Βοήθεια:TeX εκτενώς
Μια συνοπτική παρουσίαση για το πώς γράφουμε μαθηματικούς τύπους στην Βικιπαίδεια θα βρείτε στην σελίδα Βοήθεια:Μαθηματικοί τύποι TeX.
Από τον Ιανουάριο του 2003 υπάρχει η δυνατότητα απεικόνισης μαθηματικών τύπων μέσω TeX-Markup. Παράγεται είτε εικόνα-PNG είτε απλός κώδικας HTML, αναλόγως με την πολυπλοκότητα της μαθηματικής έκφρασης. Στις προτιμήσεις χρήστη πρέπει να επιλεχθεί στον στηλοθέτη (tab) TeX PNG ή HTML. Εφόσον αυτό μελλοντικά υποστηρίζεται από τους φυλλομετρητές θα υπάρχει η δυνατότητα παραγωγής enhanced HTML ή ακόμα και μια γλώσσα XML για μαθηματικές εκφράσεις: η MathML
Οι τύποι περικλείονται σε <math>-ετικέτες π. χ.: <math>3\vec x+3</math> δίνει: . Μέχρι στιγμής παρατηρούνται ορισμένα προβλήματα στην παρουσίαση εντός συνεχούς κειμένου, καθώς η γραφή είναι πολύ μεγάλη και η στοίχιση (align) δεν είναι ενιαία.
Αλλαγές σειράς εντός των math-ετικετών μπορεί να είναι εύχρηστες για την διακριτότητα του κείμενου κατά την συγγραφή δεν εμφανίζονται όμως στην παράγωγη εικόνα. Μέσω ειδικών TeX-συμβόλων (βλ.κάτωθι) είναι δυνατή η αλλαγή σειράς και σε αυτήν την περίπτωση.
Εντός ενός τομέα math επιτρέπεται μόνον η χρήση χαρακτήρων από την κώδικα αναπαράστασης ASCII, όχι όμως Βικισύνταξη όπως text. Εντός του \mbox είναι εμφανίσιμα και κείμενα με ειδικούς χαρακτήρες και με κενά. Η χρήση ειδικών χαρακτήρων μέσω ονοματισμένων οντοτήτων (αγγλ. named enities) ή σε αριθμητική Unicode-σημειογραφία δεν είναι δυνατή.
Καλό είναι οι μαθηματικοί τύποι να πλαισιώνονται πάντοτε από επεξηγηματικό κείμενο. Αυτό συνεισφέρει στην κατανόηση, διότι στην βιβλιογραφία συχνά χρησιμοποιούνται διαφορετικά σύμβολα για στην πραγματικότητα ταυτόσημες διατυπώσεις.
Γενικά
Παράμετροι
Οι παράμετροι στο TeX περικλείονται με αγκύλη {} π. χ.
| Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|
x^{a+b}
|
|
\overline{AB}
|
|
\frac{x+y}{xy}
|
Εξαίρεση αποτελεί η ενδεχόμενη παράμετρος
\xrightarrow ή \sqrt):
A \xrightarrow[\kappa \acute {\alpha} \tau \omega]{ \acute {\alpha} \nu \omega} B
που περικλείεται π. χ. από άγκιστρο []:
.
Άλλη εξαίρεση αποτελούν τμήματα που εισάγονται με \begin και λήγουν με \end π. χ:
\begin{pmatrix} x & y \\ z & v \end{pmatrix}για .
Όταν μια παράμετρος αποτελείται μόνον από ένα ψηφίο οι αγκύλες μπορούν να παραλειφθούν:
| Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|
x^a
|
|
\overline A
|
|
\frac{x+y}2
|
|
\frac 12 ή και \frac 1 2
|
Επίσης μπορούν να παραλειφθούν εφόσον η παράμετρος αποτελείται από μία εντολή:
| Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|
x_\text{max}
|
Το κόμμα ως υποδιαστολή στα δεκαδικά ψηφία
Το κόμμα στο LaTeX είναι προκαθορισμένο ως σημείο απαρίθμησης. Για να εκληφθεί ως δεκαδική υποδιαστολή εισάγεται σε μεγάλες παρενθέσεις.
| αριθμός με κόμμα (ορθά) | 3{,}14
|
|
| αριθμός με κόμμα (λανθασμένα) | 3,14
|
Ενσωματωμένοι τύποι
Ένας μαθηματικός χαρακτήρας ή ένας σύντομος τύπος ενσωματώνεται απευθείας στο ρέον κείμενο. Στην έκφραση δεν υφίσταται πρόβλημα. Στις περιπτώσεις
- Κλάσματος ,
- Συμβόλου ολοκληρώματος ή
- Συμβόλου αθροίσματος
προφανώς το πρόβλημα είναι το μεγάλο ύψος των συμβόλων αυτών. Αυτό διορθώνεται με την εντολή \textstyle. Η εντολή μπορεί να αναγραφεί στην έναρξη των περικειμένων math και τα μεγάλα σύμβολα εμφανίζονται μικρότερα ή διαφορετικά π. χ.
