αγκύλη {} π. χ.

Σύνταξη Εμφάνιση
x^{a+b} xa+b
\overline{AB} AB
\frac{x+y}{xy} x+yxy

Εξαίρεση αποτελεί η ενδεχόμενη παράμετρος

\xrightarrow ή \sqrt):
A \xrightarrow[\kappa \acute {\alpha} \tau \omega]{ \acute {\alpha} \nu \omega} B

που περικλείεται π. χ. από άγκιστρο []:

Aκα´τωα´νωB

.

Άλλη εξαίρεση αποτελούν τμήματα που εισάγονται με \begin και λήγουν με \end π. χ:

\begin{pmatrix} x & y \\ z & v \end{pmatrix} για (xyzv).

Όταν μια παράμετρος αποτελείται μόνον από ένα ψηφίο οι αγκύλες μπορούν να παραλειφθούν:

Σύνταξη Εμφάνιση
x^a xa
\overline A A
\frac{x+y}2 x+y2
\frac 12 ή και
\frac 1 2
12

Επίσης μπορούν να παραλειφθούν εφόσον η παράμετρος αποτελείται από μία εντολή:

Σύνταξη Εμφάνιση
x_\text{max} xmax

Το κόμμα ως υποδιαστολή στα δεκαδικά ψηφία

Το κόμμα στο LaTeX είναι προκαθορισμένο ως σημείο απαρίθμησης. Για να εκληφθεί ως δεκαδική υποδιαστολή εισάγεται σε μεγάλες παρενθέσεις.

αριθμός με κόμμα (ορθά) 3{,}14 3,14
αριθμός με κόμμα (λανθασμένα) 3,14 3,14

Ενσωματωμένοι τύποι

Ένας μαθηματικός χαρακτήρας ή ένας σύντομος τύπος ενσωματώνεται απευθείας στο ρέον κείμενο. Στην έκφραση fC(D) δεν υφίσταται πρόβλημα. Στις περιπτώσεις

  • Κλάσματος ab,
  • Συμβόλου ολοκληρώματος ή
  • Συμβόλου αθροίσματος

προφανώς το πρόβλημα είναι το μεγάλο ύψος των συμβόλων αυτών. Αυτό διορθώνεται με την εντολή \textstyle. Η εντολή μπορεί να αναγραφεί στην έναρξη των περικειμένων math και τα μεγάλα σύμβολα εμφανίζονται μικρότερα ή διαφορετικά π. χ.

:<math>\textstyle \int_a^b</math>

εμφανίζεται ως ab. Εφόσον αποσκοπείται η εμφάνιση ενός κλάσματος αυτό μπορεί αντί για <math>\textstyle \frac{a}{b}</math> να γραφεί εναλλακτικά και <math>\tfrac{a}{b}</math>. Και στις δύο περιπτώσεις λαμβάνουμε ab.

Εσοχή

Στην μαθηματική συγγραφή οι εκτενείς τύποι συνηθίζεται να βρίσκονται σε εσοχή. Αυτό επιτυγχάνεται με τοποθέτηση σε νέα σειρά και πρόθεση μιας άνω-κάτω τελείας π. χ.

:<math>x=f(y^2+2).</math>

εμφανίζεται ως:

x=f(y2+2).

Για εσέχοντες τύπους σε απαριθμήσεις με * ή #, συνιστάται η εξής κατασκευή:

* Κείμενο μετά το πρώτο σύμβολο απαρίθμησης, που ακολουθείται από εσέχων τύπο<br /><math style="margin-left:2em">
x=f(y^3-5)
</math><br />μπορούν να ακολουθούν κι άλλες πληροφορίες. 
* Κείμενο μετά το δεύτερο σύμβολο απαρίθμησης.

Το αποτέλεσμα είναι

  • Κείμενο μετά το πρώτο σύμβολο απαρίθμησης, που ακολουθείται από από εσέχων τύπο
    x=f(y35)
    μπορούν να ακολουθούν κι άλλες πληροφορίες.
  • Κείμενο μετά το δεύτερο σύμβολο απαρίθμησης.

Επειδή εσέχοντες τύποι συχνά αποδίδονται ως εικόνα, τα σημεία στίξης είναι καλό να βρίσκονται εντός των <math>-ετικετών, ενώ στο ρέον κείμενο εκτός.

TeX σε επικεφαλίδες

Σε επικεφαλίδες θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση TeX, διότι είναι αδύνατη η εμφάνιση στα περιεχόμενα. Εφόσον είναι αδύνατη η αποφυγή, να επιχειρηθεί πρώτα η παρουσίαση μέσω HTML style. Για παράδειγμα η έκφραση L2([a,b]) (<math>L^2([a,b])</math>) θα μπορούσε να γραφεί ως L2([a,b]) (''L''<sup>2</sup>([''a'',''b''])). Στο ρέον κείμενο δεν είναι επιθυμητός αυτός ο τρόπος.

Εξαναγκασμός παραγωγής PNG

Για την εξαναγκαστική παραγωγή PNG αναγράφεται \!\, οπουδήποτε εντός του τύπου. Πρόκειται περί ενός αρνητικού λεπτού κενού (thin space), ακολουθουμένου από ένα θετικό λεπτό κενό. Τα δύο κενά αλληλοακυρώνονται οπότε δεν προκύπτουν ανεπιθύμητα διαστήματα. Για την εμφάνιση ως PNG και στους χρήστες που έχουν επιλέξει στις προτιμήσεις «Αν είναι δυνατό HTML αλλιώς PNG» είναι απαραίτητο το \!\, να μην βρίσκεται στην αρχή ή το τέλος του τύπου, διότι εκεί αγνοούνται τα whitespaces.

