Δευτεριούχο υδρογόνο

Πρότυπο:Πληροφορίες χημικής ένωσης Το δευτεριούχο υδρογόνο (αγγλικά: hydrogen deuteride) είναι ένα διατομικό χημικό είδος που αποτελείται από δύο (2) διαφορετικά ισότοπα του υδρογόνου, πρώτιο και δευτέριο. Ο κανονικός μοριακός τύπος του είναι H²Η, αλλά για λόγους απλοποίησης συνήθως παριστάνεται ως HD.

Φυσική παρουσία

Το δευτεριούχο υδρογόνο αποτελεί ένα έλασσον συστατικό του φυσικά υπάρχοντος διυδρογόνου. Ομοίως, είναι έλασσον αλλά διακριτό, συστατικό στις ατμόσφαιρες όλων των γιγάντιων πλανητών, δηλαδή του Δία, του Κρόνου, του Ουρανού και του Ποσειδώνα, σε συγκεντρώσεις που κυμαίνονται περίπου μεταξύ 17 και 190 ppm. Το δευτεριούχο υδρογόνο έχει επίσης βρεθεί μεταξύ των υπολειμάτων υπερκαινοφανών αστέρων, καθώς και σε άλλες πηγές διυδρογόνου.

Σύγκριση συγκέντρωσης HD έναντι H₂ στις ατμόσφαιρες των γιγάντιων πλανητών

Πλανήτης	HD ppm	H2 ppm
Δίας	~30	760.000 ± 20.000
Κρόνος	~17	963.000
Ουρανός	~70	830.000 ± 30.000
Ποσειδώνας	~190	800.000 ± 32.000

Παραγωγή

Φασματοσκοπία πρωτονιακού πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού ενός διαλύματος δευτεριούχου υδρογόνου (παριστάνεται με κόκκινες ράβδους) και διυδρογόνου (μπλε ράβδος). Η τριπλέτα 1:1:1 προκύπτει με το συντονισμό του πυρήνα πρωτίου, με πυρηνική περιστροφή I = 1/2 με τον πυρήνα δευτερίου, με I = 1.

Σε εργαστηριακή κλίμακα το δευτεριούχο υδρογόνο παράγεται με επίδραση υδριδίου του νατρίου (NaH) σε οξείδιο του διδευτερίου (D₂O):

$\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{H}\mathrm{+}{\mathrm{D}}_{\mathrm{2}}\mathrm{O}\stackrel{}{\to }\mathrm{H}\mathrm{D}\mathrm{+}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{O}\mathrm{D}$