:<math>\textstyle \int_a^b</math>
εμφανίζεται ως . Εφόσον αποσκοπείται η εμφάνιση ενός κλάσματος αυτό μπορεί αντί για <math>\textstyle \frac{a}{b}</math> να γραφεί εναλλακτικά και <math>\tfrac{a}{b}</math>. Και στις δύο περιπτώσεις λαμβάνουμε .
Εσοχή
Στην μαθηματική συγγραφή οι εκτενείς τύποι συνηθίζεται να βρίσκονται σε εσοχή. Αυτό επιτυγχάνεται με τοποθέτηση σε νέα σειρά και πρόθεση μιας άνω-κάτω τελείας π. χ.
:<math>x=f(y^2+2).</math>
εμφανίζεται ως:
Για εσέχοντες τύπους σε απαριθμήσεις με * ή #, συνιστάται η εξής κατασκευή:
* Κείμενο μετά το πρώτο σύμβολο απαρίθμησης, που ακολουθείται από εσέχων τύπο<br /><math style="margin-left:2em"> x=f(y^3-5) </math><br />μπορούν να ακολουθούν κι άλλες πληροφορίες. * Κείμενο μετά το δεύτερο σύμβολο απαρίθμησης.
Το αποτέλεσμα είναι
- Κείμενο μετά το πρώτο σύμβολο απαρίθμησης, που ακολουθείται από από εσέχων τύπο
μπορούν να ακολουθούν κι άλλες πληροφορίες. - Κείμενο μετά το δεύτερο σύμβολο απαρίθμησης.
Επειδή εσέχοντες τύποι συχνά αποδίδονται ως εικόνα, τα σημεία στίξης είναι καλό να βρίσκονται εντός των <math>-ετικετών, ενώ στο ρέον κείμενο εκτός.
TeX σε επικεφαλίδες
Σε επικεφαλίδες θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση TeX, διότι είναι αδύνατη η εμφάνιση στα περιεχόμενα. Εφόσον είναι αδύνατη η αποφυγή, να επιχειρηθεί πρώτα η παρουσίαση μέσω HTML style. Για παράδειγμα η έκφραση (<math>L^2([a,b])</math>) θα μπορούσε να γραφεί ως L2([a,b]) (''L''<sup>2</sup>([''a'',''b''])). Στο ρέον κείμενο δεν είναι επιθυμητός αυτός ο τρόπος.
Εξαναγκασμός παραγωγής PNG
Για την εξαναγκαστική παραγωγή PNG αναγράφεται \!\, οπουδήποτε εντός του τύπου. Πρόκειται περί ενός αρνητικού λεπτού κενού (thin space), ακολουθουμένου από ένα θετικό λεπτό κενό. Τα δύο κενά αλληλοακυρώνονται οπότε δεν προκύπτουν ανεπιθύμητα διαστήματα. Για την εμφάνιση ως PNG και στους χρήστες που έχουν επιλέξει στις προτιμήσεις «Αν είναι δυνατό HTML αλλιώς PNG» είναι απαραίτητο το \!\, να μην βρίσκεται στην αρχή ή το τέλος του τύπου, διότι εκεί αγνοούνται τα whitespaces.
Η εξαναγκαστική παραγωγή PNG συνιστάται μόνον σε περιπτώσεις που θα επακολουθούσε απώλεια πληροφοριών, π. χ. στην παράγωγο της συνάρτησης , δηλ. στην οποία δεν αποτυπώνεται σωστά το σύμβολο παραγώγισης (οξεία):
| HTML | PNG |
|---|---|
| f' |
Παράδειγμα
| Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|
<math>f'</math>
|
|
<math>f\!\,'</math>
|
|
<math>f^\prime</math>
|
Κείμενο και γραμματοσειρές
To TeX επιτρέπει μόνον την χρήση χαρακτήρων ASCII.