Η εξαναγκαστική παραγωγή PNG συνιστάται μόνον σε περιπτώσεις που θα επακολουθούσε απώλεια πληροφοριών, π. χ. στην παράγωγο της συνάρτησης f, δηλ. f στην οποία δεν αποτυπώνεται σωστά το σύμβολο παραγώγισης (οξεία):

HTML PNG
f' f

Παράδειγμα

Σύνταξη Εμφάνιση
<math>f'</math> f
<math>f\!\,'</math> f
<math>f^\prime</math> f

Κείμενο και γραμματοσειρές

To TeX επιτρέπει μόνον την χρήση χαρακτήρων ASCII.

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
προκαθορισμένο abcABC123\Omega\omega abcABC123Ωω
κείμενο, λέξεις και τμήμα λέξης Γράμματα που δεν αναπαραστούν μεταβλητή τίθενται σε \text{...} (απαρχαιωμένο: {\rm ...}) ώστε να έχουν το σωστό μέγεθος: U_\text{σύνολο} Uσύνολο, cosx=1,wenn x=0
ορθά (roman) \mathrm{abcABC123\Omega\omega\ddot a}
\mathrm{abcABC123\Omega\omega\,}
απαρχαιωμένο: {\rm abcABC123\Omega\omega}
abcABC123Ωωa¨
abcABC123Ωω
abcABC123Ωω
έντονα (boldface) και ορθά
(μόνον λατινικοί χαρακτήρες, αριθμ. ψηφία και κεφαλαίοι ελληνικοί χαρακτήρες)
\mathbf{abcABC123\Omega\omega} 𝐚𝐛𝐜𝐀𝐁𝐂𝟏𝟐𝟑Ωω
έντονα
(όλοι οι χαρακτήρες)
\boldsymbol{abcABC123\Omega\omega} 𝒂𝒃𝒄𝑨𝑩𝑪123Ωω
πλάγια(italic) \mathit{abcABC123\Omega\omega}
\mathit{abcABC123\Omega\omega\,}
απαρχαιωμένο: {\it abcABC123\Omega\omega}
𝑎𝑏𝑐𝐴𝐵𝐶123Ωω
𝑎𝑏𝑐𝐴𝐵𝐶123Ωω
𝑎𝑏𝑐𝐴𝐵𝐶123Ωω
χωρίς ακρέμονες (sans serif) \mathsf{abcABC123\Omega\omega} 𝖺𝖻𝖼𝖠𝖡𝖢𝟣𝟤𝟥Ωω
Courier \mathtt{abcABC123\Omega\omega} 𝚊𝚋𝚌𝙰𝙱𝙲𝟷𝟸𝟹Ωω
Fraktur \mathfrak{abcABC123} 𝔞𝔟𝔠𝔄𝔅123
όλοι οι χαρακτήρες: 𝔞𝔟𝔠𝔡𝔢𝔣𝔤𝔥𝔦𝔧𝔨𝔩𝔪𝔫𝔬𝔭𝔮𝔯𝔰𝔱𝔲𝔳𝔴𝔵𝔶𝔷

𝔄𝔅𝔇𝔈𝔉𝔊𝔍𝔎𝔏𝔐𝔑𝔒𝔓𝔔
𝔖𝔗𝔘𝔙𝔚𝔛𝔜0123456789

καλλιγραφικά σύμβολα \mathcal ?
? = κεφαλαία
𝒜𝒞𝒟𝒢𝒥𝒦

𝒩𝒪𝒫𝒬𝒮𝒯𝒰𝒱𝒲𝒳𝒴𝒵

σύνολα αριθμών και διάφοροι ειδικοί χαρακτήρες \mathbb ?
? = κεφαλαία

συπληρωματικά διάφορες συντομεύσεις: \C \N \Q \R \Z

𝔸𝔹𝔻𝔼𝔽𝔾𝕀𝕁𝕂𝕃𝕄

𝕆𝕊𝕋𝕌𝕍𝕎𝕏𝕐

\Bbbk 𝕜
φανταστικό και πραγματικό μέρος \Im \Re
καλύτερα: \operatorname{Im} \operatorname{Re}

ImRe
εβραϊκά: \daleth \gimel \beth \aleph
ονόματα συναρτήσεων \sin (x+y), \sin x
εφόσον δεν υπάρχει: \operatorname{arsinh} x


Σε μη μαθηματικές συναρτήσεις όπως: sin, log, exp μπορούν να παραλειφθούν οι παρενθέσεις στο όρισμα, εφόσον δεν προκαλείται σύγχυση

sin(x+y), sinx
arsinhx

Ελληνικοί χαρακτήρες

Σύνταξη (μικρά γράμματα) Εμφάνιση (html/tex) Σύνταξη (κεφαλαία) Εμφάνιση (html/tex)
\alpha α α \Alpha A A
\beta β β \Beta B B
\gamma γ γ \Gamma Γ Γ
\delta δ δ \Delta Δ Δ
\epsilon

\varepsilon

ϵ ϵ

ε ε

\Epsilon E E
\zeta ζ ζ \Zeta Z Z
\eta η η \Eta H H
\theta

\vartheta

θ θ

ϑ ϑ

\Theta Θ Θ
\iota ι ι \Iota I I
\kappa

\varkappa

κ κ

ϰ ϰ

\Kappa K K
\lambda λ λ \Lambda Λ Λ
\mu μ μ \Mu M M
\nu ν ν \Nu N N
\xi ξ ξ \Xi Ξ Ξ
\omicron o o \Omicron O O
\pi

