Μερκουριράνιο

Πρότυπο:Πληροφορίες χημικής ένωσης Το μερκουριράνιο ή μερκουρακυκλοπροπάνιο ή επιμερκουραιθάνιο είναι μια οργανομεταλλική ετεροκυκλική ένωση με τριμελή δακτύλιο, που αποτελείται από δύο (2) άτομα άνθρακα και ένα (1) άτομο υδραργύρου. Με βάση το χημικό τύπο του, C₂H₄Hg, δεν έχει κανένα ισομερές θέσης.

Ονοματολογία

Η ονομασία «μερκουριράνιο» παράγεται από την συστηνόμενη από την IUPAC συστηματική ονοματολογία Hantzsch-Widman. Πιο συγκεκριμένα, το αρχικό πρόθεμα «μερκουρ(α)» σημαίνει την παρουσία ενός ατόμου υδραργύρου στον ετεροκυκλικό δακτύλιο. Η συλλαβή «-ιρ-» σημαίνει ότι ο ετεροκυκλικός δακτύλιος είναι τριμελής, δηλαδή αποτελείται από τρία (3) συνολοικά άτομα. Η συλλαβή «-αν-» σημαίνει την απουσία διπλού δεσμού στον ετεροκυκλικό δακτύλιο και τέλος, η κατάληξη «-ιο» δίνεται επειδή ο ετεροκυκλικός δακτύλιος δεν περιέχει άζωτο.

Η ονομασία «μερκουρακυκλοπροπάνιο» παράγεται από την εναλλακτική ονοματολογία αντικατάστασης οργανικών ενώσεων. Πιο συγκεκριμένα, η ένωση θεωρείται κυκλοπροπάνιο, που ένα άτομα άνθρακα του οποίου αντικαταστάθηκαν από ένα άτομο υδραργύρου («-μερκουρ(α)-»).

Η ονομασία «επιμερκουραιθάνιο» παράγεται από την εναλλακτική «ονοματολογία υποκατπάστασης», δηλαδή αιθάνιο που δυο άτομα υδρογόνου του οποίου έχουν υποκατασταθεί από ένα άτομο υδραργύρου («-μερκουρ(α)-»), που σχηματίζει δακτύλιο, όπως δηλώνει το πρόθεμα «επ(ι)-».

Παραγωγή

Το μερκουριράνιο μπορεί να παραχθεί από 1,2-διαλαιθάνιο, με περισσότερο κατάλληλο το 1,2-διιωδαιθάνιο, με τις ακόλουθες μεθόδους: 1. Με επίδραση αμαγάλματος νατρίου - υδραργύρου σε 1,2-διαλαιθάνιο:

$\mathrm{X}\mathrm{C}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{C}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{X}\mathrm{+}\mathrm{H}{\mathrm{g}}_{\mathrm{(}\mathrm{l}\mathrm{)}}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{N}{\mathrm{a}}_{\mathrm{(}\mathrm{\alpha }\mathrm{\mu }\acute{\mathrm{\alpha }}\mathrm{\gamma }\mathrm{\alpha }\mathrm{\lambda }\mathrm{\mu }\mathrm{\alpha }\mathrm{)}}\stackrel{}{\to }\mathrm{2}\mathrm{N}\mathrm{a}\mathrm{X}\mathrm{+}$ μερκουριράνιο

2. Με επίδραση διαλυδραργύρου σε 1,2-δι(αλομαγνησιο)αιθάνιο:

$\mathrm{X}\mathrm{C}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{C}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{X}\mathrm{+}\mathrm{2}\mathrm{M}\mathrm{g}\stackrel{|E{t}_{2}O|}{\to }\mathrm{X}\mathrm{M}\mathrm{g}\mathrm{C}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{C}{\mathrm{H}}_{\mathrm{2}}\mathrm{M}\mathrm{g}\mathrm{X}\stackrel{+Hg{X}_2}{\to }\mathrm{2}\mathrm{M}\mathrm{g}{\mathrm{X}}_{\mathrm{2}}\mathrm{+}$ μερκουριράνιο

Πηγές πληροφόρησης

1. Παπαγεωργίου, Β.Π., Εφαρμοσμένη Οργανική Χημεία, Εκδόσεις Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 2005, ISBN 960-260-342-7
2. SCHAUM'S OUTLINE SERIES, «ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ», Μτφ. Α. Βάρβογλη, 1999
3. «Ασκήσεις και προβλήματα Οργανικής Χημείας» Ν. Α. Πετάση 1982
4. Αναστάσιου Βάρβογλη, «Χημεία Οργανικών Ενώσεων», Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1991
5. Καραγκιοζίδη Σ. Πολυχρόνη, «Ονοματολογία Οργανικών Ενώσεων στα Ελληνικά & Αγγλικά» Β΄ Έκδοση Θεσσαλονίκη 1991
6. Νικολάου Ε. Αλεξάνδρου, «Γενική Οργανική Χημεία», Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 1985
7. Δημητρίου Ν. Νικολαΐδη, «Ειδικά Μαθήματα Οργανικής Χημείας», ΑΠΘ, θεσσαλονίκη 1983
8. Νικολάου Ε. Αλεξάνδρου, Αναστάσιου Βάρβογλη, Φαίδωνα Χατζημηχαλάκη, «Εργαστηριακός Οδηγός», Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 1986
9. Νικολάου Ε. Αλεξάνδρου, Αναστάσιου Βάρβογλη, Δημητρίου Ν. Νικολαΐδη: «Χημεία Ετεροκυκλικών Ενώσεων», Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη 1985
10. Διαδικτυακοί τόποι που αναφέρονται στις «Αναφορές και παρατηρήσεις».