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| προκαθορισμένο | abcABC123\Omega\omega
|
|
| κείμενο, λέξεις και τμήμα λέξης | Γράμματα που δεν αναπαραστούν μεταβλητή τίθενται σε \text{...} (απαρχαιωμένο: {\rm ...}) ώστε να έχουν το σωστό μέγεθος: U_\text{σύνολο}
|
|
| ορθά (roman) | \mathrm{abcABC123\Omega\omega\ddot a}\mathrm{abcABC123\Omega\omega\,}απαρχαιωμένο: {\rm abcABC123\Omega\omega}
|
|
| έντονα (boldface) και ορθά (μόνον λατινικοί χαρακτήρες, αριθμ. ψηφία και κεφαλαίοι ελληνικοί χαρακτήρες) |
\mathbf{abcABC123\Omega\omega}
|
|
| έντονα (όλοι οι χαρακτήρες) |
\boldsymbol{abcABC123\Omega\omega}
|
|
| πλάγια(italic) | \mathit{abcABC123\Omega\omega}\mathit{abcABC123\Omega\omega\,}απαρχαιωμένο: {\it abcABC123\Omega\omega}
|
|
| χωρίς ακρέμονες (sans serif) | \mathsf{abcABC123\Omega\omega}
|
|
| Courier | \mathtt{abcABC123\Omega\omega}
|
|
| Fraktur | \mathfrak{abcABC123}
|
|
| όλοι οι χαρακτήρες: |
| |
| καλλιγραφικά σύμβολα | \mathcal ?? = κεφαλαία
|
|
| σύνολα αριθμών και διάφοροι ειδικοί χαρακτήρες | \mathbb ?? = κεφαλαίασυπληρωματικά διάφορες συντομεύσεις: |
|
\Bbbk
|
||
| φανταστικό και πραγματικό μέρος | \Im \Reκαλύτερα: \operatorname{Im} \operatorname{Re}
|
|
| εβραϊκά: | \daleth \gimel \beth \aleph
|
|
| ονόματα συναρτήσεων | \sin (x+y), \sin xεφόσον δεν υπάρχει: \operatorname{arsinh} x
|
, |
Ελληνικοί χαρακτήρες
| Σύνταξη (μικρά γράμματα) | Εμφάνιση (html/tex) | Σύνταξη (κεφαλαία) | Εμφάνιση (html/tex) |
|---|---|---|---|
\alpha
|
\Alpha
|
||
\beta
|
\Beta
|
||
\gamma
|
\Gamma
|
||
\delta
|
\Delta
|
||
\epsilon
|
|
\Epsilon
|
|
\zeta
|
\Zeta
|
||
\eta
|
\Eta
|
||
\theta
|
|
\Theta
|
|
\iota
|
\Iota
|
||
\kappa
|
|
\Kappa
|
|
\lambda
|
\Lambda
|
||
\mu
|
\Mu
|
||
\nu
|
\Nu
|
||
\xi
|
\Xi
|
||
\omicron
|
\Omicron
|
||
\pi
|
|
\Pi
|
|
\rho
|
|
\Rho
|
|
\sigma
|
|
\Sigma
|
|
\tau
|
\Tau
|
||
\upsilon
|
\Upsilon
|
||
\phi
|
|
\Phi
|
|
\chi
|
\Chi
|
||
\psi
|
\Psi
|
||
\omega
|
\Omega
|
Ειδικοί χαρακτήρες στο TeX
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| παράγωγοι | \nabla, \partial, \mathrm dx ή dx, \dot x, \ddot x
|
ή |
| μοίρες | 360^\circ
|
|
| μοίρες στον παρονομαστή (δύσμορφο) | \frac{\pi}{180^\circ} = 1
|
|
| μοίρες στον παρονομαστή (εύμορφο) | \frac{\pi}{\displaystyle 180^\circ} = 1
|
|
| λεπτά μοίρας | 10^\prime
|
|
| δευτερόλεπτα μοίρας | 3^{\prime\prime}
|
|
| βαθμοί Κελσίου | 100\,^{\circ}\mathrm{C}
|
|
| διάμετρος, μέση τιμή | \varnothing
|
|
| κενό σύνολο | \emptyset
|
|
| λοιπά (επιλογή) | \&
|
|
\angle \measuredangle \sphericalangle
|
||
\backslash \diagdown \diagup
|
||
\empty \infty
|
||
\prime \backprime \# \surd \hbar \imath \jmath \wp \ell \mho
|
||
\bot \top \Box \blacksquare \Diamond \lozenge \blacklozenge \triangle \blacktriangle \blacktriangledown \bigstar
|
||
\clubsuit \heartsuit \spadesuit \diamondsuit
|
||
\circledS
|
||
\flat, \natural, \sharp
|
Σειρές (array), Πίνακες και Μητρώα
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| σειρές (array) | \begin{array}{ccc}
|
|
| πίνακες (συντακτικοί) | \begin{array}{|c|c||c|}
|
|
| πίνακες (μαθηματικοί)/ μητρώα |
\begin{matrix} x & y \\ z & v \end{matrix}
|
|
\bigl( \begin{smallmatrix} a&b \\ c&d \end{smallmatrix} \bigr)
|
||
\begin{pmatrix} x & y \\ z & v \end{pmatrix}
|
||
\begin{bmatrix} 0 & 1\\ 2 & 3 \end{bmatrix}
|
||
\begin{Bmatrix} x & y \\ z & v \end{Bmatrix}
|
||
\begin{vmatrix} x & y \\ z & v \end{vmatrix}
|
||
\begin{Vmatrix} x & y \\ z & v \end{Vmatrix}
|
Μαθηματικά σύμβολα
Δυαδικοί τελεστές, σχέσεις και συγκρίσεις
Σημείωση: Μην χρησιμοποιείτε την κάτωθι μέθοδο \mathcal{μικρό γράμμα ή αριθμός }.