\varpi

π π

ϖ ϖ

\Pi Π Π
\rho

\varrho

ρ ρ

ϱ ϱ

\Rho P P
\sigma

\varsigma

σ σ

ς ς

\Sigma Σ Σ
\tau τ τ \Tau T T
\upsilon υ υ \Upsilon Υ Υ
\phi

\varphi

ϕ ϕ

φ φ

\Phi Φ Φ
\chi χ χ \Chi X X
\psi ψ ψ \Psi Ψ Ψ
\omega ω ω \Omega Ω Ω

Ειδικοί χαρακτήρες στο TeX

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
παράγωγοι \nabla, \partial, \mathrm dx ή dx, \dot x, \ddot x ,,dx ή dx,x˙,x¨
μοίρες 360^\circ 360
μοίρες στον παρονομαστή (δύσμορφο) \frac{\pi}{180^\circ} = 1 π180=1
μοίρες στον παρονομαστή (εύμορφο) \frac{\pi}{\displaystyle 180^\circ} = 1 π180=1
λεπτά μοίρας 10^\prime 10
δευτερόλεπτα μοίρας 3^{\prime\prime} 3
βαθμοί Κελσίου 100\,^{\circ}\mathrm{C} 100C
διάμετρος, μέση τιμή \varnothing
κενό σύνολο \emptyset
λοιπά (επιλογή) \& &
\angle \measuredangle \sphericalangle
\backslash \diagdown \diagup
\empty \infty
\prime \backprime \# \surd \hbar \imath \jmath \wp \ell \mho   #   ı ȷ   
\bot \top \Box \blacksquare \Diamond \lozenge \blacklozenge \triangle \blacktriangle \blacktriangledown \bigstar
\clubsuit \heartsuit \spadesuit \diamondsuit
\circledS
\flat, \natural, \sharp ,,

Σειρές (array), Πίνακες και Μητρώα

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
σειρές (array) \begin{array}{ccc}

 0  & 1  & 6\\
 2  & 3  & 10
\end{array}

0162310
πίνακες (συντακτικοί) \begin{array}{|c|c||c|}

  a & b & S\\
  \hline
  0 & 0 & 1\\
  0 & 1 & 1\\
  1 & 0 & 1\\
  1 & 1 & 0\\
\end{array}

abS001011101110
πίνακες (μαθηματικοί)/
μητρώα
\begin{matrix} x & y \\ z & v \end{matrix} xyzv
\bigl( \begin{smallmatrix} a&b \\ c&d \end{smallmatrix} \bigr) (abcd)
\begin{pmatrix} x & y \\ z & v \end{pmatrix} (xyzv)
\begin{bmatrix} 0 & 1\\ 2 & 3 \end{bmatrix} [0123]
\begin{Bmatrix} x & y \\ z & v \end{Bmatrix} {xyzv}
\begin{vmatrix} x & y \\ z & v \end{vmatrix} |xyzv|
\begin{Vmatrix} x & y \\ z & v \end{Vmatrix} xyzv

Μαθηματικά σύμβολα

Δυαδικοί τελεστές, σχέσεις και συγκρίσεις

Σημείωση: Μην χρησιμοποιείτε την κάτωθι μέθοδο \mathcal{μικρό γράμμα ή αριθμός }.

Δυαδική τελεστές
Σύνταξη Εμφάνιση
\amalg ⨿
\setminus
\pm \mp ±
\ast \star
\centerdot \cdot \bullet
\circ \bigcirc
\odot \circleddash \circledast \circledcirc
\oplus \otimes \ominus \oslash
\boxplus \boxtimes \boxminus \boxdot
\sqcap και \sqcup
\cap
\cup \uplus
\Cap \Cup
\doublecap \doublecup
\dagger \ddagger
\times \div \divideontimes ×÷
\ltimes \rtimes
\leftthreetimes \rightthreetimes
\vartriangle \triangledown
\triangle \mathcal 5 5
\bigtriangleup \bigtriangledown
\triangleright \triangleleft
\diamond
\bowtie
\vee, \lor \wedge, \land
\veebar \barwedge
\doublebarwedge
\curlywedge \curlyvee
\wr
\intercal
\dotplus
Δυαδικές σχέσεις
Σύνταξη Εμφάνιση
\propto \varpropto
\shortmid \mid
\between
\pitchfork
\therefore \because
\frown \smile
\| \parallel \shortparallel
\in \ni
\perp
\backepsilon
Δυαδικές σχέσεις
Σύνταξη Εμφάνιση
\cong
\equiv
\sim \thicksim \backsim
\simeq \backsimeq
\eqsim
\approx \thickapprox
\approxeq
\bumpeq
\Bumpeq
\doteq
\doteqdot \Doteq
\risingdotseq \fallingdotseq
\eqcirc
\circeq
\triangleq
σύμβολο «αντιστοιχεί»: \mathrel{\widehat{=}} =^
< > <>
\ll \gg
\lll \ggg \gggtr
\le ή \leq, \ge ή \geq
\leqq \geqq
\leqslant \geqslant
\eqslantless \eqslantgtr
\lesssim \gtrsim
\lessapprox \gtrapprox
\lessdot \gtrdot
\lessgtr \gtrless
\lesseqgtr \gtreqless
\lesseqqgtr \gtreqqless
\sqsubseteq και \sqsupseteq
\subset \supset
\subseteq \supseteq
\subseteqq \supseteqq
\Subset \Supset
\prec \succ
\preccurlyeq \succcurlyeq
\curlyeqprec \curlyeqsucc
\preceq \succeq
\precsim \succsim
\precapprox \succapprox
\asymp
\vdash \dashv
\models
\Vvdash
\vartriangleleft \vartriangleright
\blacktriangleleft \blacktriangleright
Δυαδικές σχέσεις (αρνήσεις)
Σύνταξη Εμφάνιση
\neg ¬
\not< \not> \ngtr <>
\not=, \neq, \ne =
\nsim
\not\approx ≉
\ncong
\not\equiv ≢
\not\le \not\ge ≰≱
\nleqq \ngeqq
\lneq \gneq
\lneqq \gneqq
\lvertneqq \gvertneqq
\nleqslant \ngeqslant
\lnsim \gnsim
\lnapprox \gnapprox
\notin
\not\simeq ≄
\not\sqsubseteq \not\sqsupseteq ⋢⋣
\not\subset \not\supset ⊄⊅
\nsubseteq \nsupseteq
\nsubseteqq \nsubseteqq
\varsubsetneq \varsupsetneq
\subsetneqq \supsetneqq
\varsubsetneqq \varsupsetneqq
\nprec \nsucc
\npreceq \nsucceq
\precneqq \succneqq
\precnsim \succnsim
\precnapprox \succnapprox
\not\asymp ≭
\nshortmid
\nshortparallel \nparallel
\nvdash \nvDash
\nVdash \nVDash
\ntriangleleft \ntriangleright
\ntrianglelefteq \ntrianglerighteq