|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Εκθέτες και δείκτες
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| εκθέτης | a^2
|
|
| δείκτης | a_2
|
|
| διαδοχικοί εκθέτες | {a^3}^4
|
|
| διαδοχικοί δείκτες | {(\mathrm{NH}_3)}_2
|
|
| ομαδοποιήση | a^{2+2}
|
|
a_{i, j}
|
||
| απλός συνδυασμός εκθέτη-δείκτη | τόσο το x_2^3 όσο και το x^3_2 δίνουν
|
|
| διαδοχικός συνδυασμός εκθέτη-δείκτη | {x_2}^3{x^3}_2
|
|
| πρόθεση εκθέτη και δείκτη | {}^4_2\mathrm{He}
|
|
| παράγωγος γενικά | x' ή x^\primeλανθασμένο: x\prime
|
λανθασμένο: |
| χρονική παράγωγος | \dot{x} ή \ddot{x}
|
ή |
| παράγωγος σε σημείο | \left. \frac{df}{dx} \right|_{x_0} ή\left. \frac{\mathrm df}{\mathrm dx} \right|_{x_0}
|
ή |
| σύμβολο αθροίσματος | \sum_{k=1}^N k^2
|
|
| σύμβολο αθροίσματος (συνεπτυγμένο για ρέον κείμενο) | \sum\nolimits_{k=1}^N k^2
|
|
| σύμβολο αθροίσματος σε περισσότερες σειρές | \sum_{k\in M,\atop k>5} k
|
|
| γινόμενο | \prod_{i=1}^N x_i
|
|
| γινόμενο σε ρέον κείμενο | \prod\nolimits_{i=1}^N x_i
|
|
| ρίζα | \sqrt{2} \approx 1{,}4
|
|
\sqrt[n]{x}
|
||
| ένωση συνόλων | \bigcup_{\lambda\in\Lambda} A_\lambda
|
|
| τομή συνόλων | \bigcap_{\lambda\in\Lambda} A_\lambda
|
|
| όριο | \lim_{n \to \infty}x_n
|
|
| εκθετικές συναρτήσεις | \mathrm e^{-\alpha x^2} („e“ ορθό)
|
|
e^{-\alpha x^2} („e“ πλάγιο)
|
||
σε πολύπλοκους εκθέτες:\exp\left(-\frac {1}{2}\left(\frac{x-\mu}\sigma\right)^2\right)
|
||
| ολοκλήρωμα (συνεπτυγμένο για εξοικονόμηση χώρου) | \int_{-N}^N \mathrm e^x\,\mathrm dx
|
|
\int_{-N}^N e^x\,dx
|
||
| ολοκλήρωμα (όρια άνω και κάτω του συμβόλου) | \int\limits_{-N}^N
|
|
| ερμιτιανός συζυγής (ή προσαρτημένος) πίνακας | A^\dagger
|
|
| ανάστροφος πίνακας | A^T, A^{\mathrm T}, A^{\mathsf T} ή A^\top
|
, , ή |
| συμπληρωματικός πίνακας (θεωρία συνόλων) | A^C, A^{\mathrm C} ή A^{\mathsf C}
Οι σπανιότερες διατυπώσεις |
, ή
|
| διάταξη εκατέρωθεν | \sideset{_m^n}{_s^e}\prod_a^b
|
|
| διάταξη κάτωθεν | \underset{x}{y}
|
|
| διάταξη άνωθεν | \overset{x}{y}
|
|
\stackrel{\mathrm{def}}= (για σχέσεις)
|
||
| βέλη με επιγραφές | \xrightarrow\alpha ή πιο σύνθεταA \xleftarrow[P+1]{n+\mu-1} B \xrightarrow[T]{n\pm i-1} C
|
ή |
Παρατήρηση:
Το e των εκθετικών και το d των διαφορικών εξισώσεων μπορούν να γραφούν είτε πλάγια, είτε ορθά, αρκεί αυτό να γίνεαται ενιαία σε ένα λήμμα.
Γραμμές,βέλη κ.τ.λ. άνω ή κάτω των όρων
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| υπεργράμμιση | \overline {...}
|
|
| υπογράμμιση | \underline {...}
|
|
| διπλή υπογράμμιση | \underline{\underline{...}}
|
|
| άνω βέλος με δεξιά φορά | \overrightarrow {...}
|
|
| άνω βέλος με αριστερή φορά | \overleftarrow {...}
|
|
| πίλος (hat) | \widehat {...}
|
|
| αγκύλες έκτασης άνω | \overbrace {ABC} με επιγραφή \overbrace {ABC}^{123}
|
με επιγραφή |
| αγκύλες έκτασης κάτω | \underbrace {ABC} με επιγραφή \underbrace {ABC}_{123}
|
με επιγραφή |
Λογικοί ποσοδείκτες
Παρατήρηση: Η χρήση ποσοδεικτών περιορίζει την αναγωσιμότητα για το ευρύ κοινό. Η χρήση τους καλό είναι να περιορίζεται.
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| για κάθε | \forall x \, A(x)
|
|
| υπάρχει τουλάχιστον ένα | \exists x \, A(x)
|
|
| δεν υπάρχει | \nexists x \, A(x)
|
|
| εναλλακτικά (σπανίως εν χρήσει): | ||
| για κάθε | \bigwedge_x A(x)
|
|
| υπάρχει ένα | \bigvee_x A(x)
|
|
Μαθηματικά μικροσημεία
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| διανυσματικό βέλος | \vec a
|
|
| παράγωγος γενικά | a' ή a^\prime
|
|
| χρονική παράγωγος | \dot a
|
|
| δεύτερη χρονική παράγωγος | \ddot a
|
|
| χρονική παράγωγος διανύσματος | \dot{\vec a}
|
|
| παύλα (μέση τιμή) | \bar a
|
|
| υπεργράμμιση (συμπλήρωμα ή συζυγία) | \overline a
|
|
| υπογράμμιση | \underline a
|
|
| διπλή υπογράμμιση | \underline{\underline a}
|
|
| περισπωμένη | \tilde a
|
|
| πίλος(hat) | \hat a
|
|
| βαρεία | \grave a
|
|
| οξεία | \acute a
|
|
| αντίπιλος (inverted hat,háček ή caron) | \check a
|
|
| βραχύ (breve) | \breve a
|
|
| μη | a\!\!\!/
|
Ονόματα συναρτήσεων
|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Παρατήρηση για ονόματα συναρτήσεων
| συναρτήσεις (ορθά) | \sin x + \ln y + \operatorname{supp} \, z
|
|
| συναρτήσεις (λανθασμένα) | sin x + ln y + supp z
|
Άνω κάτω τελεία στα πεδία ορισμού
Για αυτόν τον σκοπό υπάρχει η εντολή \colon:
| ορθό διάστημα | f\colon \R \to \R
|
|
| λανθασμένο πολύ μεγάλο διάστημα | f: \R \to \R
|
|
| ορθά διαστήματα μεταξύ των „:“ | a:b:c = d:e:f
|
(HTML), (PNG) |
Κλάσματα και διωνυμικοί συντελεστές
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| κλάσματα | \frac{2}{4} απαρχαιωμένο: {2 \over 4}
|
|
| απλά κλάσματα σε ρέον κείμενο:
|
||
\dfrac{2}{3}
|
||
| διωνυμικοί συντελεστές | \binom{n}{k} απαρχαιωμένο: {n \choose k}
|
|
\dbinom{n}{k}
|
||
| σε ρέον κείμενο:
|
Ολοκληρώματα
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| ολοκλήρωμα | \int_{-N}^N
|
|
\int\limits_{-N}^N
|
||
| πολλαπλό ολοκλήρωμα | \iint_a^b \iiint_a^b \iiiint_a^b
|
|
| επικαμπύλιο ολοκλήρωμα | \oint_c
|
Εξισώσεις σε πολλαπλές σειρές
| Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|
\begin{align}
|
|
\begin{alignat}{2}
|
Διακλαδώσεις περιπτώσεων
| Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|
f(n)=\begin{cases}
|
Παρενθέσεις και σημεία περιορισμού
Στρογγυλές παρενθέσεις και άγκιστρα ως επί το πλείστον πληκτρολογούνται απευθείας (f(x),a[y]: ). Αγκύλες τυπώνονται με \{ και με \}, μυτερές παρενθέσεις με \langle και με \rangle (όχι απευθείας με < και >):
| μυτερές παρενθέσεις (ορθά) | \langle x,y \rangle
|
|
| μυτερές παρενθέσεις (λανθασμένα) | <x,y>
|
Εάν οι παρενθέσεις περικλείουν μεγαλύτερες εκφράσεις π. χ ένα κλάσμα, αυτό θα πρέπει να προμηνύεται στον κώδικα μέσω \left έκφραση \right ή μιας από τις ακόλουθες κατασκευές:
\left( \frac{x+2}{x^3+7} \right\rangle
Το \left και το \right πρέπει να εμφανίζονται κατά ζεύγη και με τις σχετικές παρενθέσεις π. χ.\left( μαθ. έκφραση \right), ή \left\{ μαθ. έκφραση \right\}. Εάν από την μία πλευρά δεν επιθυμείται σημείο περιορισμού \left ή \right τότε γίνεται συνδυασμός με μία τελεία: \left. ομοίως \right.