Εκθέτες και δείκτες

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
εκθέτης a^2 a2
δείκτης a_2 a2
διαδοχικοί εκθέτες {a^3}^4 a34
διαδοχικοί δείκτες {(\mathrm{NH}_3)}_2 (NH3)2
ομαδοποιήση a^{2+2} a2+2
a_{i, j} ai,j
απλός συνδυασμός εκθέτη-δείκτη τόσο το x_2^3 όσο και το x^3_2 δίνουν x23
διαδοχικός συνδυασμός εκθέτη-δείκτη {x_2}^3
{x^3}_2
x23
x32
πρόθεση εκθέτη και δείκτη {}^4_2\mathrm{He} 24He
παράγωγος γενικά x' ή x^\prime
λανθασμένο: x\prime
x
λανθασμένο: x
χρονική παράγωγος \dot{x} ή \ddot{x} x˙ ή x¨
παράγωγος σε σημείο \left. \frac{df}{dx} \right|_{x_0} ή
\left. \frac{\mathrm df}{\mathrm dx} \right|_{x_0}
dfdx|x0 ή dfdx|x0
σύμβολο αθροίσματος \sum_{k=1}^N k^2 k=1Nk2
σύμβολο αθροίσματος (συνεπτυγμένο για ρέον κείμενο) \sum\nolimits_{k=1}^N k^2 k=1Nk2
σύμβολο αθροίσματος σε περισσότερες σειρές \sum_{k\in M,\atop k>5} k kM,k>5k
γινόμενο \prod_{i=1}^N x_i i=1Nxi
γινόμενο σε ρέον κείμενο \prod\nolimits_{i=1}^N x_i i=1Nxi
ρίζα \sqrt{2} \approx 1{,}4 21,4
\sqrt[n]{x} xn
ένωση συνόλων \bigcup_{\lambda\in\Lambda} A_\lambda λΛAλ
τομή συνόλων \bigcap_{\lambda\in\Lambda} A_\lambda λΛAλ
όριο \lim_{n \to \infty}x_n limnxn
εκθετικές συναρτήσεις \mathrm e^{-\alpha x^2} („e“ ορθό) eαx2
e^{-\alpha x^2} („e“ πλάγιο) eαx2
σε πολύπλοκους εκθέτες:
\exp\left(-\frac {1}{2}\left(\frac{x-\mu}\sigma\right)^2\right)
exp(12(xμσ)2)
ολοκλήρωμα (συνεπτυγμένο για εξοικονόμηση χώρου) \int_{-N}^N \mathrm e^x\,\mathrm dx NNexdx
\int_{-N}^N e^x\,dx NNexdx
ολοκλήρωμα (όρια άνω και κάτω του συμβόλου) \int\limits_{-N}^N NN
ερμιτιανός συζυγής (ή προσαρτημένος) πίνακας A^\dagger A
ανάστροφος πίνακας A^T, A^{\mathrm T}, A^{\mathsf T} ή A^\top AT, AT, A𝖳 ή A
συμπληρωματικός πίνακας (θεωρία συνόλων) A^C, A^{\mathrm C} ή A^{\mathsf C}

Οι σπανιότερες διατυπώσεις \complement A να αποφεύγονται.

AC, AC ή A𝖢

A

διάταξη εκατέρωθεν \sideset{_m^n}{_s^e}\prod_a^b semnab
διάταξη κάτωθεν \underset{x}{y} yx
διάταξη άνωθεν \overset{x}{y} yx
\stackrel{\mathrm{def}}= (για σχέσεις) =def
βέλη με επιγραφές \xrightarrow\alpha ή πιο σύνθετα
A \xleftarrow[P+1]{n+\mu-1} B \xrightarrow[T]{n\pm i-1} C
α ή AP+1n+μ1BTn±i1C

Παρατήρηση:

Το e των εκθετικών και το d των διαφορικών εξισώσεων μπορούν να γραφούν είτε πλάγια, είτε ορθά, αρκεί αυτό να γίνεαται ενιαία σε ένα λήμμα.