\left. \frac{\partial V}{\partial x} \right\rbrace
Για την ειδική περίπτωση της διακλάδωσης περιπτώσεων υπάρχει το cases βλ. άνωθι.
Σε ορισμένες περιπτώσεις η χρήση των \left και \right οδηγεί σε παρενθέσεις, που είναι δυσανάλογα μεγάλες ή μικρές. Σε τέτοια περίπτωση υπάρχει επιπλέον η δυνατότητα διαβάθμισης του μεγέθους μέσω \big, \Big, \bigg ή \Bigg. Η χρήση είναι ανάλογη με το \left και \right.
Κατάλογος συμβόλων περιορισμού
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| στρογγυλές παρενθέσεις | (A)
|
|
| άγκιστρο | [A]\lbrack \rbrack
|
|
| αγκύλη | \{ A\}\lbrace \rbrace
|
|
| στρογγυλοποίηση προς τα κάτω | \lfloor A \rfloor
|
|
| στρογγυλοποίηση προς τα άνω | \lceil A \rceil
|
|
| μυτερές παρενθέσεις | \langle A \rangle
|
|
| απόλυτη τιμή | \left| A \right|\vert
|
|
| νόρμα | \| A \|\Vert
|
|
χρήση των \left. και\right., με μονόπλευρο περιορισμό: |
\left. \frac AB \right\} \to X
|
|
| κώχες (γωνίες) | \ulcorner, \urcorner
|
Χειρακτικά (manual) σύμβολα περιορισμού
Τα \mathopen και \mathclose καθιστούν δυνατή την χρήση χειρακτικών συμβόλων περιορισμού. Εφόσον π. χ. η άνω κάτω τελεία δεν προβλέπεται να χρησιμοποιηθεί ως δυαδικός τελεστής αλλά ως περιορισμός τότε προσφέρεται η εξής σύνταξη:
| Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|
foo\mathopen:a,b\mathclose:bar
|
|
προς σύγκριση: foo:a,b:bar
|
Μαθηματικά διαστήματα
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| κλειστό διάστημα | [a,b]
|
|
| ανοικτό διάστημα | (a,b)
|
|
| ηµιανοικτό διάστημα | [a,b)
|
|
Κατά την χρήση αγκίστρων ][ για τις ανοικτές πλευρές πρέπει επιπλέον να χρησιμοποιηθούν αγκύλες για να μην δημιουργηθούν λανθασμένα κενά.
Ογκώδεις εκφράσεις εντός παρενθέσεων
δύσμορφο: ( \frac{1}{2} )εύμορφο: \left( \frac{1}{2} \right)ή\bigg(\frac 12\bigg)δύσμορφο: εύμορφο: ή
Διάφορες διαβαθμήσεις μεγέθους
\bigl( ... \bigr)\Bigl( ... \Bigr)\biggl( ... \biggr)\Biggl( ... \Biggr)
λειτουργεί και το \big του οποίου όμως συνιστάται η αποφυγή.
Βέλη
|
|
Διανυσματικά βέλη μπορούν να δημιουργηθούν μέσω \vec x: .
Για τα υπόλοιπα βέλη βλέπε Εκθέτες και Δείκτες άνωθι.
Αποσιωποιητικά
Υπάρχουν σημασιολογικά αποσιωποιητικά:
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| δυαδικές πράξεις/σχέσεις | a_1 + a_2 + \dotsb + a_n
|
|
| απαριθμήσεις („dots with commas“) | 1, 2, \dotsc, n
|
|
| πολλαπλασιασμοί | a_1 a_2\dotsm a_n
|
|
| ολοκληρώματα | \int_{A_1}\int_{A_2}\dotsi\int_{A_n}
|
|
| λοιπά („other dots“) | \square\dotso\square
|
Επίσης υπάρχουν συντακτικά αποσιωπητικά, των οποίων η χρήση συνιστάται μόνον εφόσον δεν υπάρχουν κατάλληλα σημασιολογικά:
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| διαγωνίως ( \iddots σε άλλη κλίση δεν παριστάνονται) |
\ddots
|
|
| κατακόρυφα | \vdots
|
|
| οριζόντια,μέσον | A_{11} \cdots A_{1n}
|
|
| οριζόντια,κάτω | \square \ldots \square
|
Διαγραμμίσεις
| Περιγραφή | Σύνταξη | Εμφάνιση |
|---|---|---|
| διαγράμμιση (κάτω αριστερά πρός άνω δεξιά) | \cancel {a}
|
|
| διαγράμμιση (άνω αριστερά πρός κάτω δεξιά) | \bcancel {a}
|
|
| διαγράμμιση (σταυρωτά) | \xcancel {a}
|
|
| διαγράμμιση με βέλος (κάτω αριστερά πρός άνω δεξιά) | \cancelto {0}{a}
|
Παρεμβολή κενών διαστήματων
Για την χειρωνακτική ρύθμιση των κενών διαστημάτων το TeX παρέχει τις εξής εντολές:
| Μέγεθος κενού | Σύνταξη | Περιγραφή | Εμφάνιση |
|---|---|---|---|
| 2 quad | a \qquad b
|
2 quad | |
| 1 quad | a \quad b
|
1 quad | |
| κανονικό διάστημα | a\ b
|
? | |
| μεγάλο διάστημα | a\;b
|
5/18 quad | |
| μικρό διάστημα | a\,b
|
3/18 quad | |
| κανένα διάστημα | ab
|
0 quad | |
| μικρό αρνητικό διάστημα | a\!b
|
−3/18 quad |
Το μήκος 1 quad αντιστοχεί σε 1 em.
Επιπλέον υπάρχει η δυνατότητα χαρακτηρισμού ως « σύνηθες μαθηματικό σύμβολο » για τον αυτόματο καθορισμό του παρεμβαλλομένου διαστήματος:
| Περιγραφή | Σύνταξη | Παράδειγμα | Εμφάνιση |
|---|---|---|---|
| σύνηθες μαθηματικό σύμβολο | \mathord
|
a+\mathord\downarrowa+\downarrow
|
|
a\mathord=ba=b
|
Κατακόρυφη στοίχιση
Μέσω της CSS-προεπιλογής
img.tex { vertical-align: middle; }
γίνεται κάθετη κεντρική στοίχιση π. χ.:
Χρώματα
Εξισώσεις μπορούν να περιέχουν χρώματα:
{ \color{Blue}x^2 } + { \color{Brown} 2x } - { \color{OliveGreen} 1 }
|
|
x_{1,2} = \frac{ -b \pm \sqrt{ \color{red} b^2-4ac } }{2a}
|
CSS-Styles
Η ετικέτα <math> μπορεί να τροποιηθεί εμφανισιακά.
<math style="border: 1px blue; border-style: dashed; padding: 1em;">a^2+b^2=c^2</math>
δίνει:
Τι δεν γίνεται
- Ειδικοί χαρακτήρες: Ειδικοί χαρακτήρες μπορούν να τεθούν σε
\mbox\mbox{öäöß}=, αλλά όχι σε\textγια άγνωστη αιτία. - Δυαδικοί τελεστές:
\lhd,\rhd,\unlhd,\unrhd - Δυαδικές συγκρίσεις:
\Join - Πολυδιάστα επικαμπύλια ολοκληρώματα:
\oiint, και παρακάμψεις όπως
ή
καθώς και ο κώδικας αυτών\iint_{\partial V}\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\!\;\;\;\subset\!\supset \mathbf D\;\cdot\mathrm{d}\mathbf A = Q(V)
είναι δυσανάγνωστα και σε μορφή κειμένου (text-style) επιπλέον δυσδιάκριτα . - Κενό-φάντασμα:
\hphantom,\vphantom,\phantom - Άρνηση (negation):
\not\preqeq,\not\sym,\not\succec. - Ελληνικοί χαρακτήρες: Ελληνικοί μικροί χαρακτήρες αποτυπώνονται μόνον πλάγια και όχι ορθά. Τα
\mathrmκαι\mathitοδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα. - Εβραϊκοί χαρακτήρες: Μόνον τα πρώτα γράμματα είναι δυνατά
\chet,\zayin,\waw, ... τα άλλα όχι - Βέλη:
\leadsto - Βέλη ισορροπίας \rightleftharpoons με μεταβλητές πάνω και κάτω
\xrightleftharpoons{άνω}{κάτω}. Feature Request: chemarr package - Ορισμός επιπλέον χρωμάτων:
\definecolor - Σύμβολα συνόλων με απλή γραμμή:
Λειτουργία Αντικαθίσταται με Εμφάνιση Διαφορά \mathdsή\mathbbm\mathbbΟι χαρακτήρες εχούν τα διπλά ίχνη αλλού σε σχέση με
- Λοιπά αποσιωποιητικά:
\iddots - Παρενθέσεις και σύμβολα περιορισμού:
Λειτουργία Αντικαθίσταται με Εμφάνιση Μειονέκτημα \lvert A\rvert\vert A \vertλανθασμένο κενό, π. χ. σε \lVert A\rVert\Vert A \Vert\interleave A\interleave|||A|||λανθασμένο κενό \left\bbracket B \right\bbracket[\![ B ]\!]δεν κλιμακώνεται με \leftκαι\right
- Επιπλέον:
\lgroup,\rgroup,\lmoustache,\rmoustache.