Γραμμές,βέλη κ.τ.λ. άνω ή κάτω των όρων

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
υπεργράμμιση \overline {...} ABC
υπογράμμιση \underline {...} ABC_
διπλή υπογράμμιση \underline{\underline{...}} ABC__
άνω βέλος με δεξιά φορά \overrightarrow {...} ABC
άνω βέλος με αριστερή φορά \overleftarrow {...} ABC
πίλος (hat) \widehat {...} ABC^
αγκύλες έκτασης άνω \overbrace {ABC} με επιγραφή \overbrace {ABC}^{123} ABC με επιγραφή ABC123
αγκύλες έκτασης κάτω \underbrace {ABC} με επιγραφή \underbrace {ABC}_{123} ABC με επιγραφή ABC123

Λογικοί ποσοδείκτες

Παρατήρηση: Η χρήση ποσοδεικτών περιορίζει την αναγωσιμότητα για το ευρύ κοινό. Η χρήση τους καλό είναι να περιορίζεται.

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
για κάθε x \forall x \, A(x) xA(x)
υπάρχει τουλάχιστον ένα x \exists x \, A(x) xA(x)
δεν υπάρχει x \nexists x \, A(x) xA(x)
εναλλακτικά (σπανίως εν χρήσει):
για κάθε x \bigwedge_x A(x) xA(x)
υπάρχει ένα x \bigvee_x A(x) xA(x)

Μαθηματικά μικροσημεία

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
διανυσματικό βέλος \vec a a
παράγωγος γενικά a' ή a^\prime a
χρονική παράγωγος \dot a a˙
δεύτερη χρονική παράγωγος \ddot a a¨
χρονική παράγωγος διανύσματος \dot{\vec a} a˙
παύλα (μέση τιμή) \bar a a¯
υπεργράμμιση (συμπλήρωμα ή συζυγία) \overline a a
υπογράμμιση \underline a a_
διπλή υπογράμμιση \underline{\underline a} a__
περισπωμένη \tilde a a~
πίλος(hat) \hat a a^
βαρεία \grave a a`
οξεία \acute a a´
αντίπιλος (inverted hat,háček ή caron) \check a aˇ
βραχύ (breve) \breve a a˘
μη a\!\!\!/ a/

Ονόματα συναρτήσεων

τριγων.
\sin sin
\cos cos
\tan tan
\cot cot
\sec sec
\csc csc
\arcsin arcsin
\arccos arccos
\arctan arctan
\arccot arccot
\arcsec arcsec
\arccsc arccsc
υπερβ.
\sinh sinh
\cosh cosh
\tanh tanh
\coth coth
λοιπά
\arg arg
\deg deg
\det det
\dim dim
\exp exp
\lg lg
\ln ln
\log log
\max max
\min min
\mod amodb
\bmod amodb
\pmod a(modb)
\gcd gcd
\hom hom
\inf inf
\ker ker
\lim lim
\liminf lim inf
\limsup lim sup
\Pr Pr
\sup sup
\sgn sgn

Παρατήρηση για ονόματα συναρτήσεων

συναρτήσεις (ορθά) \sin x + \ln y + \operatorname{supp} \, z sinx+lny+suppz
συναρτήσεις (λανθασμένα) sin x + ln y + supp z sinx+lny+suppz

Άνω κάτω τελεία στα πεδία ορισμού

Για αυτόν τον σκοπό υπάρχει η εντολή \colon:

ορθό διάστημα f\colon \R \to \R f:
λανθασμένο πολύ μεγάλο διάστημα f: \R \to \R f:
ορθά διαστήματα μεταξύ των „:“ a:b:c = d:e:f a:b:c=d:e:f (HTML), a:b:c=d:e:f (PNG)

Κλάσματα και διωνυμικοί συντελεστές

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
κλάσματα \frac{2}{4} απαρχαιωμένο: {2 \over 4} 24
απλά κλάσματα σε ρέον κείμενο:

\textstyle \frac{2}{3} ή σύντομα
\tfrac{2}{3}

23
\dfrac{2}{3} 23
διωνυμικοί συντελεστές \binom{n}{k} απαρχαιωμένο: {n \choose k} (nk)
\dbinom{n}{k} (nk)
σε ρέον κείμενο:

\tbinom{n}{k}

(nk)

Ολοκληρώματα

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
ολοκλήρωμα \int_{-N}^N NN
\int\limits_{-N}^N NN
πολλαπλό ολοκλήρωμα \iint_a^b \iiint_a^b \iiiint_a^b ababab
επικαμπύλιο ολοκλήρωμα \oint_c c

Εξισώσεις σε πολλαπλές σειρές

Σύνταξη Εμφάνιση
\begin{align}

L & = \lim_{|x| \to \infty}\ \frac{\cos \frac 1x \cdot \frac{-1}{x^2}}{\frac{-1}{x^2}}\\
  & = \lim_{|x| \to \infty} {\cos\frac 1x} \cdot \frac{-1}{x^2} \cdot \frac{x^2}{-1}\\
  & = \cos\frac 1{\infty} = \cos 0 = 1
\end{align}

L=lim|x| cos1x1x21x2=lim|x|cos1x1x2x21=cos1=cos0=1
\begin{alignat}{2}

L & = \lim_{|x| \to \infty}\ \frac{\cos \frac 1x \cdot \frac{-1}{x^2}}{\frac{-1}{x^2}} &\quad& \text{by me}\\
  & = \lim_{|x| \to \infty} {\cos\frac 1x} \cdot \frac{-1}{x^2} \cdot \frac{x^2}{-1} && \text{by him}\\
  & = \cos\frac 1{\infty} = \cos 0 = 1 && \text{Axiom 3}
\end{alignat}