- Επιπλέον:
- Λοιπά:
Λειτουργία Αντικαθίσταται με Εμφάνιση Μειονέκτημα \unit{nF}\mathrm{nF}, \text{Text}μη σημασιολογικό \text{\"u}ή\mathrm{ \ddot u}\mbox{ü}\sum_{\substack{0<i<m\\0<j<n}}P(i,j)ή\sum_{\begin{subarray}{l}0<i<m\\ 0<j<n\end{subarray}}P(i,j)\sum_{0\le i\le m\atop 0<j<n}P(i,j)όχι τόσο ευέλικτο
\permil{}^{0\!}\!/\!_{00}το σύμβολο ‰ είναι πιο ωραίο \textdegree,\degree(και\textcelsius,\celsius)^\circμη σημασιολογικό
Παραδείγματα
Τετραγωνική εξίσωση
<math>x_{1,2} = \frac{-b \pm \sqrt{b^2-4ac} }{2a}</math>
Ογκώδες κλάσμα και παρένθεση
<math>2 = \left( \frac{\left( 3-x \right) \cdot 2}{3-x} \right)</math>
<math>S_\text{new} = S_\text{old} + \frac{\left( 5-T \right) ^2} 2</math>
Ολοκληρώματα
<math>\int_a^x \int_a^s f(y)\,\mathrm dy\,\mathrm ds =\int_a^x f(y)(x-y)\,\mathrm dy</math>
ή εναλλακτικά σε πλάγια γραφή:
<math>\int_a^x \int_a^s f(y)\,dy\,ds =\int_a^x f(y)(x-y)\,dy</math>
Αθροίσματα
<math>\sum_{m=1}^\infty \sum_{n=1}^\infty
\frac{m^2n}{3^m \left( m3^n + n3^m \right) }</math>
Παράγωγοι
<math>u'' + p(x)u' + q(x)u = f(x), \quad x > a</math>
Μιγαδικοί αριθμοί
<math>z=a+ib \text{ ή } z=a+\mathrm ib, \quad |\bar z^n| = |z|^n, \quad \arg(z^n) = n \arg(z)</math>
Ολοκληρωτική εξίσωση
<math>\phi_n(\kappa) = \frac{1}{4\pi^2\kappa^2} \int_0^\infty
\frac{\sin(\kappa R)}{\kappa R} \frac{\partial}{\partial R}
\left[ R^2 \frac{\partial D_n(R)}{\partial R} \right]\mathrm dR</math>
Προτιθέμενος δείκτης
<math>{}_pF_q(a_1, \ldots, a_p; c_1, \ldots, c_q; z) =
\sum_{n=0}^\infty \frac{(a_1)_n \cdots (a_p)_n}{(c_1)_n \cdots (c_q)_n} \frac{z^n}{n!} \,</math>
Επιπλέον δείγμα
<math>\phi_n(\kappa) = 0{,}033 C_n^2 \kappa^{-11/3}, \quad
\frac{1}{L_0} \ll \kappa \ll \frac{1}{l_0}\,</math>
Διασυνδέσεις
- Εισαγωγικό στο TeX στα αγγλικά από την σελ. 39 και εξής υπάρχει εισαγωγή στο math: http://www.ctan.org/tex-archive/info/gentle/gentle.pdf?action=/starter/
- AMS-LaTeX πακέτο λογισμικού και περιγραφή: http://www.ams.org/tex/amslatex.html
- Επιπλέον κείμενο στα αγγλικά: http://www.ctan.org/tex-archive/info/lshort/english/lshort.pdf
- The Comprehensive LaTeX Symbol List - Κατάλογος όλων των συμβόλων