L=lim|x| cos1x1x21x2by me=lim|x|cos1x1x2x21by him=cos1=cos0=1Axiom 3

Διακλαδώσεις περιπτώσεων

Σύνταξη Εμφάνιση
f(n)=\begin{cases}

n/2, & \gamma \iota \alpha\ n\ \acute \alpha \rho \tau \iota \omicron\\
3n+1, & \gamma \iota \alpha\ n\ \pi \epsilon \rho \iota \tau \tau \acute {\omicron}
\end{cases}

f(n)={n/2,για n α´ρτιo3n+1,για n πϵριττo´

Παρενθέσεις και σημεία περιορισμού

Στρογγυλές παρενθέσεις και άγκιστρα ως επί το πλείστον πληκτρολογούνται απευθείας (f(x),a[y]: f(x),a[y]). Αγκύλες τυπώνονται με \{ και με \}, μυτερές παρενθέσεις με \langle και με \rangle (όχι απευθείας με < και >):

μυτερές παρενθέσεις (ορθά) \langle x,y \rangle x,y
μυτερές παρενθέσεις (λανθασμένα) <x,y> <x,y>

Εάν οι παρενθέσεις περικλείουν μεγαλύτερες εκφράσεις π. χ ένα κλάσμα, αυτό θα πρέπει να προμηνύεται στον κώδικα μέσω \left έκφραση \right ή μιας από τις ακόλουθες κατασκευές:

\left( \frac{x+2}{x^3+7} \right\rangle
(x+2x3+7

Το \left και το \right πρέπει να εμφανίζονται κατά ζεύγη και με τις σχετικές παρενθέσεις π. χ.\left( μαθ. έκφραση \right), ή \left\{ μαθ. έκφραση \right\}. Εάν από την μία πλευρά δεν επιθυμείται σημείο περιορισμού \left ή \right τότε γίνεται συνδυασμός με μία τελεία: \left. ομοίως \right.

\left. \frac{\partial V}{\partial x} \right\rbrace
Vx}

Για την ειδική περίπτωση της διακλάδωσης περιπτώσεων υπάρχει το cases βλ. άνωθι.

Σε ορισμένες περιπτώσεις η χρήση των \left και \right οδηγεί σε παρενθέσεις, που είναι δυσανάλογα μεγάλες ή μικρές. Σε τέτοια περίπτωση υπάρχει επιπλέον η δυνατότητα διαβάθμισης του μεγέθους μέσω \big, \Big, \bigg ή \Bigg. Η χρήση είναι ανάλογη με το \left και \right.

Κατάλογος συμβόλων περιορισμού

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
στρογγυλές παρενθέσεις (A) (A)
άγκιστρο [A]
\lbrack \rbrack
[A]
[]
αγκύλη \{ A\}
\lbrace \rbrace
{A}
{}
στρογγυλοποίηση προς τα κάτω \lfloor A \rfloor A
στρογγυλοποίηση προς τα άνω \lceil A \rceil A
μυτερές παρενθέσεις \langle A \rangle A
απόλυτη τιμή \left| A \right|
\vert
|A|
|
νόρμα \| A \|
\Vert
A
χρήση των \left. και\right.,
με μονόπλευρο περιορισμό:
\left. \frac AB \right\} \to X AB}X
κώχες (γωνίες) \ulcorner, \urcorner
\llcorner, \lrcorner

Χειρακτικά (manual) σύμβολα περιορισμού

Τα \mathopen και \mathclose καθιστούν δυνατή την χρήση χειρακτικών συμβόλων περιορισμού. Εφόσον π. χ. η άνω κάτω τελεία δεν προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί ως δυαδικός τελεστής αλλά ως περιορισμός τότε προσφέρεται η εξής σύνταξη:

Σύνταξη Εμφάνιση
foo\mathopen:a,b\mathclose:bar foo:a,b:bar
προς σύγκριση: foo:a,b:bar foo:a,b:bar

Μαθηματικά διαστήματα

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
κλειστό διάστημα [a,b] [a,b]
ανοικτό διάστημα (a,b)

{]a,b[}

(a,b)

]a,b[

ηµιανοικτό διάστημα [a,b)

{[a,b[}

[a,b)

[a,b[

Κατά την χρήση αγκίστρων ][ για τις ανοικτές πλευρές πρέπει επιπλέον να χρησιμοποιηθούν αγκύλες για να μην δημιουργηθούν λανθασμένα κενά.

Ογκώδεις εκφράσεις εντός παρενθέσεων

δύσμορφο: ( \frac{1}{2} ) εύμορφο: \left( \frac{1}{2} \right) ή \bigg(\frac 12\bigg)
δύσμορφο: (12) εύμορφο: (12) ή (12)

Διάφορες διαβαθμήσεις μεγέθους

\bigl( ... \bigr) (...)
\Bigl( ... \Bigr) (...)
\biggl( ... \biggr) (...)
\Biggl( ... \Biggr) (...)

λειτουργεί και το \big του οποίου όμως συνιστάται η αποφυγή.

Βέλη

Σύνταξη Εμφάνιση
\circlearrowleft \circlearrowright
\curvearrowleft \curvearrowright
\downarrow \uparrow
\downdownarrows \upuparrows
\Downarrow \Uparrow
\hookleftarrow \hookrightarrow
\leftarrow \rightarrow
\Leftarrow \Rightarrow
\leftarrowtail \rightarrowtail
\leftharpoondown \rightharpoondown
\leftharpoonup \rightharpoonup
\leftleftarrows \rightrightarrows
\leftrightarrow \Leftrightarrow
\leftrightarrows \rightleftarrows
\leftrightharpoons \rightleftharpoons
Σύνταξη Εμφάνιση
\leftrightsquigarrow \rightsquigarrow
\Lleftarrow \Rrightarrow
\longleftarrow \longrightarrow
\Longleftarrow \Longrightarrow
\longleftrightarrow
\Longleftrightarrow
\longmapsto \mapsto
\looparrowleft \looparrowright
\Lsh \Rsh
\multimap
\nearrow \nwarrow \searrow \swarrow
\nLeftarrow \nRightarrow
\nleftrightarrow \nLeftrightarrow
\restriction
\twoheadleftarrow \twoheadrightarrow
\updownarrow \Updownarrow

Διανυσματικά βέλη μπορούν να δημιουργηθούν μέσω \vec x: x.
Για τα υπόλοιπα βέλη βλέπε Εκθέτες και Δείκτες άνωθι.

Αποσιωποιητικά

Υπάρχουν σημασιολογικά αποσιωποιητικά:

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
δυαδικές πράξεις/σχέσεις a_1 + a_2 + \dotsb + a_n a1+a2++an
απαριθμήσεις („dots with commas“) 1, 2, \dotsc, n 1,2,,n
πολλαπλασιασμοί a_1 a_2\dotsm a_n a1a2an
ολοκληρώματα \int_{A_1}\int_{A_2}\dotsi\int_{A_n} A1A2An
λοιπά („other dots“) \square\dotso\square

Επίσης υπάρχουν συντακτικά αποσιωπητικά, των οποίων η χρήση συνιστάται μόνον εφόσον δεν υπάρχουν κατάλληλα σημασιολογικά:

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
διαγωνίως
( \iddots σε άλλη κλίση δεν παριστάνονται)
\ddots
κατακόρυφα \vdots
οριζόντια,μέσον A_{11} \cdots A_{1n} A11A1n
οριζόντια,κάτω \square \ldots \square

Διαγραμμίσεις

Περιγραφή Σύνταξη Εμφάνιση
διαγράμμιση (κάτω αριστερά πρός άνω δεξιά) \cancel {a} a
διαγράμμιση (άνω αριστερά πρός κάτω δεξιά) \bcancel {a} a
διαγράμμιση (σταυρωτά) \xcancel {a} a
διαγράμμιση με βέλος (κάτω αριστερά πρός άνω δεξιά) \cancelto {0}{a} a0

Παρεμβολή κενών διαστήματων

Για την χειρωνακτική ρύθμιση των κενών διαστημάτων το TeX παρέχει τις εξής εντολές:

Μέγεθος κενού Σύνταξη Περιγραφή Εμφάνιση
2 quad a \qquad b 2 quad ab
1 quad a \quad b 1 quad ab
κανονικό διάστημα a\ b ? a b
μεγάλο διάστημα a\;b 5/18 quad ab
μικρό διάστημα a\,b 3/18 quad ab
κανένα διάστημα ab 0 quad ab
μικρό αρνητικό διάστημα a\!b −3/18 quad ab

Το μήκος 1 quad αντιστοχεί σε 1 em.

Επιπλέον υπάρχει η δυνατότητα χαρακτηρισμού ως « σύνηθες μαθηματικό σύμβολο » για τον αυτόματο καθορισμό του παρεμβαλλομένου διαστήματος:

Περιγραφή Σύνταξη Παράδειγμα Εμφάνιση
σύνηθες μαθηματικό σύμβολο \mathord a+\mathord\downarrow
a+\downarrow
a+
a+
a\mathord=b
a=b
a=b
a=b

Κατακόρυφη στοίχιση

Μέσω της CSS-προεπιλογής

img.tex { vertical-align: middle; }

γίνεται κάθετη κεντρική στοίχιση π. χ.: i=NNsini

Χρώματα

Εξισώσεις μπορούν να περιέχουν χρώματα:

{ \color{Blue}x^2 } + { \color{Brown} 2x } - { \color{OliveGreen} 1 } x2+2x1
x_{1,2} = \frac{ -b \pm \sqrt{ \color{red} b^2-4ac } }{2a} x1,2=b±b24ac2a

CSS-Styles

Η ετικέτα <math> μπορεί να τροποιηθεί εμφανισιακά.

<math style="border: 1px blue; border-style: dashed; padding: 1em;">a^2+b^2=c^2</math> δίνει:


a2+b2=c2

Τι δεν γίνεται

  • Ειδικοί χαρακτήρες: Ειδικοί χαρακτήρες μπορούν να τεθούν σε \mbox \mbox{öäöß}=öäöß, αλλά όχι σε \text για άγνωστη αιτία.
  • Δυαδικοί τελεστές: \lhd, \rhd, \unlhd, \unrhd
  • Δυαδικές συγκρίσεις: \Join
  • Πολυδιάστα επικαμπύλια ολοκληρώματα: \oiint, και παρακάμψεις όπως
    V𝐃d𝐀=Q(V) ή
    V𝐃d𝐀=Q(V)
    καθώς και ο κώδικας αυτών
    \iint_{\partial V}\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\;\;\;\subset\!\supset \mathbf D\;\cdot\mathrm{d}\mathbf A = Q(V)
    είναι δυσανάγνωστα και σε μορφή κειμένου (text-style) επιπλέον δυσδιάκριτα V𝐃d𝐀=Q(V).
  • Κενό-φάντασμα: \hphantom, \vphantom, \phantom
  • Άρνηση (negation): \not\preqeq, \not\sym, \not\succec.
  • Ελληνικοί χαρακτήρες: Ελληνικοί μικροί χαρακτήρες αποτυπώνονται μόνον πλάγια και όχι ορθά. Τα \mathrm και \mathit οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα.
  • Εβραϊκοί χαρακτήρες: Μόνον τα πρώτα γράμματα είναι δυνατά \chet, \zayin, \waw, ... τα άλλα όχι
  • Βέλη: \leadsto
  • Βέλη ισορροπίας \rightleftharpoons με μεταβλητές πάνω και κάτω \xrightleftharpoons{άνω}{κάτω}. Feature Request: chemarr package
  • Ορισμός επιπλέον χρωμάτων: \definecolor
  • Σύμβολα συνόλων με απλή γραμμή:
Λειτουργία Αντικαθίσταται με Εμφάνιση Διαφορά
\mathds ή \mathbbm \mathbb Οι χαρακτήρες εχούν τα διπλά ίχνη αλλού σε σχέση με IN
  • Λοιπά αποσιωποιητικά: \iddots
  • Παρενθέσεις και σύμβολα περιορισμού:
Λειτουργία Αντικαθίσταται με Εμφάνιση Μειονέκτημα
\lvert A\rvert \vert A \vert |A| λανθασμένο κενό, π. χ. σε |a|
\lVert A\rVert \Vert A \Vert A
\interleave A\interleave |||A||| |||A||| λανθασμένο κενό
\left\bbracket B \right\bbracket [\![ B ]\!] [[B]] δεν κλιμακώνεται με \left και \right
Επιπλέον: \lgroup, \rgroup, \lmoustache, \rmoustache.
  • Λοιπά:
Λειτουργία Αντικαθίσταται με Εμφάνιση Μειονέκτημα
\unit{nF} \mathrm{nF}, \text{Text} nF,Text μη σημασιολογικό
\text{\"u} ή \mathrm{ \ddot u} \mbox{ü} ü
\sum_{\substack{0<i<m\\0<j<n}}P(i,j) ή
\sum_{\begin{subarray}{l}0<i<m\\ 0<j<n\end{subarray}}P(i,j)
\sum_{0\le i\le m\atop 0<j<n}P(i,j) 0im0<j<nP(i,j)

όχι τόσο ευέλικτο

\permil {}^{0\!}\!/\!_{00} 0/00 το σύμβολο ‰ είναι πιο ωραίο
\textdegree, \degree (και \textcelsius, \celsius) ^\circ μη σημασιολογικό

Παραδείγματα

Τετραγωνική εξίσωση

x1,2=b±b24ac2a

<math>x_{1,2} = \frac{-b \pm \sqrt{b^2-4ac} }{2a}</math>

Ογκώδες κλάσμα και παρένθεση

2=((3x)23x)

<math>2 = \left( \frac{\left( 3-x \right) \cdot 2}{3-x} \right)</math>
Snew=Sold+(5T)22

<math>S_\text{new} = S_\text{old} + \frac{\left( 5-T \right) ^2} 2</math>

Ολοκληρώματα

axasf(y)dyds=axf(y)(xy)dy

<math>\int_a^x \int_a^s f(y)\,\mathrm dy\,\mathrm ds
=\int_a^x f(y)(x-y)\,\mathrm dy</math>

ή εναλλακτικά σε πλάγια γραφή: axasf(y)dyds=axf(y)(xy)dy

<math>\int_a^x \int_a^s f(y)\,dy\,ds
=\int_a^x f(y)(x-y)\,dy</math>

Αθροίσματα

m=1n=1m2n3m(m3n+n3m)

<math>\sum_{m=1}^\infty \sum_{n=1}^\infty
\frac{m^2n}{3^m \left( m3^n + n3^m \right) }</math>

Παράγωγοι

u+p(x)u+q(x)u=f(x),x>a

<math>u'' + p(x)u' + q(x)u = f(x), \quad x > a</math>

Μιγαδικοί αριθμοί

z=a+ib ή z=a+ib,|z¯n|=|z|n,arg(zn)=narg(z)

<math>z=a+ib \text{ ή } z=a+\mathrm ib, \quad |\bar z^n| = |z|^n, \quad \arg(z^n) = n \arg(z)</math>

Ολοκληρωτική εξίσωση

ϕn(κ)=14π2κ20sin(κR)κRR[R2Dn(R)R]dR

<math>\phi_n(\kappa) = \frac{1}{4\pi^2\kappa^2} \int_0^\infty
\frac{\sin(\kappa R)}{\kappa R} \frac{\partial}{\partial R}
\left[ R^2 \frac{\partial D_n(R)}{\partial R} \right]\mathrm dR</math>

Προτιθέμενος δείκτης

pFq(a1,,ap;c1,,cq;z)=n=0(a1)n(ap)n(c1)n(cq)nznn!

<math>{}_pF_q(a_1, \ldots, a_p; c_1, \ldots, c_q; z) =
\sum_{n=0}^\infty \frac{(a_1)_n \cdots (a_p)_n}{(c_1)_n \cdots (c_q)_n} \frac{z^n}{n!} \,</math>

Επιπλέον δείγμα

ϕn(κ)=0,033Cn2κ11/3,1L0κ1l0

<math>\phi_n(\kappa) = 0{,}033 C_n^2 \kappa^{-11/3}, \quad
\frac{1}{L_0} \ll \kappa \ll \frac{1}{l_0}\,</math>

Διασυνδέσεις